سایه نرخ ارز بر بازار خودروی وارداتی

علی ابراهیمی_خبرنگار

شمارش معکوس برای کاهش قیمت خودروهای پر تقاضای داخلی در حاشیه بازار با ابلاغ نرخ مصوب شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار در حالی آغاز شده که هنوز فاصله نرخ کارخانه و بازار برخی از این خودروها حدود 2برابر است. گرچه اعلام نرخ‌های مصوب احتمالی و تشدید نظارت بر عرضه و خرید و فروش خودرو در دوره جدید قیمت‌گذاری خودروهای داخلی موجب شده تا نرخ این خودروها در حاشیه بازار با کاهش 10تا 20درصدی مواجه شود اما به گفته فعالان صنفی اکنون کمتر خریداری برای خودرو در بازار وجود دارد و فروشندگان و خریداران در انتظار اعلام و اجرای نرخ‌های مصوب و کم و کیف تولید و عرضه خودروهای پرتیراژ به بازار هستند. اما شرایط کنونی بازار خودروهای خارجی و مونتاژی با خودروهای داخلی متفاوت بوده و بیش از تأثیرپذیری از افت قیمت مصوب و حاشیه بازار پرتیراژ داخلی تابع شرایط عرضه و نرخ ارز است. در واقع ممنوعیت واردات خودرو شرایطی را رقم زده که نرخ فروش اینگونه خودروها در حاشیه بازار به مشتریان بیش از هر عامل دیگری تابع نوسان نرخ ارز و میزان تقاضای موجود در بازار است. فارغ از شرایط بازار برخی خودروهای لوکس چند میلیاردی که به‌دلیل داشتن مشتریان خاص، تأثیرپذیری بیشتری از تقاضای موجود در بازار دارد، قیمت خودروهای خارجی رده قیمتی 500میلیون تا یک میلیارد تومان بیش از هر چیز تابع نرخ ارز و افزایش عرضه با آزاد‌سازی‌ واردات است.

بررسی شرایط بازار خودرو نشان می‌دهد که رکود و افت شدید معاملات حرف نخست این روزهای بازار خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی است. در بازار خودروهای داخلی گرچه اعلام نرخ مصوب شورای رقابت برای افزایش 10درصدی محصولات ایران‌خودرو و 23درصدی خودروهای سایپا و اعمال محدودیت‌های بیشتر در فروش خودرو مانند الزام خریداران به فروش خودروهای صفر کیلومتر با حداکثر 10درصد بالاتر از نرخ مصوب کارخانه، عرضه خودرو از طریق قرعه‌کشی و ثبت‌نام، نداشتن پلاک فعال برای متقاضیان خرید خودرو، غیرفعال شدن گارانتی خودروهای صفرکیلومتری که در انبارها دپو شود و... موجب سیر نزولی قیمت محصولات این دو شرکت خودرو‌سازی‌ در حاشیه بازار شده است اما اعلام نشدن نرخ مصوب رسمی خودروهای پرتقاضا توسط ستاد تنظیم به تشدید رکود حاکم بر بازار خودروهای داخلی دامن زده است به‌نحوی که فعالان صنفی از به صفر نزدیک‌شدن خرید و فروش خودرو در نمایشگاه‌های سطح شهر خبر می‌دهند اما این کاهش قیمت خودروهای داخلی تأثیر روانی بر بازار خودروهای وارداتی داشته و موجب شده تا قیمت این خودروها با وجود افزایش نرخ ارز طی حدود 2 هفته گذشته نه‌تنها افزایش نیابد بلکه کاهش 100تا 200میلیون تومانی قیمت برخی خودروهای دست دوم خارجی مانند سانتافه که طی 4‌ماه گذشته رشد قیمت 500تا 600میلیون تومانی را تجربه کرده بود، به‌دنبال داشته باشد. با این شرایط نرخ صفرکیلومتر سانتافه 2017که طی 2 ‌ماه اخیر به بیش از یک میلیارد و 350میلیون تومان رسیده بود، این روزها به کانال یک میلیارد و 150میلیون تومان باز گشته است. با وجود این عرضه اندک خودروهای صفر کیلومتر خارجی به‌دلیل ممنوعیت واردات در بازار موجب شده تا نرخ اعلام شده برای انواع خودروهای صفرکیلومتر خارجی به‌عنوان شاخص قیمت‌گذاری خودروهای دست دوم خارجی بر مبنای میزان سلامت و کارکرد این خودروها باشد.

