حضور سر هرکلاسی از روی مبل خانه
ساسان شادمان منفرد_خبرنگار
در ایران تا صحبت از آموزش آنلاین می‌شود خیلی‌ها فقط محیط‌های مجازی که سر ساعت مشخصی استاد به‌صورت آنلاین با تصویر یا صدا سر کلاس حاضر می‌شود به ذهن‌شان می‌آید. اکثر دانشگاه‌ها و مدارس کشور طی ماه‌های اخیر این شیوه را به‌کار گرفته‌اند، اما در کشورهای دیگر محوریت آموزش آنلاین پلتفرم‌هایی هستند که آموزش را در هر زمان و مکانی برای شما فراهم می‌کنند. چند سال پیش مثلا یک راننده تریلی در آمریکا با گوش‌کردن مداوم به صوت‌های ضبط‌شده کلاس‌های فلسفه دانشگاه توانست دکتری فلسفه خود را دریافت کند! پس از مطرح شدن موضوع آموزش آنلاین دانشآموزان و دانشجویان کشورهای درگیر با بیماری کووید-19، حالا مبحث جالب و هیجان‌انگیز آموزش آنلاین برای آحاد جامعه مطرح شده است. بسیاری از کشورها سعی دارند تا از این روش، 2بهره‌برداری عمده داشته باشند؛ اول اینکه مردم را به‌سمت یادگیری سوق دهند تا از وقت خود به بهترین نحو ممکن استفاده کنند و دوم اینکه شرایط جامعه را بیش از پیش به سمت دیجیتال شدن و آنلاین بودن ببرند. اما علاوه بر دانشآموزان و دانشجویان قشر مهم دیگری هم این روزها جذب آموزش آنلاین شده‌اند؛ افرادی که طی ماه‌های اخیر شغل خود را از دست داده‌اند. جهان هرقدر توسعه پیدا می‌کند شغل‌ها تخصصی‌تر می‌شود و به همین‌خاطر بسیاری از کسانی که شغل‌شان را بهتازگی از دست داده‌اند به‌دنبال یادگیری تخصص جدیدی هستند تا بخت‌شان برای پیداکردن کار جدید بیشتر شود.
خدمات رایگان در دوران کرونا
بهتازگی مؤسسه آموزش آنلاین و غیرحضوری «کورسرا» (Coursera) با هدف کمک به افرادی که به‌دلیل شیوع ویروس کرونا بهتازگی بیکار شده‌اند، دسترسی به برخی کلاس‌های آموزشی خود را آزاد کرده است. این مؤسسه، 3800دوره و 400تخصص را از طریق سازمان‌های دولتی به منظور یافتن شغل برای بیکارشدگان به‌صورت رایگان در دسترس قرار داده است. این دوره‌ها مهارت‌های سطح بالا مانند دروس نوشتن در محیط کسب‌وکار (گزارش‌نویسی، ارائه پروپوزال و نوشتن تفاهمنامه) و همچنین توسعه اپلیکیشن‌های مختلف را آموزش می‌دهد و کسانی که در پایان موفق به گذراندن دوره شوند، گواهینامه‌های حرفه‌ای از طرف شرکت‌هایی مانند گوگل، آی‌بی‌ام و اس‌ای‌اس دریافت خواهند کرد. سازمان‌ها می‌توانند تا سی‌ام سپتامبر، نیروهای خود را ثبت‌نام کنند و آنها نیز باید تا پایان سال2020 میلادی دوره‌های مدنظر را به اتمام برسانند. آریزونا، ایلینویز و اوکلاهما نخستین ایالت‌هایی خواهند بود که دوره‌هایی را در ایالات متحده ارائه می‌دهند و این در حالی است که کشورهایی همچون کلمبیا، کاستاریکا، یونان، مالزی، پاناما، اوکراین و ازبکستان نیز چنین روندی را در خارج از آمریکا دنبال می‌کنند. کورسرا علاوه بر گسترش تعداد کشورها، به‌دنبال ارائه دوره‌هایی از طریق سازمان‌های غیردولتی نیز به‌صورت موردی است. مؤسسات کاپلان و یوداسیتی نیز همانند کورسرا در دوران شیوع بیماری کووید-19، برنامه‌ها و کلاس‌های آموزشی رایگان خود را در طرح‌های جداگانه ارائه کرده‌اند.
