آن پنجاه درصد مقصر

آوین آزادی_روزنامه نگار

استان به استان، شهر به شهر، ماجرا فرق می‌کند. گاهی در یک سال، مثلا در اصفهان بیشترین شکایت مربوط به جراحی‌های زیبایی است و در همان سال بیشتر تهرانی‌ها نسبت به گرانی حق ویزیت اعتراض داشته‌اند. اما درنهایت، حجم عمده‌ای از شکایت از پزشکان عموما در 3رشته دندانپزشکی، زنان و زایمان و جراحی عمومی خلاصه می‌شود. سازمان پزشکی قانونی کشور بارها اعلام کرده که حجم تخلفات پزشکی حدودا یک‌درصد برآورد می‌شود که این رقم یک‌سوم میانگین جهانی است. آذر‌ماه سالی که گذشت، مسعود قادی‌پاشا، مدیرکل سابق پزشکی قانونی استان تهران، از بررسی سالانه ۷‌هزار و ۸۰۰ پرونده در کمیسیون پزشکی این سازمان خبر داده و گفته بود که ۵۶درصد این پرونده‌ها مربوط به قصور پزشکی است. این ارقام در حالی اعلام می‌شوند که ۵۲درصد پرونده‌های قصور پزشکی کل کشور در تهران بررسی می‌شود و شاید همین تمرکزگرایی یکی از اصلی‌ترین دلایلی باشد که روند رسیدگی به اینگونه پرونده‌ها را کند و کرخت می‌کند، تا جایی که امروز زمان انتظار برای پاسخ‌دهی به پرونده‌ها در کمیسیون‌های پزشکی قانونی از مدت استاندارد 45روزه به 2، 3 یا حتی 4ماه افزایش پیدا کرده است.

دردسرها در دندانپزشکی و زنان و زایمان 
در 7ماه نخست سال گذشته، بیشترین شکایت از دندانپزشکان به ثبت رسیده است. 3سالی می‌شود که رشته‌هایی مثل زنان و زایمان، دندانپزشکی و پزشک عمومی (جراح) در صدر شکایات قرار گرفته‌اند. بعضی کارشناسان، حساسیت بالای این حوزه و نبود توجه کافی این پزشکان را دردسرساز می‌دانند. مثلا رتبه دوم ثبت شکایات و تخلف در سال 97 مربوط به رشته جراحی عمومی است. جالب است بدانید شکایت از جراحان پلاستیک برخلاف باور عموم، زیاد نیست و این رشته در جایگاه چهاردهم شکایات سال گذشته قرار گرفته است.  گفتنی است که سازمان تعزیزات حکومتی برخلاف پزشکی قانونی در آخرین اطلاعیه خود اعلام کرده که بیشتر تماس‌هایی که با سامانه 190 گرفته می‌شود، مربوط به شکایات مردمی از حق ویزیت گزاف و بی‌حساب پزشکان است نه کیفیت کار دندانپزشکان یا متخصصان زنان و زایمان.

پزشکان بی‌حاشیه 
نظمی بر این آمارها حاکم نیست. ماجرای هر سال با سال قبل و با سال بعدش فرق می‌کند، اما درنهایت در صدر جدول بی‌شاکیان همیشه رشته‌های خاصی نشسته‌اند. به گفته مقامات پزشکی قانونی، رشته طب کار با تنها 2شکایت در سال97 پایین‌ترین جایگاه را به‌ خود اختصاص داده است، این در حالی است که در سال96، رشته رادیوتراپی دارای کمترین پرونده قصور پزشکی بوده است. در این رشته 3پرونده قصور پزشکی به ثبت رسیده که متهمان هر سه پرونده هم تبرئه شده‌اند. همچنین رشته‌های پزشکی قانونی و غدد هر کدام با 5پرونده ارجاعی در زمینه قصور پزشکی در سال96، در رتبه‌های بعدی با کمترین قصور قرار دارند که در رشته پزشکی قانونی 4پرونده قصور و در یک پرونده حکم تبرئه اعلام شده است. در رشته غدد هم یک پرونده قصور و 4پرونده تبرئه به ثبت رسیده است. در مورد قصور پزشکی در رشته‌های اعصاب و روان هم آمارهای این سال می‌گویند که در این رشته 19پرونده ارجاعی در سال96 ثبت شده که پزشکان در 4پرونده مقصر بوده‌اند و در 15پرونده هم تبرئه شده‌اند.

مردم کدام استان‌ها شاکی‌ترند؟ 
جمعیت زیاد همیشه کار دست تهران می‌دهد. چه در 7‌ماه نخست سال98 و چه در 12‌ماه سال97، بیشترین تخلف را پزشکان تهرانی مرتکب شده‌اند. براساس اعلام رسمی پزشکی قانونی، استان تهران دارای بیشترین پرونده قصور پزشکی است. در سال97، از تعداد 339مورد شکایت، بیشترین آمار مربوط به استان تهران با 238شکایت بوده است. بعد از استان تهران، بالاترین قصور با 32مورد پرونده مربوط به استان فارس برآورد شده است. همچنین استان‌های لرستان، ایلام و هرمزگان کمترین آمار شکایت قصور پزشکی را در هشت ماهه سال گذشته در کارنامه خود به ثبت رسانده‌اند.

کمتر از 50درصد محکومند 
شکایت‌های مردمی در کمیسیون‌های مختلف بررسی می‌شود. بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که عموما بین 30 تا 50درصد، پزشک مقصر شناخته شده و مجبور به پرداخت غرامت می‌شود. در سالی که گذشت، 47درصد از پرونده‌های قصور پزشکی منجر به محکومیت پزشکان شدند و البته 53درصد پرونده‌ها هم با حکم تبرئه پزشکان بسته شد.

پزشکان در سال گذشته، 8درصد متخلف‌تر بودند 
تخلف پزشکی در 8ماه نخست سال گذشته 4/8درصد نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرد. این آخرین آماری است که سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرده است.  به گفته رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور از ابتدای فروردین تا پایان آبان سال‌گذشته ۱۹هزار و ۶۰۹ پرونده در کمیسیون‌های پزشکی قانونی بررسی شد که از این تعداد ۶ هزار و ۳۰۲پرونده مربوط به قصور پزشکی است که ۳۲درصد از کل پرونده‌های ارجاعی به کمیسیون‌ها را در برمی‌گیرد. همچنین آمار شکایات از گروه‌های پرستاری در 7ماه سال گذشته ۱۶۹مورد و شکایت از مسئولان فنی مراکز درمانی ۱۴۸مورد بوده که به‌ترتیب در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با رشد 6.3 و 4.1درصدی همراه بوده است.

نودوهفت شاکی 
اگرچه هنوز آمارهای سال98 به‌روز‌رسانی نشده، اما به‌علت درگیری پزشکان با کرونا در ماه‌های آخر سال ، به‌نظر می‌رسد طیف گسترد‌ه‌ای از مردم از شکایت کردن از این جامعه سپیدپوش دست کشیده باشند. بین آمارهای موجود، سال97 پرشکایت‌ترین بازه در 8سال اخیر به‌شمار می‌رود. در سال جنجالی97، 8هزار و 565پرونده قصور پزشکی تشکیل شد که از این میان تنها در 3917پرونده، پزشکان محکوم شدند.

آمار شکایت 
در 7ماه نخست سال گذشته، بیشترین شکایت از دندانپزشکان به ثبت رسیده است. 3سالی می‌شود که رشته‌هایی مثل زنان و زایمان، دندانپزشکی و پزشک عمومی (جراح) در صدر شکایات قرار گرفته‌اند