تأثیر ممنوعیت واردات بر بازار خودروهای خارجی 
دبیر انجمن وارد‌کنندگان خودرو در گفت‌وگو با همشهری در مورد چشم‌انداز بازار خودروهای خارجی طی 6ماهه نخست امسال، گفت: با شرایط کنونی عرضه و تداوم ممنوعیت واردات خودرو، قطعا قیمت‌ها در بازار خودروهای وارداتی بالا می‌ماند چرا که ممنوعیت واردات و کاهش عرضه خودروهای وارداتی در حالی است که در سال‌های قبل حدود 75تا 100هزار دستگاه خودرو وارد کشور می‌شد. مهدی دادفر، از تقاضای خرید خودروهای وارداتی با وجود افزایش قیمت‌ها خبر داد و گفت: مقایسه سرانه مصرف خودرو در ایران و جهان نیز نشان می‌دهد که هنوز تقاضا برای خودرو در بازار کشورمان وجود دارد چرا که در ایران به ازای هر 7نفر یک خودرو و در دنیا به‌طور متوسط برای هر 3 نفر یک خودرو وجود دارد که این امر نشان می‌دهد بازار خودرو هنوز اشباع نشده و جا برای تولید ، واردات و تامین نیاز مشتریان به این محصول وجود دارد. او افزود: در شرایطی که هنوز هم به هر انگیزه‌ای با انباشت تقاضا در بازار خودرو مواجه هستیم و نرخ ارز و تورم نیز طی چند سال اخیر به‌طور مداوم افزایش یافته، بدیهی است که با کاهش عرضه ناشی از ممنوعیت واردات و افزایش نرخ ارز، قیمت خودروهای خارجی نیز افزایش یابد. در بازار خودروهای وارداتی علاوه بر افزایش نرخ ارز، دولت با تحمیل تعرفه 55تا 75درصدی، الزاماتی مانند اسقاط، عوارض و هزینه‌های اضافی، عملا قیمت تمام‌شده خودروهای وارداتی را بالا برده است.

 افت تقاضای وارداتی‌ها و کاهش فشار نرخ ارز 
رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در گفت‌وگو با همشهری در مورد وضعیت کنونی و چشم‌انداز بازار خودروهای خارجی در چند‌ماه آینده گفت: به‌دلیل ممنوعیت واردات و افزایش نرخ ارز، چشم‌اندازی برای کاهش قیمت خودروهای وارداتی در بازار وجود ندارد، حتی رشد عرضه خودروهای داخلی به نرخ مصوب نیز تنها قیمت حاشیه بازار کنونی خودروهای دست دوم وارداتی را تثبیت می‌کند. سعید موتمنی، افزود: گرچه درنظر گرفتن الزاماتی مانند تعیین سقف قیمت فروش، ممنوعیت دپو، قرعه‌کشی در عرضه و... برای خودروهای ثبت‌نامی داخلی از به هم‌ریختگی بیشتر بازار اینگونه خودروها جلوگیری کرده و موجب افت 20تا 30درصدی نرخ حاشیه بازار کنونی این خودروها نسبت به 20روز گذشته شده است اما برای واقعی شدن قیمت‌ها باید تولید و عرضه این خودروها افزایش یابد. او افزود: طی یکی دو هفته گذشته با افزایش نرخ ارز به بیش از 17هزار تومان و تداوم ممنوعیت واردات، باید قیمت خودروهای وارداتی نیز نسبت به یک ‌ماه گذشته بازهم افزایش می‌یافت اما نبود مشتری در بازار این خودروها موجب شده تا قیمت‌ها سیر نزولی هر چند کند داشته باشد. به گفته او وقتی قیمت پراید و سایر خودروهای داخلی افزایش یافت، نرخ النترا ، سراتو ، سانتافه و... در بازار نیز سیر صعودی به‌خود گرفت به‌نحوی که با پراید 90میلیونی قیمت سانتافه صفر کیلومتر در حاشیه بازار به یک میلیارد و 250میلیون تومان افزایش یافت که بخشی از این افزایش قیمت‌ها ناشی از تنش روانی تحمیل شده به بازار خودرو بود. موتمنی تأکید کرد: بازار خودروهای وارداتی نیز از نظر روانی از قیمت‌گذاری و تعیین ضوابط عرضه خودروهای پر تیراژ داخلی تأثیر پذیرفته است گرچه افت محسوس در قیمت خودروهای وارداتی را شاهد نیستیم اما درصورتی که وضعیت بازار خودروهای داخلی به سامان برسد و نرخ این خودروها تثبیت شود می‌توان انتظار بازگشت ثبات به بازار خودروهای خارجی را داشت اما اکنون با ممنوعیت واردات و افزایش نرخ ارز، خریدار چندانی در بازار خودروهای وارداتی وجود ندارد.

