جاده‌های لرستان روبه‌راه نیست

مریم سرخوش-  خبرنگار

  لرستان سال گذشته بیش از هزار کیلومتر از راه‌های شهری و روستایی‌اش را از بر اثر دو سیلاب از دست داد. این سیلاب‌ها بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد راه‌های لرستان را تخریب کرد و دو هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان خسارت به آنها واردکرد. قرار بود تجهیزات و منابع اعتباری مورد نیاز لرستان برای ترمیم‌ راه‌های خسارت‌دیده از سیلاب فروردین و اسفند 98 تامین شود، اما هیچ‌کدام از وعده‌ها از تأمین ماشین‌آلات، اعتبارات راه‌ها تا ساماندهی رودخانه‌ها، پل‌ها و… بعد از وقوع سیلاب‌ها عملی نشد تا با وجود تخصیص تنها ۸ درصد از کل خسارت واردشده یعنی ۲۳۰ میلیارد تومان، مسئولان استانی موفق به ترمیم راه‌های آسیب‌دیده نشوند. حالا مردم دل‌نگران پایان فصل کاری پروژه‌های عمرانی و رسیدن دوباره فصل بارش‌ها هستند. بارش‌هایی که می‌تواند همین نیمه‌راه‌های باقیمانده را به طور کلی از بین ببرد و راه‌های دسترسی‌شان را تا مدت‌های زیادی مسدود کند.
گودرز امیری، معاون عمرانی استانداری لرستان هم هفته گذشته به نبود منابع مالی برای تداوم کارهای عمرانی در حوزه راه استان اشاره کرده و گفته «برای خسارت‌های سیلاب فروردین 98 اعتباراتی اختصاص پیدا کرد و اقداماتی انجام شد اما نیمه‌تمام بود و دوباره بخشی از آنها در سیلاب اسفند سال گذشته از بین رفت. دوباره کار در این رابطه شروع شده، اما اگر اعتبارات اختصاص پیدا نکند و این پروژه‌ها به نتیجه نرسد، در آینده با وجود سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته دچار آسیب خواهند شد». او به بدهی قابل توجه به پیمانکاران اشاره کرده که «در حال حاضر بیش ۱۰۰ میلیارد تومان در حوزه راه روستایی به پیمانکاران بدهکار هستیم و هیچ اعتباری هم نداریم».
با وجود این محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته برای بازدید از پروژه‌های راه به لرستان سفر کرد و در جریان مشکلات راه‌های این منطقه قرار گرفت، طبق وعده‌های وزیر قرار است برخی پروژه‌های راهی استان تا پایان فصل کاری امسال تکمیل و مشکلات مردم برطرف شود. گزارش همشهری از مشکلات مردم لرستان بر اثر تخریب راه‌های روستایی و پیگیری مسئولان استانی برای تداوم فعالیت‌های عمرانی را در ادامه بخوانید.

راه نباشد، رونق هم نیست
روستای هرین‌خلیفه در 9 کیلومتر کوهدشت هم بیشترین خسارت‌ها را در جاده‌های تفریحی و باستانی داشته است. علاوه بر راه‌ها بسیاری از منازل حریم رودخانه هم از بین رفته‌اند. جاده تنگه شیرز هم یکی از مسیرهای ویژه توریستی در کوهدشت و نزدیکی هرین‌خلیفه است که در حال حاضر شرایط نامناسبی دارد. یکی از روستاییان این منطقه می‌گوید: منکر اقدامات مسئولان برای بهسازی مسیرها نیستیم اما کافی نیست. هم‌اکنون روستاهایی داریم که هر وسیله نقلیه قادر به عبور از آنها نیست. در هرین‌خلیفه 2، 3 هزار نفر زندگی می‌کنند اما راه یکی از مشکلات ماست. مردم همه بیکارند و یکی از ابتدایی‌ترین اقدامات ایجاد مسیرهای دسترسی است که می‌تواند موجب رونق و اشتغال شود. شیرز اگر ایمن شود پای گردشگران را وی ادامه می‌دهد: همین مسیر تنگه به این منطقه باز می‌کند که در معیشت مردم هم تاثیرگذار است. چند سالی است که کشاورزی دیگر رونق ندارد و دامداری مهم‌ترین شغل شده است. اما همان هم کفاف دخل و خرج‌مان را نمی‌دهد، درآمد مردم این منطقه زیر خط فقر است.

