نصرت‌الدوله نقره‌داغ می‌شود

علیرضا احمدی   

سال‌1308 درحالی آغاز شد که شورش عشایر فارس ابعاد گسترده‌ای به‌خود گرفته بود و طوایف بهارلو، اینانلو و عرب سر به طغیان برداشته بودند. با وجود این دولت ایران در عرصه جهانی مشغول امضای قراردادهای تجاری، گمرکی و بحرپیمایی با کشورهای مختلف بود. برهمین اساس قراردادهای ایران با کشورهای بلژیک، فرانسه و سوئد در اردیبهشت‌ماه و قرارداد ایران و چکسلواکی در خرداد امضا و مبادله شد. دراین گیرودار، خبر برکناری و دستگیری نصرت‌الدوله - وزیر مالیه- مثل بمب در محافل مختلف پایتخت صدا کرد. به‌دنبال برکناری وی، رضاشاه در اول تیر در وزارتخانه مالیه حضور یافت و نطقی در انتظام امور ایراد و سپس معاون وزارتخانه را منفصل و فطن‌الملک جلالی را جایگزین کرد و وزارت مالیه را تحت نظر رئیس‌الوزرا قرار داد تا 16شهریور که محمدعلی فرزین به وزارت مالیه انتخاب شد. در شهریور خبر اقتصادی دیگر این بود که هیأت وزیران جواز صدور تریاک را برای هر صندوق 24من ونیم، 275تومان تصویب کرد و شرکت ثلاثه که بنا بود برای امتیاز انحصاری تریاک تاسیس شود، برهم خورد. در نخستین‌ماه از پاییز1308 نخستین کارخانه ریسندگی به همت حاج رحیم‌آقای قزوینی در قزوین راه‌اندازی و در 16دی‌ماه نیز راه‌آهن خوزستان افتتاح شد. اما درمیان این تحولات، در اسفندماه تصمیم اقتصادی مهمی ازسوی دولت و مجلس اتخاذ شد که براساس آن برای جلوگیری از بحران اقتصادی، هیأت وزیران پس از چند هفته جلسات فوق‌العاده و مشاوره با متخصصان، لایحه نظارت بر خرید و فروش اسعار خارجی(ارز) را تصویب و ازطرف وزیرمالیه، تقدیم مجلس کرد. با تصمیم مجلس، تفتیش و کنترل اسعارخارجی برعهده دولت قرار گرفت و کمیسیونی برای نرخ‌گذاری اسعار خارجی تشکیل شد.