پیراهن‌های نو، رؤیاهای نو

الهام محمودی ـ خبرنگار


روزی که اتحادیه فوتبال بریتانیا اعلام کرد فوتبال برای زنان ممنوع است، نه آنهایی که این قانون را گذاشتند و نه زنانی که تشنه بازی‌کردن در زمین چمن بودند، هیچ امیدی نداشتند که در قرن آینده زنان در این رشته تیم‌داری کنند و جامعه، تبعیض بین زن و مرد در فوتبال را نپذیرد، چه برسد به اینکه منتظر روزی باشند که رونمایی از لباس‌های فصل، برای زنان هم به مانند مردان اتفاق عادی محسوب شود؛ اتفاقی که در شروع این فصل از فوتبال اروپا افتاده است.
آرسنال، منچسترسیتی، چلسی، لیورپول، یوونتوس، رم، بارسلونا، رئال مادرید، لیون، پاری‌سن ژرمن، آژاکس و چند تیم دیگر با انتشار تصاویری، از پیراهن‌هایشان رونمایی کرده‌اند؛ پیراهن‌هایی که قرار است در بازی‌های خانگی به تن کنند، از پیراهن‌های دومی که در زمین حریف می‌پوشند و همینطور از پیراهن‌های سوم. تفاوتی که در این تصاویر در مقایسه با فصل‌های قبل دیده می‌شود حضور زنان است. در مراسمی که اغلب باشگاه‌های اروپایی برای معرفی لباس برگزار کرده‌اند، بازیکنان مرد و زن هر دو با هم، لباس‌های فصل جدید را پوشیده‌اند و ستاره‌های 2تیم سهم مشترکی در عکس‌ها و فیلم‌های تبلیغاتی داشته‌اند.
معرفی لباس‌های فصل از برنامه‌های جانبی باشگاه‌های حرفه‌ای است که هم در اقتصادشان نقش دارد و هم در شروع فصل شور و هیجان را به تماشاگران‌شان تزریق می‌کند. در این فصل، با حضور زنان در این رونمایی، انتظار می‌رود لیگ‌های زنان هم با هیجان بیشتری آغاز شود. این اتفاق شاید در مقابل تبعیض‌هایی که بین فوتبال زنان و مردان وجود دارد، خیلی مهم به‌نظر نرسد، اما شروعی برای کم‌کردن این تبعیض‌هاست. زنان فوتبالیست هنوز هم به فاصله نجومی‌ای که بین مبلغ قرارداد آنها با بازیکنان مرد وجود دارد معترض هستند، اما سال به سال این فاصله کمتر می‌شود و این یعنی پیشرفت در فوتبال زنان. این پیشرفت را زنان فوتبالیست مدیون هوادارانشان و اقدمات بعضی از ستاره‌ها هستند. در آغاز جام جهانی ۲۰۱۹ فرانسه، وقتی زنان آماده می‌شدند تا هیجانی‌ترین جامشان را برگزار کنند، مارتا داسیلوا خبرساز شد. او پیشنهاد برندهای معتبر را برای تبلیغ رد کرد، بدون اینکه کسی بداند چه در سرش می‌گذرد. بازیکن برزیلی و پرافتخارترین بازیکن زن تاریخ که ۶بار عنوان بهترین بازیکن جهان را کسب کرده است، برای تبلیغات با هیچ‌یک از نشان‌های سرشناس تجاری به توافق نرسید. مارتا به پولی که این برندها به تبلیغات می‌دادند معترض بود؛ نه اینکه مبلغ پول برای او مهم باشد، دغدغه او برابری حقوق بازیکنان زن و مرد بود و می‌گفت که چرا باید چنین تفاوت چشمگیری بین درآمد تبلیغاتی زنان و مردان باشد؟ مارتا در جام جهانی ۲۰۱۹ نه تولیدات نایکی را به پا کرد و نه آدیداس را. وقتی نخستین گل او به تور دروازه استرالیا رسید، به کفش‌هایش اشاره کرد؛کفش‌هایی که به جای آرم یکی از برندها، نماد برابری روی آنها حک شده بود. این جدی‌ترین اعتراض زنان به نابرابری بین بازیکنان زن و مرد بود. و چه‌کسی بهتر از مارتا می‌توانست نماینده زنان برای این اعتراض باشد؛ بازیکنی که در همان جام رکورد رونالدوی برزیلی و میروسلاو کلوزه آلمانی را شکست و لقب برترین گلزن در همه ادوار جام جهانی را گرفت. بعد از مارتا، بازیکنان تیم ملی آمریکا این اعتراض را ادامه دادند. آنها به دادگاه فدرال رفتند و برای برابری دستمزد زنان با مردان مبارزه‌ای را آغاز کردند.