اقدامات جزئی در مسیرهای تخریب شده
مجید ولدی، ساکن خرم‌آباد است و به خاطر شرایط شغلی‌اش تردد زیادی در جاده‌های استان دارد. به گفته خودش در همین ترددهای روزانه شاهد اقدامات انجام‌شده یا رها شده در جاده‌های استان است که به نظر کافی نمی‌رسد. او می‌گوید: بعد از سیلاب‌های سال 98 هنوز کارهای عمرانی برای ترمیم راه‌ها تمام نشده. مثلا در جاده چم‌دیوان به سمت چگنی قبلا آسفالت‌ریزی وجود داشت و تردد راحت‌تر بود، اما بعد از سیلاب، شن‌ریزی بسیار ناچیزی انجام شد که البته آب بخشی از شن‌ها را هم برده است. این منطقه آبگیر است و هنگام بارش‌ها، این قسمت به طور کامل زیر آب قرار می‌گیرد.
او ادامه می‌دهد: حتی در مسیر سراب دوره به ویسان هم مسیرهایی درست شده اما کامل نیست و با اولین باران سال آینده بازهم این مسیرها بسته می‌شود. در تنگه‌تیر به طرف معمولان و پلدختر هم اقداماتی برای دیواره‌سازی در حال انجام است اما با روندی که دارند، به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها پایان کارش را شاهد باشیم.

مشکل راه‌ها برای امروز و دیروز نیست
یاسر ندری هم روحانی ساکن نورآباد است که به گفته خودش در مسیرهای روستایی این اطراف تردد دائم دارد. او می‌گوید: از سیلاب اوایل سال گذشته تا‌کنون فقط اقدامات سطحی انجام و چند پل هم بازسازی شده است اما خیلی‌ از جاده‌های این اطراف هنوز مشکلاتشان برطرف نشده. اگر یک سیلاب دیگر داشته باشیم همین نیمه‌راه‌های باقیمانده هم به طور کلی از بین می‌رود و راه دسترسی مردم بسته خواهد شد.
وی ادامه می‌دهد: روستایی به نام حیدرآباد نورعلی در 5 کیلومتری دلفان قرار دارد که از نظر جاده‌ای بسیار ضعیف است، البته حریم‌گشایی در این منطقه انجام شده اما 40 خانوار ساکن در این روستا همچنان با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند؛ نبود راه، آب، گاز و خدمات درمانی.
ندری معتقد است مشکلات راه‌های نامناسب در لرستان برای امروز و دیروز نیست و سال‌هاست که مردم خیلی از روستاهای این استان راه دسترسی مناسبی ندارند. بعد از چند سال خشکسالی سال گذشته ما بارش‌های سیل‌آسا در استان داشتیم که همان نیمه‌راه‌های دسترسی را هم از بین برد. با این شرایط و اظهار نظر مسئولان که قرار نیست اتفاق خاصی برای مناسب‌سازی راه‌ها انجام شود، در پایان تابستان و شروع بارش‌ها مردم با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند.

مشکل مردم تنها راه نیست
روستای دهنو در درود فقط 4 کیلومتر از مرکز شهر فاصله دارد و به گفته اهالی این منطقه مسیر دسترسی طوری نبود که از بین برود، اما در نزدیکی دهنو پل‌های ارتباطی چند روستا تخریب شده و مسیر دسترسی را بسته است. یکی از ساکنان دهنو می‌گوید: بعد از دو سیلاب سال گذشته تا مدتی مردم برخی روستاها از جمله یوسف‌آباد، امیرآباد، گوشه پل، عمارت و چمنار هیچ دسترسی به روستاهای همسایه هم نداشتند چه برسد به مرکز شهر. این مسیرها هنوز هم به صورت کامل بازگشایی نشده است.
وی ادامه می‌دهد: در این مدت چند مرتبه مسئولان آمدند و سر زدند و البته سروسامانی هم داده شده، اما نگرانی مردم رسیدن دوباره فصل بارش‌ها و تکرار همان اتفاقات گذشته است. چند سال خشکسالی داشتیم و سال گذشته بیشترین خسارت را دیدیم. خانه‌های زیادی در این منطقه از بین رفته اما مردم آنقدر بضاعت مالی ندارند که خودشان نسبت به ترمیم منازل‌شان اقدام کنند. این درست که در روستای دهنو مشکل راه نداریم اما بیش از 6 هزار نفر در اینجا ساکن هستند که مشکلات‌شان بعد از سیلاب هنوز به جامانده و هیچ اقدامی برای رفع آنها انجام نشده است.

