گزارش
محدودیت‌های تازه برای پیشگیری از کرونا از امروز در تهران اجرا می‌شود
موج دوم کرونا؛ سنگین‌تر از موج اول
مطهره‌خردمندان- خبر‌نگار
محدودیت‌ها در تهران و تعطیلی اجتماعات و بخشی از مشاغل در حالی از امروز آغاز شده که بیش از 3509بیمار مبتلا به کرونا در وضعیت وخیم بستری هستند و کووید-19 در موج تازه‌اش بخشی از کادر درمان را مبتلا کرده، آنچنان که تنها در یکی از بیمارستان‌های تهران 172نفر از پرسنل بیمارستان کرونا گرفته‌اند. همزمان افزایش شمار مبتلایان و به‌ویژه مبتلایان بدحال که نیاز به بستری و مراقبت‌های ویژه دارند، نشان می‌دهد موج دوم کرونا در ایران به‌مراتب مرگبار‌تر و هولناک‌تر از موج اول است.
آنطور که سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت که آمار هر‌روزه مبتلایان و قربانیان کرونا را اعلام می‌کند، گفت تا ۲۷تیر۱۳۹۹، 2هزار و ۳۷۹بیمار جدید مبتلا به کووید-۱۹ در کشور شناسایی و از این تعداد یک‌هزارو۸۵۲ نفر بستری شده‌اند. ۱۸۳بیمار دیگر جانشان را از دست داده‌اند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۱۳هزارو۷۹۱نفر رسیده است. استان‌های آذربایجان شرقی، ایلام، بوشهر، خراسان رضوی، خوزستان، زنجان، گلستان، مازندران به‌خصوص شهر آمل، کرمان و فارس در وضعیت قرمز قرار دارند و در تهران هم آمار ابتلا و بستری بیماران همچنان در وضعیت هشدار است.
در تعطیلات آخر هفته، رضا جلیلی خشنود، معاون ستاد مقابله با کرونا در تهران هم آمار تکان‌دهنده‌ای از شدت شیوع بیماری در میان کادر درمان اعلام کرد و گفت که موج دوم کرونا از موج اول خیلی سنگین‌تر است. به همین دلیل ممکن است که لازم باشد محدودیت‌ها تشدید شود. او گفت: فعلا بناست که این محدودیت‌ها یک هفته ادامه پیدا کند و اگر در جلسات بعدی نتایج به‌خوبی پیشرفت کند، شاید قرنطینه چند روز یا چند هفته بعد ادامه پیدا کند تا بتوانیم این موج دوم را کنترل کنیم. به گفته معاون ستاد مقابله با کرونا در تهران که خودش در موج دوم به کووید-19 مبتلا شده، هم‌اکنون 2مشکل اساسی کمبود تخت بستری و کمبود کادر درمان است: «در موج دوم کادر درمان ما اکثرا آلوده می‌شوند یا اینکه اقوام درجه‌یک‌شان مبتلا می‌شوند که مجبورند از آنها مراقبت کنند. در بیمارستان شهدای تجریش ۱۷۲نفر از نیروهای خودمان درگیر شدند و خود بنده و معاونت‌ها هم درگیر شدند. من خودم بستری هستم و ریه‌ام ۴۰درصد درگیر شده است. معاونت درمان و بهداشت بیمارستان هم بستری هستند.» در چنین شرایطی و براساس تصمیمات تازه دولت، بخشی از محدودیت‌ها برای پیشگیری از کرونا از این هفته اجرا می‌شود. براساس مصوبه ستاد ملی کرونا محدودیت‌های احتمالی به‌صورت منطقه‌ای است و مثل روزهای شیوع کرونا محدودیت‌ها در سطح کشور نیست. به این معنا که در هر استان بسته به شرایط تصمیم‌گیری می‌شود. در محدودیت‌های جدید 4گروه شغلی تعریف شده است که متناسب با نوع فعالیت آنها محدودیت‌هایی از روز شنبه برای آنها اعمال می‌شود. مهم‌ترین آنها عبارتند از: 1- تالارها، 2- باشگاه‌های ورزشی، 3- کافه‌ها و قهوه‌خانه‌ها و 4- استخرها و پارک‌های آبی و باغ‌وحش‌ها.