این اعتراض‌ها که همراهی هواداران، آن را جدی‌تر کرد، تأثیرش را در لیگ‌های اروپایی هم گذاشت. اگر تا چند سال قبل نگاهی جدی به فوتبال زنان در همه باشگاه‌ها نبود، حالا آنها برای اینکه با اعتراض هواداران روبه‌رو نشوند، مجبور شده‌اند مساوات بین زن و مرد را رعایت کنند. اگر تا همین فصل قبل رئال مادرید دلیلی نمی‌دید در فوتبال زنان تیم‌داری کند، حالا برای اینکه با خشم تماشاگرانش روبه‌رو نشود، در لیگ زنان، تیم دارد و در صفحه رسمی باشگاه از همه خریدهایی که برای این فصل داشته، رونمایی می‌کند و... . فصل پیش چند باشگاه بودند که در مراسم رونمایی از لباس، تصاویری هم از بازیکنان زن منتشر کردند، اما این فصل، بیشتر باشگاه‌ها سعی کرده‌اند در این مراسم جایگاه ویژه‌ای برای زنان درنظر بگیرند. اعتراضات هواداران در شبکه‌های اجتماعی یکی از دلایل اصلی این توجه است. باشگاه‌ها علاقه‌‌ای ندارند هوادارانشان را از دست بدهند. البته هنوز باشگاه‌هایی هستند که در مقابل این خواسته هواداران مقاومت می‌کنند. میلان یکی از باشگاه‌هایی است که از لباس فصل جدید تیمش رونمایی کرد، اما خبری از زنان نبود.
باشگاه بارسلونا این بار هم پیشرو بود. آنها نخستین باشگاهی بودند که فصل پیش در مراسم رونمایی از لباس فصل، زنان را هم سهیم کردند. به‌نظر می‌رسد باشگاه‌های دیگر در این کار دنباله‌روی آبی‌اناری‌ها بوده‌اند. اسپانیایی‌ها در حمایت از فوتبال زنان برنامه‌های دیگری هم داشته‌اند. فصل پیش در اقدامی نوآورانه و چه‌بسا بی‌سابقه، تیم زنان و مردان آتلتیکو مادرید یک جلسه تمرینی مشترک داشتند. بازیکنان سوای جنسیت، به 2تیم تقسیم شدند، تمرین کردند و بازی دوستانه انجام دادند. انتشار تصاویر این تمرین و بازی، تحسین سراسری را در فوتبال جهان به همراه داشت.
یکی از دلایل رونمایی از لباس‌های فصل جدید در باشگاه‌ها، فروش این لباس‌هاست. هواداران در آغاز فصل برای خرید لباس بازیکنان موردعلاقه‌شان به باشگاه‌ها هجوم می‌برند تا هم روی سکوها یکرنگ شود و هم به اقتصاد باشگاه کمک کنند. اما آیا لباس‌های تیم‌های زنان به اندازه لباس مردان به فروش می‌رسد؟ طبیعی است استقبالی که از لباس مردان می‌شود از لباس زنان نشود. وقتی هنوز استادیوم‌های مسابقات زنان از لحاظ کیفیت و زیبایی، تفاوتی آشکار با استادیوم‌های مردان دارد، وقتی هنوز پخش تلویزیونی در فوتبال زنان اروپا انحصاری نشده، وقتی هنوز دستمزد بازیکنان زن بسیار کمتر از بازیکنان مرد است و... چطور می‌توان انتظار داشت که فوتبال زنان به اندازه فوتبال مردان درآمدزایی داشته باشد؟ فوتبال زنان رشد کندی دارد، چراکه هنوز فوتبال زنان مانند فوتبال مردان تجاری نشده است و هنوز در فوتبال زنان خبری از فساد، دلالی، تبانی و فرار از مالیات وجود ندارد. با این حال باید قبول کنیم که فوتبال زنان هر روز بیشتر از روز قبل دیده می‌شود، چراکه رسانه‌ها مجبورند جایی را در برنامه‌هایشان برای آنها باز کنند؛ این خواست هواداران فوتبال زنان است؛ هوادارانی که روزبه‌روز به تعدادشان افزوده می‌شود.