بی‌مدیریتی داغ دل مردم لرستان
یکی از کاسبان ساکن الیگودرز هم درباره مشکلات راه در این شهرستان عنوان می‌کند: به لطف فضای مجازی مسئولان این منطقه از اقدامات انجام‌شده خودشان مطالبی منتشر می‌کنند که ما هم نظرات خودمان را زیر پست‌هایشان می‌نویسیم. اما می‌بینند و هیچ اقدامی نمی‌کنند. به همین دلیل است که می‌گویم حتی اگر درباره مشکلات جاده‌های لرستان مطلبی هم در رسانه‌ها چاپ شود، هیچ توفیری ندارد و قرار نیست اتفاق خاصی رخ دهد.
وی ادامه می‌دهد: مشکلات مردم لرستان به دلیل بی‌مدیریتی است. در مورد کرونا هم وضعیت به همین منوال است. خود مسئولان می‌دانند و اعلام می‌کنند که وضعیت مناسب نیست و آمار ابتلا و مرگ و میر در حال افزایش است، اما شاهد برگزاری مراسم‌ عزا و عروسی هستیم که کسی هم ممانعتی از برگزاری‌شان نمی‌کند. جالب  اینجاست که اقوام دور و نزدیک هم از تهران و خوزستان به اینجا می‌آیند و در مراسم حضور دارند. اگر قرار است کرونا کنترل شود، چرا جلوی تردد و برگزاری این مراسم‌ها گرفته نمی‌شود. فقط شعار می‌دهند که راه‌ها در حال بازسازی و ترمیم است. اما اگر به روستاهای پشت کوه، پیش‌کوه و بربرود بروید، خودتان خواهید دید که مسیرهای کوهستانی همیشه در حال ریزش است و مسیرهای رودخانه‌ای زیر آب.
این شهروند ساکن الیگودرز بیان می‌کند: اینکه دائم بگویند بودجه نیست که دردی را دوا نمی‌کند، در تمام این سال‌ها اگر فقط راه 10 روستا را ایمن‌سازی کرده‌ بودند، اعتماد مردم بیشتر جلب می‌شد. جالب‌تر هم این است که اقدامات مسئولان استان برای بهسازی مسیرها پس از سیلاب سال گذشته در مناطقی بوده که قبلا هم راه آنها وضعیت بهتری داشته و حالا اقداماتی سطحی در آنها انجام شده است. اما در روستاهایی که قبلا مسیر نامناسب داشتند و بعد از سیل وضعیت‌شان بدتر شد، اقدامی صورت نگرفت.
او تاکید می‌کند: مشکلات راهی در الیگودرز تنها خرابی‌ جاده‌ها پس از سیلاب نیست، در خود شهر هم معابری وجود دارد که از جاده‌های خاکی وضعیت‌شان بدتر است. آسفالت این مناطق کلا از بین رفته، جدول‌کشی‌ها نصف و نیمه هستند. مسئولان فقط می‌گویند سهمیه قیر الیگودرز اختصاص یافته اما مردم هیچ قیری نمی‌بینند که منجر به آسفالت‌ریزی شود. کوچه‌ای در الیگودرز داریم که فقط با تراکتور قابل تردد است، با این وضعیت امیدی به بهبود راه‌ها هم نداریم. انگار قرار نیست محرومیت‌های لرستان برطرف شود، چون عزمی برای آن نیست. شما امکانات لرستان را با استان‌های دیگر مقایسه کنید که حتی برای کوچک‌ترین ظرفیت‌های گردشگری‌شان هم کلی هزینه و زیرسازی می‌کنند اما لرستان با این همه منابع طبیعی و گردشگری، هیچ!

