نیمه تاریک پزشکی

می‌گویند پزشکان می‌توانند بهترین قاتلان سریالی یا جنایتکاران شوند! شاید واقعاً چنین باشد. آنها در مورد آناتومی و ضعف‌های بدن انسان دانش کافی دارند، به هر تعداد ابزارهای کشنده و داروهای مسموم‌کننده دسترسی دارند و بعضی از آنها وقتی می‌دانند مرگ و زندگی انسان‌ها در دستانشان قرار دارد، با این احساس قدرت، تغذیه می‌شوند. همچنین دانستن رازهای بیماران یا ارتباط نزدیک با آنها ممکن است باعث ارتکاب برخی جرائم شود. خوشبختانه اغلب پزشکان، بیشترین حد دلسوزی و تمایل به درمان و زندگی‌بخشیدن را دارند و نه انجام جنایت. اما مثل هر رشته دیگری، ممکن است بعضی افراد در این رشته نیز درستکاری را پیشه نکنند.
از پزشکان انتظار داریم که در رشته خود، سطح خوبی از مهارت، دانش و خبرگی را داشته باشند و معمولاً وقتی از تخلف یا اشتباه پزشک صحبت می‌کنیم، یاد پزشکانی می‌افتیم که در یکی از این حوزه‌ها ناکارآمد هستند. اما در مورد پزشکی که ممکن است مهارت کافی داشته باشد ولی فاقد اخلاقیات باشد، چه؟ هنگامی که متخصصان پزشکی از خط قرمز اخلاق عبور می‌کنند می‌توانند به همان اندازه و حتی بیشتر از خطای پزشکی به بیمار آسیب بزنند؛ گویی که در یک عمل جراحی یا تشخیص بیماری، خطایی مرتکب شده‌اند. نقض اخلاق و انجام تخلفات نه فقط اخلاقیات پزشکی را زیر پا می‌گذارد بلکه به‌طور مستقیم سلامت بیماران را به خطر می‌اندازد.
برخی از نمونه‌های نقض اخلاق پزشکی در دنیا عبارتند از:
 پزشک یا روانپزشکی که با بیمار خود ارتباط جنسی دارد.
 ندادن اطلاعات درست به بیمار تا به او امکان تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد روند درمان داده نشود.
 افشای اطلاعات محرمانه بیمار بدون رضایت او.
 ارائه معالجه‌ای که بیمار صراحتاً از دریافت آن امتناع کرده است.
 استفاده از نمونه خون یا بافت بیماران برای تحقیقات یا کارهای دیگر بدون رضایت آگاهانه آنها.

الگوهای مشابه در پزشکان متخلف
نقض جدی اخلاق در پزشکی از قبیل سوءاستفاده جنسی، تجویز مواد افیونی و جراحی‌های غیرضروری به‌طور مستقیم به بیماران آسیب می‌رساند و اعتماد به حرفه پزشکی را کمرنگ می‌کند. در تحقیقی که در مورد تخلفات پزشکی بین سال‌های 2008و 2016 انجام شده است، تقریباً همه موارد نمونه یعنی 97درصد افراد بررسی‌شده، مکرراً مرتکب جرائم عمدی پزشکی شده بودند و بیشتر این تخلفات از سوی مردان (95درصد) و در محیط‌های پزشکی غیرآکادمیک (95درصد) که نظارت خاصی روی آنها وجود نداشته و با انگیزه‌های خودخواهانه مثل سود مالی یا رابطه جنسی انجام شده است. در بیش از نیمی از موارد، شخص متخلف، دارای اختلال شخصیت یا مصرف‌کننده مواد‌مخدر بوده است. باوجود الگوهای واضح میان متخلفان هیچ فاکتوری وجود ندارد که بتوان از پیش و به راحتی تخلف را شناسایی کرد و در نهایت جلوگیری از وقوع آن بسیار مشکل است.
شناسایی و مداخله زودهنگام قبل از وقوع تخلف، به تغییرات عمده در سیاست‌هایی نیاز دارد که قرار است ضامن تامین امنیت بیماران باشد. در این مطالعه بر سه نوع تخلف تمرکز شده است که شامل تجویز نادرست مواد کنترل شده، سوءاستفاده جنسی از بیماران و استفاده از روش‌های غیرضروری تهاجمی در درمان بوده است. اگرچه ممکن است هر کدام از این تخلفات با یکدیگر متفاوت به‌نظر برسند اما در ادامه توضیح داده شده که همه این تخلفات از الگویی مشابه پیروی می‌کنند. این سه تخلف شایع‌ترین دلایل ابطال مجوز طبابت توسط هیأت‌های پزشکی و انضباطی بوده است.
البته درباره اینکه دقیقاً آمار تخلفات پزشکان در کشورهای مختلف دنیا چقدر است اطلاعات دقیقی وجود ندارد اما روزنامه دیلی‌میل گزارش می‌دهد که همین حالا حدود هزار پزشک دارای پروانه طبابت در آمریکا محکومیت‌های قضایی دارند و جرم آنها شامل داشتن تصاویر کودکان، تجاوز جنسی، درخواست فحشا، ظلم و بی‌توجهی به کودکان و تهدید به قتل بوده است. در آمریکا به بیماران گفته نمی‌شود که پزشک با وجود داشتن جرائم جدی، توانسته شغل خود را نگه دارد و به طبابت ادامه دهد. به‌عنوان مثال یکی از این پزشک‌ها با نام دکتر استیون برن، 53ساله، متخصص قلب و عروق با وجود اینکه در کامپیوتر محل کارش 65تصویر کودک‌آزاری را پیدا کرده‌اند، توانسته شغل خود را نگه دارد.
 در طول یک سال فقط 13پزشک پروانه پزشکی خود را در آمریکا از دست داده‌اند. اما آمار پزشکانی که محکومیت قضایی داشته‌اند به 1067نفر رسیده است. در بیشتر موارد، پزشکان فقط به‌صورت موقت از طبابت منع می‌شوند.
البته جدا از تخلفات و جرائم پزشکی، آمار خطاهای پزشکی نیز در دنیا زیاد است. در سال2013 تخمین زده شد که 142هزار نفر در سطح جهانی از تأثیرات درمان‌های پزشکی متضرر شده‌اند. در سال1990 این آمار 94هزار نفر بود. طبق آمار، در ایالات متحده آمریکا حداقل سالانه 250هزار نفر براثر غفلت و اشتباهات پزشکی فوت می‌کنند. تحقیقی که در سال2016 منتشر شد نشان داد که خطای پزشکی پس از بیماری قلبی و سرطان، سومین علت مرگ‌ومیر در آمریکاست. محققان برای استخراج این نتیجه داده‌های موجود درباره میزان مرگ‌ومیر از سال2000تا 2008را تجزیه و تحلیل کردند و مشخص شد بیش از 150هزار مرگ در سال ناشی از خطای پزشکی بوده است که این رقم، 9.5درصد از همه مرگ‌ومیرهای سالانه در آمریکا را شامل می‌شود.

سومین عامل مرگ
تحقیقی که در سال2016 منتشر شد نشان داد که خطای پزشکی پس از بیماری قلبی و سرطان، سومین علت مرگ‌ومیر در آمریکاست. محققان برای استخراج این نتیجه، داده‌های موجود درباره میزان مرگ‌ومیر از سال2000تا 2008را تجزیه و تحلیل کردند و مشخص شد بیش از 150هزار مرگ در سال ناشی از خطای پزشکی بوده است