یکه‌تازی خارجی‌های کارکرده
رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو، گفت: به‌دلیل ممنوعیت واردات و توقف عرضه خودروهای خارجی صفرکیلومتر، بازار این روزهای خودروهای دست دوم خارجی بیش از هر عامل دیگری تابع نوسان نرخ ارز است. موتمنی افزود: در واقع گرانی دلار زمینه بالا ماندن قیمت این خودروها و مقاومت عرضه‌کنندگان در برابر کاهش قیمت‌ها را فراهم کرده و مالکان خودروهای مذکور در انتظار افزایش عرضه با روشن شدن وضعیت بازار هستند. او در مورد قیمت خودروهای وارداتی پس از نرخ مصوب خودروهای پرتیراژ داخلی گفت: تأثیرپذیری بازار خودروهای خارجی از خودروهای داخلی زیاد است به‌نحوی که با افزایش نرخ حاشیه بازار پراید به بیش از 90میلیون تومان نرخ صفرکیلومتر رنو کلوئوس به یک میلیارد و 400میلیون تومان رسید و پس از ضوابط قیمت‌گذاری به یک میلیارد و 300میلیون تومان کاهش یافت یا قیمت سانتافه صفرکیلومتر به یک میلیارد و 350میلیون تومان رسیده بود به یک میلیارد و 200میلیون تومان رسیده و نرخ کم کارکرد مدل 2017این خودرو نیز به حدود یک میلیارد و20تا یک میلیارد و 30میلیون تومان کاهش یافت. رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در مورد احتمال کاهش قیمت خودروهای وارداتی گفت: با این شرایط کاهش قیمت چندانی را در خودروهای وارداتی نخواهیم داشت چرا که واردات خودرو ممنوع بوده و نرخ ارز نیز در حال افزایش است. به گفته او از سال 96هیچ خودروی خارجی وارد کشور نشده و حتی مشخص نیست که برخی خودروهای ترخیص شده از گمرک با مصوبه هیأت دولت نیز کجا عرضه شده است. با این روند عرضه خودروهای خارجی احتمال کاهش قیمت سانتافه به نرخ 750میلیون تومانی ماه‌های پایانی سال گذشته وجود ندارد مگر آنکه واردات خودرو آزاد و نرخ ارز کاهش یابد  و با تسهیل واردات، میزان عرضه خودروهای خارجی در بازار افزایش یابد. به گفته او حتی با درنظر گرفتن قیمت جهانی این خودروها، نرخ روز ارز، هزینه‌های شماره‌گذاری و واردات و سود 20درصدی وارد‌کنندگان قیمت تمام‌شده این خودروها به قبل باز نمی‌گردد. رئیس اتحادیه صنف دارندگان‌نمایشگاه‌ه و فروشندگان خودرو تأثیر نرخ خودروهای داخلی بر بازار خودروهای کارکرده خارجی و خودروهای مونتاژی که تولید آن متوقف شده است را اندک دانست و افزود: تأثیر قیمت مصوب خودروهای داخلی بر نرخ خودروهای دست دوم و کارکرده خارجی با ممنوعیت واردات یا خودروهای مونتاژی داخلی که تولید و عرضه آن پس از تحریم‌ها به بازار متوقف شده است، بسیار ناچیز خواهد بود و تعیین نرخ مصوب، الزامات عرضه و کاهش قیمت خودروهای پرتیراژ بیشتر بر کاهش قیمت‌ها در حاشیه بازار خودروهای صفرکیلومتر و پرتیراژ داخلی مؤثر خواهد بود.

 درباره قیمت خودروهای وارداتی
سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو در گفت‌وگو با همشهری: به‌دلیل ممنوعیت واردات و افزایش نرخ ارز، چشم‌اندازی برای کاهش قیمت خودروهای وارداتی وجود ندارد، حتی رشد عرضه خودروهای داخلی به نرخ مصوب نیز فقط قیمت حاشیه بازارکنونی خودروهای وارداتی را تثبیت می‌کند