منتظر تصویب لایحه‌ایم

نگار حسینخانی ـ روزنامه‌نگار

چند سال پیش وقتی پلاسکو در آتش سوخت، خیلی‌ها تازه متوجه نقص ایمنی در مراکز بزرگ شهری شدند. رسانه‌ها نیز کم به آن نپرداختند. خیلی از گزارشگران با آتش‌نشانی همراه شدند و اخطاریه‌ها را به این مراکز پرخطر رساندند. اما در آن زمان نیز موانع قانونی، بی‌اهمیت بودن اخطاریه‌ها و نبود پشتیبانی قضایی مورد توجه و نقد قرار گرفت و کم‌کم سیل حوادث، آن روزها را به فراموشی رساند تا با داغی، داغ دیگری را سرد کرده باشیم و نگران مسائل تازه‌تری شویم. اما از آنجا که سرنوشت بر یادگیری درس‌های خود تأکید و اصرار دارد، باز حادثه‌ای دیگر ماجرای ناامنی مراکز شهری را به جریان انداخت. این‌بار شوکه‌کننده‌تر و شاید عجیب‌تر؛ بیماران در ناتوان‌ترین وضعیت خود روی تخت‌های درمان‌گران سوختند و مقابل چشم شهروندان این شهر دود شدند تا باز به یادمان بیاورند که سهل‌انگارترین‌ مردمان هستیم. اما در این پرونده با توجه به فرسودگی مراکز درمانی به سراغ محمود قدیری- معاون ایمنی و پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران- رفتیم تا دغدغه آتش‌نشان‌ها را درباره این بافت‌های ناایمن بررسی کرده و از دامنه‌دار بودن چنین اتفاقاتی جویا شویم.




 با توجه به اینکه ساختمان‌های بیمارستان‌های تهران فرسوده‌اند، رعایت چه مواردی در ایمنی مراکز درمانی لازم و حیاتی است؟
فرسودگی به‌معنای ناایمن بودن نیست، زیرا ساختمانی ممکن است قدیمی بوده، اما از نظر استحکام و ایمنی از استانداردهای لازم برخوردار باشد. حتی آتش‌نشانی در بخش سازه نیز ورود نمی‌کند، زیرا این بحث هم تخصص، مدیریت و پیشگیری‌های خاص خود را دارد. اما بخشی که ما مورد بررسی قرار می‌دهیم، معماری در ایمنی، طراحی ساختمان، راه‌های خروج و فرار، حوزه و منطقه‌بندی حریق ساختمان‌هاست تا اگر در منطقه‌ای آتش‌سوزی شد، به دیگر بخش‌ها نفوذ نکند. از دیگر موارد لازم در ایمنی بیمارستان‌ها سیستم‌های اعلام و اطفای حریق است. تهویه دود در پارکینگ‌های بزرگ نیز بسیار مهم خواهد بود.
 توجه به ایمنی ساختمان‌های فرسوده فقط منحصر به مراکز درمانی نمی‌شود، چرا برای آتش‌نشانی این مکان‌ها مناطق حساس‌تر و پر اهمیت‌تری هستند، درحالی‌که پاساژ‌ها و مراکز خرید پایتخت نیز بسیار خطرآفرین محسوب می‌شوند؟
ایمنی بیمارستان‌ها به چند دلیل بسیار مهم است. در بیمارستان افراد ناتوان هستند و هنگام حریق امکان واکنش مناسب و فرار ندارند. از سویی بار اشتعال بیمارستان به‌خاطر تعدد تخت‌های بیمارستانی، کپسول‌های اکسیژن و... بسیار بالاست و کوچک‌ترین حریقی ممکن است باعث آتش‌سوزی‌های وسیعی شود. تعداد قابل توجه بیماران و پرسنل بیمارستان در اتاق‌ها و راهروها و بخش‌های مختلف آن را تبدیل به نقطه خاص و ویژه‌ای کرده است. مثلا درنظر بگیرید که افرادی در اتاق عمل حضور دارند که نه پزشک و نه بیمار توانایی خروج از اتاق را ندارند. همه اینها حساسیت رسیدگی به این مراکز را بیشتر می‌کند.
 آماری از مراکز درمانی ناایمن وجود دارد؟ اگر چنین است چرا تا امروز پیگیری نشده تا بیمارستان‌ها به این امکانات مجهز شوند؟
453بیمارستان و مرکز خدمات درمانی و کلینیک ناایمن شناسایی شده است. دستورالعمل ایمنی و اخطاریه نیز صادر کرده‌ایم. فهرست این مراکز وجود دارد. حتی جداگانه اخطار به بیمارستان‌ها فرستاده شده. متأسفانه توجهی به این مراکز مهم نمی‌شود و این از مشکلات اقتصادی آن مراکز نشأت می‌گیرد. بیمارستان‌های دولتی که معمولا منابع مالی محدودی دارند و حجم مراجعانشان بسیار زیاد است، مسائل ایمنی در درجه چندم اهمیت برایشان قرار می‌گیرد. اما باید توجه داشته باشیم که اگر اتفاقی رخ دهد، جبران آن ناممکن یا بسیار سخت خواهد بود. پس از حادثه کلینیک سینا، سازمان آتش‌نشانی تهران نامه‌ای به وزارت بهداشت ارسال و فهرستی از مراکز درمانی در معرض خطر را اعلام کرد تا این وزارتخانه هم در حل مشکل ایمنی کمک کند.
 پیگیری‌های قانونی در این‌باره چگونه پیش می‌رود؟ آیا چنانچه بیمارستانی از رعایت این دستورات شانه خالی کرد می‌توان از آن مرکز درمانی شکایت کرد یا آن مرکز را مجبور به رعایت آن دانست؟
ملاک عمل ما بند ۱۴ از ماده ۵۵ قانون شهرداری‌هاست که بیش از نیم قرن پیش تصویب شده و در آن گفته شده که اگر ناودان، بالکن، دیوار شکسته و چاه و چاله و مواردی از این دست در شهر وجود دارد، ابتدا به مالک تذکر داده شود و پس از آن شهرداری خود وارد موضوع شود و مشکل ایمنی را حل کند. حالا موضوعی که اینجا مطرح است بحث همین قانون است که چقدر قابلیت اجرا دارد و با شرایط امروز همخوان است. لایحه «مدیریت یکپارچه آتش‌نشانی و خدمات ایمنی کشور» چند سال است که بین هیأت دولت و وزارت کشور در رفت‌وآمد است. این مصوبه ۱۸ دی ۱۳۹۳ ارائه و در سال۱۳۹۵ از سوی وزارت کشور به دولت ارسال شد و پس از بررسی در ۱۳۹۶ هیأت وزیران، برای انجام مطالعات بیشتر آن را به کمیسیون خاص امور کلانشهرهای هیأت دولت ارجاع داد. اگر این قانون تصویب شود، می‌توان امیدوار بود که بخش ایمنی کشور بهتر و روند آن رو به بهبودی برود. در این قانون، 3مقوله پیشگیری، آمادگی و مقابله، از ارکان اساسی سازمان‌ها و واحدهای آتش‌نشانی و خدمات ایمنی در پاسخ به نیازهای شهر و شهروندان در شرایط عادی، غیرعادی و اضطراری به شمار می‌روند. البته مجبوریم چنین قانونی داشته باشیم و اگر امسال تصویب نشود، بالاخره چند سال دیگر تصویب خواهد شد. اما ممکن است در این بین حوادث جبران‌ناپذیر دیگری اتفاق بیفتد و با تلفات بیشتری مواجه شویم.