در برابر اضطراب چه‌کنیم؟
مثل آب براى شکلات در روزهاى امتحان!
نفیسه مجیدی‌زاده:
روزهای عجیبی است. هرگروه از دانش‌آموزان به شیوه‌ای امتحان می‌دهند! عده‌ای آنلاین، دانش‌آموزان پایه‌ی نهم و دوازدهم حضوری و بعضی از مدرسه‌ها هم کلاً امتحان را لغو کرده و نمره را بر اساس ارزشیابی همان چهارماه تحصیلی گذاشته‌اند.
* * *
هر‌سال این‌روزها درباره‌ی تغذیه و اضطراب امتحان می‌نوشتیم و فکر کردیم امسال به جز دانش‌آموزان پایه‌ی نهم و دوازدهم، نباید خبری از اضطراب باشد. اما انگار اضطراب، بخش جدانشدنی آموزش ماست. آن‌ها که امتحان آنلاین دارند، می‌دانند این اضطراب از نوعی دیگر است.
* * *
معلم ریاضی در کلاس‌های حضوری رفع اشکال، گفت روز امتحان آنلاین، شکلات و آب کنار دستتان بگذارید. در جای خنک و پشت میزتان، راحت بنشینید و هر چند دقیقه آب بنوشید.
اما چرا امتحانات آنلاین اضطراب دارد؟ نباید داشته باشد؛ در خانه نشسته‌ای، کنار کتاب‌هایت! در این‌باره با برخی دانش‌آموزان گفت‌و‌گو کرده‌ایم:
بردیا، ١٤ ساله: اضطراب دارم؛ چون می‌ترسم وقت کم بیاورم. ما در مدرسه برای بعضی امتحان‌ها مثل ریاضی، حتی بعد از پایان وقت امتحان به کلاس دیگری می‌رویم و تا نیم‌ساعت وقت اضافه داریم. آن‌جا ناظرها هستند و به‌موقع برگه‌ها را می‌گیرند. این‌جا تا آخرین لحظه می‌نویسیم. بعد زمان ارسال پاسخ‌ها امکان دارد اینترنت ضعیف باشد و نتوانیم به‌موقع بفرستیم.
سها، ١٥ ساله: اینترنت خانه‌ی ما واقعاً ضعیف است و بعضی وقت‌ها برای ارسال پاسخ برگه‌هایم به کوچه می‌رویم.
سپند، ١٤ساله: با این‌که خانواده‌ی من سخت گیر نیستند، اما زمان‌گذاشتن برای پیدا‌کردن یک جواب در کتاب، کلی وقت گیر است و زمان پاسخ سؤال‌های بعدی را می‌گیرد.
* * *
آن‌طرف دانش‌آموزان پایه‌ی نهم و دوازدهم به‌عنوان تنها گروه‌هایی که امتحان حضوری می‌دهند در حال تجربه‌ی متفاوتی هستند و اغلب معترض‌اند! اضطراب و اعتراض نباید ترکیب جذابی باشد.
دکتر «یوسف سلطانی»، روان‌شناس و مشاور تربیتی معتقد است که داشتن مقداری استرس کمک می‌کند عملکرد بهتری داشته باشیم، بیش‌تر و بهتر درس بخوانیم و تلاش کنیم و از نظر روانی برای چالش‌هایی آماده شویم که در امتحان پیش می‌آید. او می گوید: «اما این اضطراب نباید زیاد شود، چون روی تمرکز و عملکرد مغزی اثر منفی می‌گذارد و باعث می‌شود زمان درس‌خواندن طولانی شود. از طرفی در جلسه‌ی امتحان، ممکن است مطالب خوانده‌شده را به‌یاد نیاوریم و ساده‌ترین سؤال‌ها را هم نتوانیم پاسخ دهیم. پس لازم است کنترلش کنیم و کنترل اضطراب، با خواب کافی، تغذیه‌ی مناسب و کشیدن نفس‌های عمیق و دم و بازدم‌های درست امکان‌پذیر است.»
* * *
گفتیم که اضطراب بخش جدانشدنی آموزش ماست؛ حالا دانش‌آموزانی که به دلایل مختلف نتوانستند در کلاس‌های آنلاین حضور مستمر داشته باشند یا تکالیفشان را جدی نگرفتند، متوجه شدند که نمره‌ی نهایی کارنامه علاوه بر نتیجه‌ی امتحانات آخر سال به میزان شرکت در کلاس‌های آنلاین و غیرحضوری، میزان ارسال تکالیف برای معلم‌های مربوط به آن درس است، امتحان‌های قبلی، نمره‌ی ارزشیابی مستمر و... هم مرتبط است.
در همینه زمینه :