طبق تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا و نیز اعلام استانداری تهران از امروز فعلا به‌مدت یک هفته برگزاری هرگونه مراسم، همایش و اجتماعاتی ممنوع است و همه برنامه‌هایی که پیش‌تر پیش‌بینی شده بوده باید لغو شود. بخش مهمی از تصمیم دولت در مصوبه اخیر، الزام دورکار‌کردن کارمندان دولت است. دولت که کارمندانش را از میانه اردیبهشت به‌کار فراخوانده بود، حالا اعلام کرده آنها تا پایان کرونا می‌توانند دورکاری کنند؛ بخشی از این تصمیم ناشی از افزایش آمار ابتلا و شیوع بیماری در دستگاه‌های دولتی است؛ هرچند که هنوز در مسیر اجرای این مصوبه چالش‌هایی وجود دارد و شماری از مدیران موافق دورکاری کارکنانشان نیستند.
دورکاری کارمندان دولت الزامی است
ستاد ملی مقابله با کرونا همه دستگاه‌های دولتی را موظف به دورکار کردن دست‌کم یک‌سوم از نیروهایشان کرده است. طبق اعلام استانداری تهران، تعداد کارمندان مبتلا به ویروس کرونا با کمرنگ‌شدن فاصله اجتماعی و کاهش رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در 2هفته اخیر افزایش یافته است. اوج ابتلای کارمندان به این ویروس در اسفندماه بود اما با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله اجتماعی، تعداد کارمندان مبتلا به کرونا و مرگ‌ومیر در بین آنها به کمتر از 5درصد رسیده بود اما اکنون باز هم این میزان افزایش یافته است. بر همین اساس کارمندان ارگان‌ها و دستگاه‌های دولتی تا عادی‌شدن شرایط کشور به حالت عادی و تولید واکسن ویروس کرونا می‌توانند با استفاده از ظرفیت دورکاری، وظایف و تکالیف خود را انجام دهند و دستگاه‌های دولتی هم براساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا مکلف هستند بخشی از خدمات خود را از طریق خدمات الکترونیکی به مردم ارائه دهند.
همچنین براساس مصوبه سازمان استخدامی کشور همه دستگاه‌ها موظفند از ظرفیت دورکاری با اولویت قرار‌دادن کارمندان زن دارای فرزندان خردسال، زنان باردار و بیماران زمینه‌ای استفاده کنند و اگر ظرفیت دیگری وجود داشت، برای سایر کارمندان درنظر گرفته شود. بر این اساس برخی از کارمندان باید در محل کار حضور داشته باشند و برخی با توجه به زیرساخت‌های خدمات الکترونیکی در دستگاه‌ها وظیفه خود را به شیوه دورکاری انجام دهند.
علاوه بر اینها، به دستگاه‌های دولتی تکلیف شده از حضور کارمندان و مراجعه‌کنندگان بدون ماسک به ادارات جلوگیری کنند و برای کارمندان بدون ماسک غیبت ثبت شود. همچنین ورود کارمندان مبتلا به کرونا تا زمان بهبودی کامل به اداره‌ها ممنوع است و پس از درمان درصورتی که تست بعدی آنها منفی باشد، می‌توانند سرکار حضور یابند.
باشگاه‌های ورزشی، محدودیت فعالیت دارند
بخش دیگری از محدودیت‌های تازه مربوط به فعالیت باشگاه‌های ورزشی است. باشگاه‌های ورزشی به‌دلیل سطوح مشترک یکی از مراکزی هستند که احتمال انتقال و شیوع کرونا در آنها بالاست. با وجود اینکه انتظار می‌رفت در هفته جاری این مراکز به کلی تعطیل شوند، اما تصمیم ستاد ملی کرونا ایجاد محدودیت برای فعالیت آنها بوده است. چگونگی فعالیت باشگاه‌های بدنسازی منوط به تأیید همکاران وزارت ورزش است. آنها باید تأیید کنند که باشگاه دارای شرایط تمرینات انفرادی هست یا خیر، سپس همکاران و بازرسان بهداشت نیز باید آن را تأیید کنند، در آن صورت نیز ورزش بدنسازی باید به‌صورت انفرادی انجام شود.