انگیزه قوی
البته باید بگوییم که این یک حرکت برای نشان دادن حسن نیت محسوب می‌شود، آن‌هم زمانی که یک دوره آنلاین به‌طور عادی 399دلار در سال قیمت دارد. اما در این میان یک انگیزه قوی نیز برای کورسرا وجود دارد. این علاقه به برنامه عادی دولت را افزایش می‌دهد و موفقیت با این استراتژی (معروف به ابتکار بازیابی نیروی کار کورسرا) می‌تواند در نهایت منجر به این شود که افراد تازه استخدام‌شده، در کار خود، دوره‌های اضافی را نیز نیاز داشته باشند. البته در کنار این مسائل و انگیزه، هنوز چالش‌های بسیار زیادی پیش رو وجود دارد. آژانس‌ها باید اطمینان حاصل کنند که افراد متقاضی شغل به‌راحتی به دوره‌ها دسترسی پیدا می‌کنند و به‌طور ایده‌آل به آنها کمک می‌کنند تا با شرکت‌هایی که دارای موقعیت‌های باز استخدامی هستند ارتباط برقرار کنند.
انگلیسی‌ها هم دست به‌کار شدند
از سوی دیگر در انگلستان اعلام شده، به بزرگسالانی که در خانه‌های‌شان به‌دلیل بحران کرونا در قرنطینه هستند، ازجمله میلیون‌ها نفر که از کسب‌وکار خود دور شده‌اند، دوره‌های آنلاین رایگان با مهارت‌های دیجیتال پیشنهاد شده است. وزارت آموزش بریتانیا در حال راه‌اندازی مجموعه‌ای از دوره‌های آنلاین مربوط به شغل‌ها، آموزش کار با اعداد، کدنویسی و مهارت‌های اینترنتی است. در این میان، دانشگاه آزاد (Open University) و گوگل، ازجمله ارائه‌دهندگان دروس به‌حساب می‌آیند. گاوین ویلیامسون، وزیر آموزش بریتانیا، می‌گوید: «مشاغل باید کارکنان خود را تشویق کنند که مهارت‌های‌شان را تقویت کنند». او از کارمندان خواست تا دانش خود را بهبود بخشند، اعتماد به‌نفس‌شان را تقویت و از سلامت روانی خود مراقبت کنند. بنابراین آنها نیازمند مهارت‌های لازم برای موفقیت پس از پایان شیوع ویروس کرونا خواهند بود. با توجه به عدم‌اطمینان از وضعیت بازار کار در ماه‌های آینده، آموزش بزرگسالان بر بهبود مهارت‌های شغلی آنلاین متمرکز شده است؛ به این امید که افراد بیشتری بتوانند به دورکاری بپردازند.
شروع خدمات آموزشی رایگان
از هفته گذشته و در وب‌سایت دولت، مجموعه‌ای از منابع آموزشی برای کمک به مردم به‌منظور استفاده در روزهای قرنطینه برای دستیابی به مهارت‌های شغلی در دسترس قرار گرفته است. در این راستا، دانشگاه آزاد، دوره‌هایی را در زمینه ریاضیات پایه و نحوه نوشتن کد رایانه یا همان کدنویسی ارائه می‌دهد. «فیوچرلِرن»، دوره‌هایی در زمینه مهارت‌های دیجیتال و تولید محتوای آنلاین را در بسته خود دارد. گوگل مبحثی را درخصوص بازاریابی دیجیتال ارائه کرده و مؤسسه خیریه «بنیاد چیزهای خوب» هم منابعی را در اختیار مردم قرار داده تا بتوانند آنلاین شروع کنند.
