بیشترین سرقت در محله دولت

محمد جعفری 

این روزها برای هر جرمی پلیسی تخصصی درنظر گرفته شده است اما جالب است بدانید در اوایل سده پلیس خودش هم وظیفه کشف جرم را برعهده داشت و هم فرد مجرم را مجازات می‌کرد. جالب آنکه این شیوه تا حدود زیاد هم جواب داده و موفق بود. طوری که طبق اسناد موجود مثلا در سال1305، در مدت 6ماه، تعداد 387 مورد دزدی شده بود که بالاترین رقم جرائم گزارش شده در آن سال‌هاست؛ ولی در شهری با  11917باب خانه و 7688باب دکان، شاید این تعداد دزدی، چندان زیاد نبود. شاید این شیوه اداره شهر ابتدایی به‌نظر برسد اما در دل همین وضعیت بدوی، قوانین مترقی نیز وجود داشت. مثلا اگر قصور مأموران پلیس باعث وقوع جرمی می‌شد، پلیس به مالباخته غرامت می‌داد. به‌طور مثال آمده: «قطعه زمینی است موقوفه در پشت امامزاده سیداسماعیل که مخروبه و دزدگاه شده است. چنانچه چندی قبل از آنجا، دکان حاجی محمد جعفر عطار را سوراخ کرده، قدری اسباب عطاری برده بودند که اداره پلیس مبلغی غرامت داد». البته مأموران مراقب بودند سرشان کلاه نرود و با افرادی که به‌دنبال سوءاستفاده بودند به‌شدت برخورد می‌شد. مثلا نقل شده«مرتضی نامی برای اینکه دو مرتبه اظهار کرده است که اسباب از دکان او سرقت شده، 9تومان غرامت می‌گیرد. بعد معلوم می‌شود که ابدا دزد به دکان نرفته و سرقتی نشده، او را گرفته سخت تنبیه می‌کنند و پول را پس می‌گیرند».
اما در آن زمان بیشتر چه جرائمی رخ می‌داد و مجرمان چگونه مجازات می‌شدند؟ در اوایل سده تهران به 5محله تقسیم شده بود. خارجیان بیشتر در محله دولت رفت‌وآمد می‌کردند و بیشترین دزدی هم در همین محله اتفاق می‌افتاد که شاید به‌دلیل آن بود که اهالی متمول‌تر بودند و اجناس بیشتری برای دزدی داشتند. اختلافات مالی نیز بیشتر از سایر محلات بود که احتمال دارد به‌علت تازگی این محله، مردم به هم خو نگرفته بودند و دچار سوء‌تفاهم می‌شدند. در مقایسه با آن، سنگلج که محله‌ای بزرگ‌تر و قدیمی‌تر بود، اختلافات مالی کمتری داشت. جالب توجه است که بیشترین اختلافات مالی، بعد از دولت، در چال‌میدان اتفاق می‌افتاد. این محله که مردمانش فقیر بودند، در آن ایام شهرت چندان مطلوبی نداشت. بیشترین آمار بدمستی، قمار و الواطی که سربازها، توپچی‌ها، قورخانه‌چی‌ها و فراش‌ها مرتکب می‌شدند در محله دولت و سنگلج اتفاق می‌افتاد و باید توجه داشت که اکثر سربازخانه‌ها هم در محله دولت و سنگلج قرار داشتند و افراد آنها بودند که به‌دست پلیس گرفتار می‌شدند. بدمستی در کوچه‌ها از 4روز تا یک‌ماه حبس و از 5ریال تا 5تومان جریمه داشت. قمار در کوچه از 48ساعت تا یک‌ماه حبس و ضبط پولی که همراه بود، جریمه داشت.