کمتر از یک درصد بیماران دیابتی به آموزش دسترسی دارند

امیرکامران نیکوسخن/ مدیرعامل انجمن دیابت ایران

کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا که کشور ما نیز بخشی از این منطقه است، دیابت‌خیز محسوب می‌شوند و دارای میزان شیوع بالایی هستند. البته خوشبختانه ما نسبت به کشورهای همسایه شیوع کمتری داریم، اما در حقیقت چون این آمار شیوع را در جمعیت بزرگسال می‌سنجد و هرم جمعیت کشور ما به سمت کودکان و جوانان است؛ آمارها نیز کشور ما را در وضعیت بهتری نسبت به کشورهای همسایه نشان می‌دهد. اگر به این صورت پیش برویم وقتی که این افراد به جامعه بزرگسال ما تبدیل شدند میزان شیوع ما هم با همسایگان برابر می‌شود.
البته خوشبختانه از نظر درمان و دارویی در کشور معضل خاصی نداریم و اکثر خانواده‌های دارویی در کشور تامین می‌شود اما مهم‌ترین موضوع حتما پیشگیری است. اکنون مشکل اساسی ما در مواجهه با بیماری دیابت مربوط به‌وجود داروها نیست، بلکه مربوط به آموزش است.

در اکثر کشورهای دنیا برای افرادی که عضو انجمن دیابت هستند دوره‌های آموزشی برگزار می‌شود؛ ما هم در انجمن دیابت ایران طی همکاری‌ای که «انجمن دیابت گابریک» با ما دارد اقدام به‌ آموزش‌های کلاسیک می‌کنیم، اما شاید کمتر از یک درصد دیابتی‌های ما به این‌ آموزش دسترسی داشته ‌باشند. آموزش اصل اساسی درمان است، اما سیاست‌های حاکم بر نظام بهداشت و درمان کشور ما چندان این اصل را نپذیرفته‌اند.

در راهنماهای جهانی، استاندارد مشخصی برای آموزش تعریف شده‌است و شرکت‌های بیمه‌گر باید هزینه‌های آن را به‌عنوان بخشی از درمان بپردازند اما این اتفاق در کشور ما نمی‌افتد.
همچنین یکی از مشکلات بیماران دیابتی تامین نیازهای آنها درباره ابزار اندازه‌گیری و لوازم کنترل قند است. بسیاری از ابزارها با وجود قیمت بالا و مصرف فراوان بیماران از پوشش بیمه‌ای برخوردار نیستند. انسولین‌درمانی نیز هزینه‌‌ای است که بیماران دیابتی با آن مواجه هستند. پمپ‌ انسولین، سرنگ‌ها و قلم‌های تزریق و سایر هزینه‌های ناشی از تزریق که ممکن است برای یک بیمار دیابتی بارها و بارها در طول روز کاربرد داشته‌باشد هزینه‌هایی به همراه دارد، پس فقدان‌ آموزش و پوشش بیمه‌ای مناسب مسائلی هستند که در زمینه دیابت با‌ آنها مواجه هستیم.

به همین سبب معتقدم که ما به نقشه راهی نیاز داریم که ضمن به‌روزرسانی مستمر، تمامی فاکتورهای بومی ما اعم از فرهنگی، مذهبی، سنتی، ژنتیک و سایر عوامل را دربربگیرد. ‎البته نباید از نقش سازمان‌های مردم‌نهاد و جامعه در افزایش آگاهی نسبت به دیابت غافل شد.

 به هر حال وقتی از انجمن صحبت می‌شود فقط ما نیستیم که نقش آموزش‌دهنده را داریم، بلکه از تک‌تک اعضای انجمن هم کمک می‌گیریم تا فرهنگ کنترل بیماری دیابت را اشاعه دهند. با آموزش صحیح می‌توان تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد. اطلاع‌رسانی عمومی به جامعه نقش مهمی دارد تا مسائلی مانند رژیم صحیح غذایی، جلوگیری از چاقی و ورزش و تحرک کافی را به افراد جامعه بیاموزد و جلوی شیوع این بیماری گرفته شود اما متأسفانه مسائل آموزشی و بهداشتی در کشور ما جدی گرفته ‌نمی‌شود.

در هیچ جای دنیا شما شاهد این حجم از تبلیغات خوراکی‌های غیرمفید مانند چیپس و پفک و اسنک نیستید، اما در کشور ما بیلبوردهای تبلیغاتی بزرگی به این تبلیغات اختصاص می‌یابد.
با پیگیری‌هایی که از وزارت بهداشت و شهرداری داشتیم مشخص شد که چون این بیلبوردها در اختیار بخش خصوصی است و از آنجا که یک سازمان مردم‌نهاد بودجه‌ای برای اجاره کردن این بیلبوردهای تبلیغاتی ندارد این شانس به تبلیغات سبک زندگی اشتباه و ناسالم غذایی می‌رسد که پول اجاره کردن این بیلبوردها را دارند.
‎در نهایت توصیه می‌کنم افراد به‌ویژه در سنین بالای 40سال و در خانواده‌های دارای سابقه بیماری دیابت حتما کنترل سالانه از وضعیت قند خود داشته باشند تا به این معضل دچار نشوند.