کشف رمز و راز کووید-19 با کالبدشکافی

عمادالدین قاسمی پناه_خبرنگار

در مبارزه با انواع بیماری‌، افراد فوت‌شده به‌ندرت به‌عنوان یک نیروی مؤثر تصور می‌شوند. با این حال، به‌ویژه هنگامی که نوعی ویروس مانند SARS-CoV-2 شیوع می‌یابد، پستانداران عامل مهمی برای آگاهی از اتفاقات رخ داده داخل بدن افراد آلوده محسوب می‌شوند. به همین دلیل، کالبدشکافی به ابزاری اساسی برای مطالعه بیماری کووید-19تبدیل شده است.

روش مهم
پاپیولار ساینس در گزارشی نوشته است: الکس ویلیامسون، عضو کمیسیون کالبدشکافی آمریکا، می‌گوید: کالبدشکافی روشی مهم برای به‌دست آوردن اطلاعات در مورد چگونگی تأثیر یک بیماری بر بدن ما، چگونگی ارتباط با بیماری‌های پیش‌زمینه‌ای و نقش آن در افراد مختلف است. بیماران زنده مبتلا به کووید-19 با علائم و نشانه‌های بیرونی که با آن روبه‌رو هستند و تأثیر درمان‌های مختلف، اطلاعات و تجربیاتی در اختیار پزشکان قرار می‌دهند، اما کالبدشکافی به پژوهشگران اجازه می‌دهد تا با نگاه دقیق‌تر و درونی‌تر به آنچه از نظر فیزیولوژیکی در بدن افراد آلوده به ویروس اتفاق می‌افتد، به اطلاعات جامع‌تری دست یابند.
ویلیامسون می‌گوید که با این حال، انجام کالبدشکافی در زمان شیوع این بیماری همه‌گیر، چالش‌برانگیزتر است، زیرا همه مراکز پزشکی تجهیزات مناسب برای انجام کالبدشکافی بدن‌هایی که می‌توانند مسری باشند و بیماری را انتقال دهند، در اختیار ندارند. این فرایند به یک اتاق فشار منفی نیاز دارد که تضمین کند هوای آلوده، حتی هنگام باز شدن درها، داخل اتاق باقی می‌ماند. مراکز بدون اتاق‌های فشار منفی به‌سادگی قادر به انجام کالبدشکافی نیستند. بسیاری از مراکز هم به‌دلیل کمبود تجهیزات شخصی محافظتی از این کار منع شده‌اند.
آن دسته از مراکزی که می‌توانند این کار را انجام دهند، سعی در انجام کالبدشکافی روی طیف گسترده‌ای از بیماران فوت شده دارند و تلاش می‌کنند که ویژگی‌های جمعیت‌شناختی (مانند سن، نژاد و جنس) و بیماری‌های زمینه‌ای را پوشش دهند. ویلیامسون می‌گوید: ما نمی‌توانیم و نباید همه را کالبدشکافی کنیم، اما باید یک زیرمجموعه را بررسی کنیم تا بفهمیم که چرا بعضی از کسانی که بیمار می‌شوند، فوت می‌کنند.

سطح سلولی
از آنجا که بیشتر افراد مبتلا به کووید-19 بهبود می‌یابند و بسیاری از آنها علائم خفیف دارند، مهم است که بتوانیم بفهمیم چرا این ویروس بعضی از افراد را با شدت بیشتری درگیر بیماری می‌کند. همچنین موضوع دیگری که باید دریابیم این است که در سطح سلولی بیماران چه اتفاقی می‌افتد و این دقیقا همان چیزی است که بیماران زنده نمی‌توانند درباره آن به ما کمک کنند. حتی تصویربرداری با وضوح بالا و انجام آزمایش‌های گسترده، قابل مقایسه با باز کردن بدن و مشاهده داخل بدن نیست.
به‌عنوان مثال، کالبدشکافی می‌تواند به ما بگوید که چه نوع ضایعه‌ای در ریه‌ها اتفاق افتاده است. همچنین با کالبدشکافی می‌توان نشانه‌های آسیب در سایر اعضای بدن را مشاهده کرد. این نشانه‌ها و ضایعات می‌توانند به روشن شدن آنچه در سلول‌های ایمنی بدن اتفاق افتاده است کمک کنند. همچنین این ضایعات می‌توانند مشخص کنند که چه چیزی سیستم ایمنی بدن را به چنین واکنش شدیدی وادار کرده است.

نتایج کالبدشکافی
نتایج کالبدشکافی تاکنون به پژوهشگران کمک کرده است بفهمند بسیاری از مرگ‌های مربوط به کووید-19، به‌خاطر سندروم دیسترس حاد تنفسی یا ARDS است. این سندروم اساسا التهاب گسترده‌ای است که به‌خاطر بسیاری از انواع آسیب‌ وارده به ریه، از استنشاق دود گرفته تا عفونت‌های ویروسی، به‌سرعت ریه‌ها را درگیر می‌کند. هنوز مشخص نیست که آیا ARDS ناشی از بیماری کووید-19، شدیدتر یا پیچیده‌تر از سندروم‌های موجود است یا خیر، اما شواهد حاکی از آن است که درمان‌های موجود برای ARDS ممکن است مفید باشد.
سایر مشکلات غیرمعمول، مانند نارسایی کلیه و لخته‌شدن خون که در بیماران کووید-19 مشاهده می‌شود، هنوز در پرده‌ای از رمز و راز باقی مانده است، اما کالبدشکافی‌های بیشتر ممکن است بتواند کمک‌کننده باشد. هرچه بیشتر در مورد بیماران با حال وخیم بدانیم، می‌توانیم با کسانی که هنوز زنده هستند بهتر رفتار کنیم.
ویلیامسون می‌گوید که مرکز او تاکنون تعدادی از کالبدشکافی‌ها را انجام داده است. او از خانواده‌هایی که رضایت خود را برای انجام این کار ابراز کرده‌اند، تشکر می‌کند. ویلیامسون می‌گوید: اعلام رضایت بستگان برای کالبدشکافی یک هدیه سخاوتمندانه است و این روش راهی برای کمک به افراد در قید حیات است.

بررسی اتفاقات در سطح سلولی
دانشمندان می‌خواهند بدانند «در سطح سلولی بیماران چه اتفاقی می‌افتد؟»؛ این دقیقا همان چیزی است که بیماران زنده نمی‌توانند درباره آن کمک کنند. حتی تصویربرداری با وضوح بالا و انجام آزمایش‌های گسترده، قابل مقایسه با بازکردن بدن و مشاهده داخل آن نیست