ثروتی که به چشم نمیآید
کشاورزی، گردشگری و گسترش مبادلات مرزی از مهمترین ظرفیتهای کردستان برای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی است که برنامهریزی مناسبی برای آن صورت نگرفته است. کردستان، یک میلیون و 217هزارو 38هکتار زمین کشاورزی دارد که قابل کشت، مرغوب و مستعد محسوب میشود و این استان را به یکی از قطبهای تولید محصولات کشاورزی تبدیل کردهاست. بخش زیادی از زمینهای زراعی کردستان به صورت دیم کشت میشوند و فقط 10درصد اراضی کشت آبی است. به همین دلیل هم به اعتقاد کارشناسان، بازدهی و تولید محصول در کردستان پایین است و نتوانسته اشتغالزایی مناسبی داشته باشد.
ازسوی دیگر، دراین استان صنایع تبدیلی بهعنوان کارخانههای پاک و غیرآلاینده و سرمایهگذاری اندک و اشتغالآفرینی محلی و همچنین قابلیت اجرا در دورترین روستاها فرصتی فراموش شده است.
مریم رضایی، کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی میگوید: «براساس آمار سازمان مدیریت و برنامه ریزی استانداری کردستان، میزان ارزش افزوده بخش کشاورزی کردستان معادل 3/20درصد از ارزش افزوده تولید ناخالص داخلی استان است. این عدد موید این نکته است که تمرکز بر کشاورزی میتواند در افزایش تولید ناخالص استان و در ادامه اشتغالزایی و توسعه اقتصادی موثر باشد. این بخش ضمن مشارکت در ایجاد اشتغال، تولید ناخالص ملی، تامین مواد اولیه صنایع مختلف و تأمین ارز، رکن زندگی دراین منطقه است.» عیسی خدادادی، کارشناس توسعه کشاورزی پایدار هم پیشنهادهایی برای توسعه بخش کشاورزی و اشتغالزایی در کردستان مطرح و اظهار میکند: «شناسایی موانع، مشکلات، تنگناها و راهکارهای بهبود و اصلاح فرایند تولید، نگهداری، درجهبندی، بستهبندی و فراوری، بازار (داخلی و خارجی) و چگونگی عرضه محصولات و فراوردههای آن در بازارهای هدف اولویت این بخش است.»
به گفته وی، فراهم کردن زمینه مناسب برای تأسیس و ایجاد تشکلهای محلی و منطقهای کارآمد شامل تولیدکنندگان، صاحبان صنایع تبدیلی و تکمیلی و فعالان تجارت و رایزنی و همکاری با سایر استانهای تولیدکنندۀ این محصولات برای تاسیس انجمن و تشکلهای صادراتی ایران به مرکزیت کردستان، یکی دیگر از این راهکارهاست. صابر معصومی، کارشناس توسعه هم معتقد است یکی از راهکارها برای توسعه کردستان، گردشگری و دیگری گسترش تبادل رسمی مرزی با تمرکز بر صادرات به جای واردات است. همچنین صنایع دستی به عنوان یکی دیگر از این محورها در پیوستگی با گردشگری باید مورد توجه قرار گیرد، زیرا صنایع دستی تنها شکلی از تولید در کنار تولید علم و ایده است که می تواند تا 100برابر خود، ارزش افزوده تولید کند.