5G از نمای نزدیک

محمد کرباسی- دبیر گروه دانش و فناوری

برای کاربران ایرانی که به‌صورت میانگین با سرعت دانلود 29.87مگابیت بر ثانیه روی اینترنت موبایل طی سال‌های اخیر سر‌و‌کار داشته‌اند، بدون‌شک تست سرعت دانلود بیشتر از ۱۵۰۰مگابیت بر ثانیه یا به‌عبارتی سرعت ۵۰برابر، بسیار هیجان‌انگیز خواهد بود.
روز گذشته در دومین سایت آزمایشی نسل پنجم تلفن همراه در کشور، خبرنگاران از نزدیک توانستند تحول جدید دنیای فناوری را که در همه کشورهای جهان جدید به‌حساب می‌آید، آزمایش کنند. در این سایت که در ساختمان مرکزی ایرانسل قرار دارد روی گوشی‌های با قابلیت 5G سرعت دانلود ۱.۵گیگابیت بر ثانیه آزمایش شد. این در حالی است که به‌زودی با تجمیع فرکانسی یا کریر اگریگیشن روی فرکانس 3500مگاهرتز احتمالا رکورد با سرعت ۲.۵ تا ۳ گیگابیت بر ثانیه بار دیگر شکسته خواهد شد. هفته گذشته بود که با صحبت‌های رئیس‌جمهوری و طی همکاری وزارت ارتباطات و ایرانسل اولین سایت 5G در محل پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات رونمایی شد. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که هم‌اکنون علاوه بر پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و ساختمان مرکزی ایرانسل، ۳سایت دیگر توسط این اپراتور در مرکز تحقیقات مخابرات، دانشکده فنی دانشگاه تهران و دانشگاه بهشتی نصب شده است.

تأخیر بسیار پایین
علاوه بر سرعت بالا، یکی از مهم‌ترین مزیت‌های نسل پنجم تلفن همراه کاهش شدید تأخیر در ارتباط یا Latency است. این تأخیر پایین امکانات بسیار جدیدی ازجمله در بحث اینترنت چیزها یا اشیاء و همچنین کارهایی مثل امکان جراحی از راه دور را فراهم می‌کند. در نسل چهارم تلفن همراه میزان تأخیر شبکه معمولا حدود ۵۰میلی‌ثانیه است. درتست روز گذشته شبکه 5G میزان تأخیر در تست با گوشی هوآوی میت ۳۰ به ۶میلی‌ثانیه رسید. در شبکه بهینه نسل پنجم میزان تأخیر می‌تواند به یک ‌میلی‌ثانیه یا یک‌هزارم ثانیه برسد. در واقع مثلا برای یک جراحی از راه دور از زمان صدور دستور پزشک به روباتی که می‌تواند هزاران کیلومتر دورتر باشد، یک‌هزارم ثانیه طول می‌کشد تا روبات جراحی دستور را دریافت کند. علاوه بر این قابلیت اتصال انبوه
Massive Connectivity که زیرساخت لازم برای شهر، خانه و خودروهای هوشمند به‌حساب می‌آید، در نسل پنجم تلفن همراه فراهم می‌شود.

انقلاب نسل ۵
طی روزهای اخیر حملات زیادی درباره لزوم نداشتن شبکه 5G برای کشور مطرح شده است. این در حالی است که برخلاف نسل‌های قبلی موبایل اصولا 5G یک ادامه از نسل چهارم نیست و انقلابی جدید در ارتباطات به‌حساب می‌آید. این نسل جدید آنقدر مهم است که برخی تحول آن را با اختراع برق در جهان مقایسه می‌کنند.
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری هم هفته گذشته نسل جدید تلفن همراه را تحولی در اقتصاد دیجیتال برای کشور دانست. بیژن عباسی آرند، مدیرعامل ایرانسل در این رابطه می‌گوید: اگر یادتان بیاید، این سخنان درباره نسل۴ هم گفته می‌شد؛ اما امروز ما در هر روستایی می‌رویم، مردم حاضر به استفاده از نسل۳ نیستند و 4G می‌خواهند. فناوری از آنچه فکر می‌کنیم با سرعت بیشتری در میان مردم جای خود را باز می‌کند و مورد استفاده قرار می‌گیرد. گوشی‌های نسل پنجم تلفن همراه هم‌اکنون گران‌قیمت هستند اما مانند 4G به‌تدریج قیمت آنها کاهش خواهد یافت. به‌گفته مقام‌های ایرانسل یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی هم توانایی تولید مودم‌های منطبق با این نسل تلفن همراه را دارد.

نیاز کشور به‌سرعت بیشتر
هم‌اکنون براساس آمار سایت اسپید‌تست اینترنت موبایل، ایران با عملیاتی‌بودن نسل چهارم رتبه66 را در جهان دارد. در این فهرست کره‌جنوبی با سرعت میانگین ۱۱۰مگابیت بر ثانیه اول است. مدیرعامل ایرانسل درباره درخواست مردم برای سرعت بیشتر به همشهری می‌گوید: بالا بردن سرعت در همین شبکه نسل چهارم هم نیاز به مسائل فنی مختلفی دارد. در جایی مثل تهران به‌خاطر مصرف بسیار بالا و حجم کاربر زیاد میانگین سرعت کاربران پایین می‌آید. لازمه دسترسی به سرعت بیشتر راه‌اندازی سایت‌های بیشتر است که فارغ از بحث‌های اقتصادی مشکلات خاص خود را در تهران دارد. از سوی دیگر می‌توان لایه‌های فرکانسی اضافه کرد که هم تجهیزات و هم لایسنس‌های لازم را می‌خواهد. در ابتدای دوران کرونا سرعت دانلود مردم ناگهان به‌خاطر افزایش مصرف پایین آمد اما اپراتورها هزینه و کارهای مختلفی انجام دادند تا این سرعت بهبود یافت.

  5G چه زمانی قابل استفاده است؟
هم‌اکنون قرار است سایت‌های 5G در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی قرار بگیرد. اما احتمالا حداقل تا سال 1402 طول می‌کشد که 5G تجاری شود و در اختیار کاربران زیادی قرار بگیرد. یکی از نیازهای شبکه پایدار نسل جدید تلفن همراه داشتن شبکه کامل فیبر‌نوری و نصب ایستگاه‌های جدید است. علاوه بر این سیم‌کارت‌های نسل پنجم با سیم‌کارت‌های فعلی تفاوت دارد و گوشی‌های موبایل هم باید از نوع جدید و با قابلیت 5G باشند. این اعتقاد وجود دارد که به‌تدریج مانند روند فراگیری 4G این ماجرا طی می‌شود.