طبق اعلام رسمی در این هفته، باشگاه‌های کشتی، کاراته و تکواندو تعطیل خواهند بود، از بین ورزش‌های تیمی و آن‌دسته که جنبه مسابقه‌ای دارند، فقط لیگ فوتبال به‌دلیل تعهداتش به فیفا برگزار خواهد شد که پروتکل‌های بهداشتی برای آن تدوین شده است اما انجام ورزش‌هایی مثل دو و ورزش همگانی در پارک‌ها با حفظ فاصله اجتماعی ممنوع نیست و مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
مراسم عروسی و عزا ممنوع
در هفته پیش‌رو بیشترین محدودیت‌ها برای تالارها درنظر گرفته شده است؛ چراکه براساس برآوردهای وزارت بهداشت، بسیاری از افرادی که در موج دوم به کووید-19 مبتلا شده‌اند، در یک مراسم عروسی و عزا شرکت کرده‌اند و برگزاری این مراسم ولو با محدود‌کردن تعداد نفرات، یکی از دلایل رشد آمار ابتلا و درپی آن مرگ‌ومیر بوده است. حالا ستاد ملی مقابله با کرونا مقرر کرده در هفته جاری تالارها نباید اجتماعاتی مانند عروسی و ختم را برگزار کنند و تجمعات در تالارها نباید بیش از 10نفر باشد اما رستوران‌تالارها اجازه فعالیت دارند و می‌توانند غذاهای بیرون‌بر که امکان گرم‌کردن آنها وجود داشته باشد را ارائه دهند.
طرح ترافیک فعلا لغو نمی‌شود
تصمیم‌گیری درباره اجرای طرح ترافیک در تهران یکی از موضوعات پر‌چالش و مناقشه‌برانگیز در ماه‌های همه‌گیری کرونا بوده است. اگرچه همزمان با موج اول کرونا اجرای طرح ترافیک با حمایت و موافقت شهرداری تهران موقتا لغو شد تا مردم بتوانند با استفاده از ماشین شخصی، کمتر از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند، اما در موج دوم و محدودیت‌های تازه با مرجعیت تصمیم‌گیری ستاد ملی مقابله با کرونا، تصمیم این است که فعلا طرح ترافیک ادامه پیدا کند و درباره لغو یا اجرای آن در روزهای آینده هم در نهایت همین ستاد تصمیم خواهد گرفت. درمورد حملونقل عمومی نیز تصمیم جدیدی گرفته نشده و استفاده از ماسک در وسایل حملونقل عمومی اجباری است.
ستاد مقابله با کرونا گام‌هایش را محکم بردارد
گروهی از دانشگاهیان، اهالی فرهنگ و رسانه و کنشگران مدنی خطاب به ستاد ملی مقابله با کرونا تأکید کردند: ستاد مقابله با کرونا گام‌هایش را محکم بردارد؛ تصمیم بگیرد؛ اجرا کند.
در این بیانیه آمده است:
در چند ماه اخیر انواع مشکلات بار دولت را سنگین کرده است. سیاستمداران هم انسانند. هرچند در موقعیت مسئولیت مجاز به یأس و انفعال نیستند ولی غلبه چنین حالتی ناممکن نیست. آنها نیز مثل هر انسان دیگری در برابر مسائل مختلف، واکنش‌های روانی انسانی خواهند داشت. معمولاً وقتی تعداد و وزن مشکلات زیاد می‌شود، آدم‌ها در میان یک چندراهی ممکن است احساس ناتوانی کنند و اعتماد به نفس خود را از دست بدهند. نخستین نتیجه چنین حالتی، کاهش توان تصمیم‌گیری و کاهش قدرت عمل است. شاید ستاد مقابله با کرونا دچار چنین وضعیتی شده باشد که تقریباً هیچ برنامه خاصی برای مقابله با موج تازه شیوع کرونا ارائه نمی‌کند جز تکرار ضرورت استفاده از ماسک، که هر چند درست است اما قطعا کافی نیست. برای تصمیم‌های سراسری ستاد کرونا این بخش از مشکلات دولت قابل فهم است که شرایط اقتصادی بحران زده فعلی مانع از تعطیل‌کردن کسب و کارهای مردم و ایجاد محدودیت‌های گسترده است. شاید امکان چنین کارهایی دست‌کم فعلا نباشد، اما بی‌تردید حتی به قیمت جیره‌بندی مواد غذایی لازم است از جان مردم مراقبت شود. البته باور داریم حتی در شرایط کنونی نیز ستاد مقابله با کرونا می‌تواند حداقل‌هایی را انجام دهد که به کاهش میزان خطر ابتلا و افزایش مبتلایان و مرگ‌ومیر کمک کند. دولت می‌تواند از خودش مایه بگذارد. اغلب این اقدامات حداقلی چیزهایی است که خود دولت یا سازمان‌های عمومی می‌توانند صورت بدهند؛ کارهایی مانند نیمه تعطیل کردن ادارات دولتی، سازمان‌های عمومی و بخش‌های اداری شرکت‌های دولتی و شرکت‌های بزرگ، بانک‌ها و... از طریق کاهش تعداد کارکنان روزانه به میزان بیش از۵۰ درصد، یا لغو طرح ترافیک برای کاهش میزان استفاده مردم از وسایل نقلیه عمومی که از مهم‌ترین مکان‌ها برای انتقال ویروسند، ایجاد محدودیت‌های سخت برای سفرهای برون‌شهری، افزایش برنامه‌های آموزشی ، خبری و ترویجی تلویزیون کشور برای آگاه کردن بیشتر مردم نسبت به خطر شیوع لجام گسیخته کرونا و...