روستای ۸۰ خانواری بدون راه
وضعیت نامناسب راه‌های روستایی در الیگودرز را نماینده این شهرستان در مجلس هم تایید می‌کند و می‌گوید: الیگودرز و نورآباد بیشترین مشکل را در حوزه راه و شهرسازی استان دارند و شاخص‌های کلیدی راه و شهرسازی در این شهرستان‌ها نامناسب است. محمد خدابخشی می‌افزاید: محرومیت در الیگودرز به حدی است که روستای لیروک این شهرستان با ۸۰ خانوار هنوز راه دسترسی مناسب ندارند. جاده دسترسی شول‌آباد - خان‌آباد هم راه دسترسی ۳۰۰ روستاست که باید تعریض و ساماندهی شوند.

کمبود اعتبار هست، اما تعطیلی نه!
درباره وضعیت پروژه‌های عمرانی و خرابی آسفالت معابر شهرهای لرستان، نماینده استان در شورای‌عالی استان‌ها به همشهری می‌گوید: سال گذشته بیش از 20 میلیارد تومان در شهر خرم‌آباد آسفالت‌ریزی انجام شده و 40 درصد بودجه عمرانی مرکز استان هم به این طرح اختصاص یافت. اجرای این طرح‌ها در شهرهای دیگر هم وجود داشته است. اما مشکل اصلی لرستان در حوزه راه به بحث سیل برمی‌گردد.
علی محمد‌ صالحی می‌افزاید: پروژه‌های ناشی از خسارت‌های سیلاب در شهرهای استان 50 درصد تامین اعتبار شده و 20 درصد دیگر هم قرار است تخصیص پیدا کند. درباره 30 درصد باقیمانده هم انتظار داریم با مساعدت سازمان برنامه‌ریزی و بودجه محقق شود. البته درباره این پروژه‌ها در حال حاضر جذب 100 درصدی منابع مالی هم مشکلات ما را حل نمی‌کند و باز هم در اجرا با مشکلاتی مواجه خواهیم بود.
از صالحی درباره طرح‌های ساماندهی سایر معابر شهری لرستان و انتقادات مردمی از نرسیدن سهمیه قیر به برخی شهرستان‌ها سؤال می‌کنیم که می‌گوید: من این مسئله را نه تأیید و نه رد می‌کنم، چون اطلاعات دقیقی در این باره ندارم!

