مؤیدالاسلام

سیدمحمدحسین محمدی

انتشار مجله «عروه‌الوثقی» توسط سیدجمال‌الدین اسدآبادی در پاریس، نگاه تقریبی او میان فرق اسلامی و توصیه‌اش برای بیرون آمدن از زیر سلطه استکبار، شعاری بود که در روحانیون پس از او تأثیر بسیار زیادی گذاشت. تأثیر سیدجمال‌الدین فقط منحصر به محتوا نبود. درست 7سال پس از انتشار نخستین شماره مجله عروه‌الوثقی، سیدجمال‌الدین حسینی کاشانی (مؤیدالاسلام) نخستین شماره از هفته‌نامه «حبل‌المتین» را در کلکته منتشر کرد. مؤید الاسلام متولد کاشان بود، در اصفهان سطوح حوزه را به پایان رسانده و مدتی را در سامرا در خدمت میرزای شیرازی گذرانده بود. مویدالاسلام طی مکاتبات و دیداری که با سیدجمال داشت، تنها راه برای برون‌رفت از وضعیت کنونی را انقلاب فکری و مسیر انقلاب فکری را، انتشار جراید آزاد می‌دانست. همین ایده سبب شد تا تحت‌تأثیر فعالیت‌های سیدجمال، به هندوستان برود و نخستین شماره هفته‌نامه «حبل‌المتین» را در سال1272 منتشر کند. هفته‌نامه حبل‌المتین، با حمایت‌های مالی زین‌العابدین تقی‌اُف به‌مدت 10سال به شکل رایگان منتشر می‌شد و در ایران و کشورهای همسایه طرفداران بسیار زیادی داشت. این محبوبیت به‌قدری شدت گرفت که تیراژش در دوره مشروطه به 25هزار نسخه رسید. رویکرد مؤید‌الاسلام به وقایع سیاسی، همان رویکرد ضد‌استعماری و تقریبی سیدجمال بود.موید‌الاسلام مدام در نقد دخالت‌ها و سیاست‌های انگلستان مطلب می‌نوشت. انتقاد‌های او از سیاست‌های انگلستان سبب شد تا هفته‌نامه را در طول 38سال فعالیت‌، 43بار توقیف کنند. بزرگ‌ترین اشتباه مؤیدالاسلام را حمایت او از رضا پهلوی و سیاست‌های او دانسته‌اند؛ رویکردی که سبب کاهش تیراژ هفته‌نامه شد. برخی نیز حمایت حبل‌المتین از رضا پهلوی را ناشی از ضعف و عدم‌اطلاع او از محتوای مجله در سال‌های آخر عمرش دانسته‌اند. مؤیدالاسلام سرانجام در سال1309 در کلکته از دنیا رفت. هرچند با مرگ او دفتر هفته‌نامه حبل‌المتین بسته شد، اما جریانی که او و سیدجمال‌الدین اسدآبادی آغاز کرده بودند برای دهه‌های متمادی در ایران و حوزه‌های علمیه امتداد پیدا کرد.