حتماً اقدامات دیگری را نیز می‌توان به این فهرست افزود، اما مشکل آن است که به‌نظر می‌رسد دولت و ستاد مقابله با کرونا اعتماد به نفس خود را از دست داده‌اند. باید اعتماد به نفس داشته باشید! فراوانی انواع مشکلات، قدرت تصمیم‌گیری ستاد را شدیداً کاهش داده است. از اخبار ستاد، بوی استیصال می‌آید. منشأ بخشی از این استیصال وضعیت بحرانی موجود است، اما شاید بخش مهم دیگر آن شرایط روانی حاکم بر دولت و ستاد مقابله با کروناست. انگار خود را باخته‌اند. وقتی آدم خودش را می‌بازد، نه توان تصمیم دارد، نه توان عمل. به‌طور ناخواسته می‌نشیند تا توفان زمانه برایش تعیین تکلیف کند. دولت همچنان توانایی‌های زیادی دارد. قادر است خیلی کارها بکند، اما بدانید آفت اقدام درست در زمانی که فشارها فزونی می‌گیرد پناه بردن به اوهام و خودشیفتگی است. مدیریت شرایط در کشور ما، مشکلات خاص خود را دارد و قرار نیست برای کسی الگو باشد یا با کسی قیاس شود. با فروتنی بپذیریم کمبودهای فراوانی داریم و البته بر توانایی‌های داخلی تکیه می‌کنیم. زمانه همه‌گیری کووید-۱۹ بیشتر از آنکه دوره تقابل و تکبر باشد دوره تعامل و فروتنی است. به جای برخوردهای حذفی، نیروهای تازه از جامعه مدنی را فراخوانی کنید، از ایده‌های جدید برای بازسازی ستاد کمک بگیرید و البته به استیصال اجازه ندهید بر شما حکم براند. هادی آفریده مستندساز، مسعود احمدزاداصل روان‌پزشک، مهرداد احمدی شیخانی گرافیست، نعمت احمدی وکیل دادگستری، فرزاد ادیبی گرافیست، مجید برزگر کارگردان، بابک برزویه عکاس و کارگردان، هوشنگ پوربابایی وکیل دادگستری، امیرحسین جلالی‌ندوشن روان‌پزشک، ولی خلیلی روزنامه‌نگار، علی دهباشی مدیر مجله بخارا، نفیسه رسولی محلاتی کنشگر مدنی، مجید صادقی روان‌پزشک،ناصر صفاریان مستندساز، مجید صیادی فعال فرهنگی، محمد عاقبتی کارگردان تئاتر، عباس عبدی روزنامه‌نگار، مهرداد عربستانی، انسان‌شناس، فریدون عموزاده‌خلیلی روزنامه‌نگار، بهرام کلهرنیا گرافیست، علی متولی‌زاده اردکانی عضو گروه علوم پایه فرهنگستان علوم، فریدون مجلسی محقق و مترجم، مازیار مرادی لاکه متخصص پزشکی اجتماعی، مجید مظفری بازیگر، پدرام موسوی کنشگر مدنی، آرش نصراصفهانی جامعه‌شناس، علیرضا نوروزی روان‌پزشک، کامبیز نوروزی، حقوقدان، علی ورامینی روزنامه‌نگار.