منتظر تخصیص‌ اعتبارات در مراحل بعدی
بر اساس اعلام روابط‌ عمومی راهداری استان، لرستان ۸ هزار کیلومتر آزادراه، بزرگراه، راه‌های اصلی، فرعی و روستایی با ارزش ۱۸ هزار میلیارد تومان دارد که هزار کیلومتر از این مسیرها در سیلاب‌های سال 98 دچار آسیب و تخریب شد. قرار گرفتن راه‌های استان در مسیر رودخانه‌های فصلی و به‌ویژه کشکان باعث شد این مسیرها که زیرساخت آنها بر مبنای اصول مهندسی و فنی احداث نشده بود، بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد تخریب شوند و با توجه شرایط اقتصادی کشور دولت در جبران این حجم از خسارت با چالش‌های متعددی مواجه شود. خسارت‌هایی که هزینه‌های آن هر روز بیشتر از روز قبل می‌شود. در این باره مدیرکل راهداری استان در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: اعتبار خسارت‌ سیلاب‌های سال 98 در مرحله اول فقط 230 میلیارد تومان بود که صددرصد تخصیص پیدا کرده و ما برای ادامه طرح‌ها منتظر تخصیص‌ در مراحل بعدی هستیم.
عباس شرفی با تاکید بر اینکه با مبلغ تخصیص‌یافته فقط بخش کوچکی از مرمت‌ها انجام خواهد شد، عنوان می‌کند: با وجود بدهی به پیمانکاران اما پروژه‌های راهداری همچنان فعال هستند و با مشکل خاصی مواجه نیستیم. اما باید پیگیری‌های بیشتری برای تامین اعتبارات انجام شود تا پروژه‌ها را متوقف نکند.
شرفی درباره ترمیم و بهسازی راه‌ روستاهای خسارت‌دیده از سیلاب سال گذشته اظهار می‌کند: به غیر از پروژه‌های راهداری در سال 98 بحث پروژه‌های خسارت‌دیده از سیلاب هم به وجود آمد و ساماندهی تخریب‌های ناشی از سیلاب برعهده ما بود. از ابتدای سال 99 هم پروژه‌های راه روستایی به راهداری محول شده است. اجرای این طرح‌ها بستگی به تامین اعتبارات در مرحله دوم و سوم دارد و با مبلغی که پیش از این تخصیص پیدا کرد، اقدام جدیدی نمی‌توان برای ترمیم این راه‌ها انجام داد.
 آسفالت روستاهای زیر 20 خانوار اقتصادی نیست
شرفی درباره راه‌های روستاهایی که با ریزش کوه مواجه هستند یا راه مناسب ندارند عنوان می‌کند: در لرستان 2860 روستا داریم. با درخواست‌های مردمی و اجابت از سوی دولت بخش زیادی از این راه‌ها که روستاهایی با جمعیت بالای 20 خانوار هستند آسفالت شده است. مشکل اینجاست که ما با تعداد قابل توجهی از روستاهای زیر 20 خانوار نه تنها در لرستان که در بسیاری از استان‌های کشور روبه‌رو هستیم که اجرای طرح‌های راهداری در این روستاها مقرون به صرفه نیست.
این مسئول می‌افزاید: نه به عنوان یک مسئول که به عنوان یک کارشناس معتقدم که روستاهای کمتر از 20 خانوار نباید در اولویت آسفالت قرار بگیرند. در خود لرستان چند صد روستای کمتر از 10 خانوار داریم که اگر قرار باشد دولت همه آنها را آسفالت‌ریزی کند بسیاری از پروژه‌های دیگر روی زمین می‌ماند. این روستاها که برخی از آنها حتی 5 خانوار هم ندارند، در اولویت دولت برای اقدامات عمرانی نیستند. می‌دانید هزینه ساخت یک راه 20 کیلومتر برای منطقه‌ای که تنها 10 خانوار با جمعیت کمتر از 40 نفر دارد، چه فشار اقتصادی منفی را به بودجه دولت و کشور وارد می‌کند.
وی به انتقادات مطرح‌شده در شبکه‌ها اجتماعی و فضای مجازی از وضعیت راه‌های روستایی لرستان اشاره می‌کند و می‌گوید: اینطور نیست که نسبت به مسائل مطرح‌شده بی‌تفاوت باشیم اما در بسیاری از موارد بعد از بررسی‌ها مشخص می‌شود که در منطقه اشاره‌شده، تنها چند خانوار عشایر به صورت موقت سکونت دارند یا جمعیت روستا بسیار کم است.
درباره گلایه‌های مطرح‌شده از سوی برخی روستاییان و نبود راه‌های مناسب در روستاهایی از جمله حیدرآباد، هرین‌خلیفه و روستاهای الیگودرز هم شرفی می‌گوید: بر اساس آمارهای رسمی، روستای حیدرآباد نورعلی بخش مرکزی نورآباد تنها 6 خانوار با 23 نفر جمعیت دارد. روستای هرین‌خلیفه 109 خانوار دارد که راه روستایی آنها آسفالت است و درخواست مردم این منطقه آسفالت شدن مسیر قبرستان روستاست. درباره تنگه شیرز هم این مسیر محور گردشگری و ساماندهی آن برعهده سازمان میراث فرهنگی است و راهداری در این باره اقدامی انجام نمی‌دهد. مدیرکل راهداری استان درباره برخورداری روستاهای بالای 20 خانوار از راه آسفالته استان بیان می‌کند: 95 درصد روستاهای خرم‌آباد، 100 درصد روستاهای بروجرد، 93 درصد روستاهای دلفان، 89 درصد روستاهای کوهدشت، 98.8 درصد روستاهای درود،‌ 74.5 درصد روستاهای الیگودرز، 98 درصد روستاهای پلدختر، 97 درصد روستاهای سلسله، 99 درصد روستاهای دوره و چگنی، 100 درصد روستاهای رومشکان آسفالت شده‌اند. تنها شهرستانی که روستاهای کم‌برخوردارتری از راه‌های مناسب دارد، الیگودرز است که باید به 100 درصد برسد.

 لرستان و روستاهایش قرار بود مقصد گردشگری شوند و گردشگران از مناظر زیبای آن لذت ببرند ولی امروز شاهدیم که بسیاری از پروژه‌های راهی در این استان همان طرح‌های کلانی است که اتصالات بین‌شهری را در این منطقه برقرار می‌کند و روستاهایش همچنان راه مناسب ندارند. زندگی مردم پشت راه‌های خاکی به سختی می‌گذرد و بیکاری و نبود رونق و توسعه همچنان ادامه دارد. هرچند مسئولان بیشترین مشکلات راهی استان را ناشی از سیلاب سال گذشته می‌دانند اما پیش از آن هم بسیاری از راه‌های شهری و روستایی استان وضعیت چندان مناسبی نداشتند. لرستان پس از یک دوره طولانی خشکسالی، بیشترین بارش‌های کشور را در کارنامه خود ثبت کرد و شاید همین خرابی بخش‌ زیادی از راه‌های آن ناشی از ساماندهی نشدن بود که تحمل این میزان بارندگی را سخت کرد و تخریب‌های قابل توجهی را به بار آورد. بی‌شک راه‌های لرستان به اقدامی عاجل برای احیا نیاز دارد هم برای مردش و هم برای گردشگرانی که نمی‌خواهند خرابی و ناایمنی‌ راه‌ها، آخرین تجربه سفرشان به این منطقه شود.

الیگودرز در اولویت طرح‌ ابرار
وزیر راه و شهرسازی هم در بازدید از طرح‌های راهسازی الیگودرز از اجرایی شدن برنامه سه‌ساله با هدف ارتقا و ساماندهی راه‌های این شهرستان با همکاری استانداری لرستان و وزارت راه و شهرسازی خبر می‌دهد و می‌گوید: طرح ابرار در کشور در حال اجراست که در لرستان، بیشترین سهم متعلق به الیگودرز است. محمد اسلامی با تاکید بر ضرورت تسریع در ارتقای راه‌های روستایی این شهرستان بیان می‌کند: به علت محدودیت و استانی‌شدن اعتبارات راه روستایی از سال جاری، مقرر شد که زیرسازی‌های ممکن تا قبل از فصل سرما و با همکاری استان انجام شود و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نیز آسفالت این راه‌ها را انجام خواهد داد. پیش‌بینی می‌شود در این مدت  ۲۰ کیلومتر راه روستایی آسفالت و ۶۰ کیلومتر دیگر نیز برای تسهیل تردد مردم بهسازی و شن‌ریزی شود. اسلامی ارتقای محور شول‌آباد - خان‌آباد را از دیگر اولویت‌ها عنوان می‌کند و می‌افزاید: حدود 5 کیلومتر از این مسیر انجام‌ شده است که باقیمانده مسیر تا خان‌آباد نیز تا قبل از فرارسیدن فصل سرما با مشارکت استان انجام خواهد شد. 

شهروند خرم‌آبادی: بعد از سیلاب‌های سال 98 هنوز کارهای عمرانی برای ترمیم راه‌ها تمام نشده است. جاده چم‌دیوان به سمت چگنی قبلا آسفالت داشت و تردد راحت‌تر بود، اما بعد از سیلاب، شن‌ریزی بسیار ناچیزی انجام شد که البته آب بخشی از شن‌ها را هم برده است

وزیر راه و شهرسازی: به علت محدودیت و استانی‌شدن اعتبارات راه روستایی از سال جاری، مقرر شد که زیرسازی‌های ممکن تا قبل از فصل سرما و با همکاری استان انجام شود و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای لرستان نیز آسفالت این راه‌ها را انجام خواهد داد

یکی از ساکنان روستای هرین خلیفه: منکر اقدامات مسئولان برای بهسازی مسیرها نیستیم اما کافی نیست.  هم‌اکنون روستاهایی داریم که هر وسیله نقلیه قادر به عبور از آنها نیست. در این روستا 2، 3 هزار نفر زندگی می‌کنند که راه یکی از مشکلات آنهاست