رشد سریع دیجیتال‌ها
هلن میلر، مدیر اجرایی بنیاد چیزهای خوب، می‌گوید: «تقریبا 12میلیون نفر در انگلستان بدون مهارت‌های دیجیتال اساسی زندگی و کار می‌کنند». دانشگاه آزاد نیز عنوان کرده که پیش‌تر شاهد افزایش گسترده در تعداد نفراتی بوده که از دوره‌های آنلاین رایگان این دانشگاه استفاده می‌کردند. مندی مک دوناگ که یکی از دوره‌های کارشناسی دانشگاه آزاد را طی می‌کند در این ارتباط به بی‌بی‌سی گفته که او از این شرایط و قرنطینه بودن در خانه به‌عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده کرده است؛ «صادقانه بگویم؛ با وجود دشواری‌های بسیار، این مطالعات به‌دلیل احساس خوب، هدفمند بودن و همچنین افزایش خودباوری، به من بسیار کمک کرده است. از این زمان بحرانی و بغرنج، هنوز هم می‌توانم به چیزهایی دست پیدا کنم که می‌توانم به آنها افتخار کنم.» وزارت آموزش بریتانیا نیز عنوان کرده است که تعداد مشاغل دیجیتال سریع‌تر از بیشتر بخش‌های اشتغال رشد داشته و خواهد داشت. آموزش آنلاین حین قرنطینه، آماده‌سازی برای اقتصاد پس از ویروس کرونا محسوب می‌شود و در این میان، انتظار می‌رود که مشاغل مرتبط با عرصه دیجیتال نسبت به برخی مشاغل دیگر، مقاومت بیشتری نسبت به شرایط بحرانی داشته باشند.
توسعه اینترنت
مهم‌ترین بحث امروز، افزایش ظرفیت اینترنت است. بدون داشتن اینترنت پرسرعت، امکان آموزش و یادگیری آنلاین هم وجود نخواهد داشت. در این میان، موضوع زیرساخت‌های سخت‌افزاری نیز مطرح می‌شود که البته برخی از این موارد به کسانی که قصد طی‌کردن دوره‌های آموزشی آنلاین را دارند، برمی‌گردد. داشتن تلفن هوشمند، تبلت یا رایانه شخصی و لپ‌تاپ جزو ضرورت‌های یادگیری آنلاین به‌حساب می‌آید.
خاطرات یک نویسنده
رابرت هاچینسن، یکی از نویسندگان و مورخان مشهور می‌گوید: «ویروس کرونا باعث افزایش آموزش آنلاین شده است و در این میان، دانشکده‌های پرهزینه کلاهبردار هستند!». او در مقاله‌اش که در وب‌سایت فاکس‌نیوز منتشر شده، به ذکر یک خاطره پرداخته است؛ «سال گذشته من یک دوره یکساله زبان آلمانی را از طریق یک برنامه آنلاین در یک دانشکده گذراندم. مجبور بودم برای یک سفر کاری به آلمان بروم و به‌نظرم دوره آنلاینی که گذرانده بودم شگفت‌آور، خوب، دشوار و کامل بود. معلم من فیلم‌های هفتگی را آماده کرده بود که به مرور، موضوعات آن را هفته به هفته مطرح می‌کرد. حدود 15 تا 20تکلیف جداگانه داشتم که هر هفته به پایان می‌رساندم که ازجمله آنها، گفت‌وگوهای ویدئویی و آزمون‌ها بود. از طریق اسکایپ و تماس‌های تلفنی با دانشجویان دیگر در ارتباط بودم و استاد مرتب از من امتحان می‌گرفت تا عملکردم در مکالمه با دانشجویان دیگر پیشرفت کند. من در کلاس زبان‌های مختلف، ازجمله زبان فرانسه شرکت کرده بودم، اما به‌نظرم آموزش آنلاین زبان آلمانی از تمامی آن کلاس‌های حضوری و فیزیکی بهتر و جامع‌تر بود.»
موجود، اما کمرنگ
در بسیاری از کشورهای دنیا، آموزش آنلاین همواره به‌عنوان یک راهکار مؤثر وجود داشته ، اما توجه به آن در حدی که این روزها دیده می‌شود، نبوده است. به وقت نیاز، ما دریافته‌ایم که زندگی آنلاین و دیجیتال که پیش‌تر کمتر به آن می‌پرداختیم، می‌تواند تا چه اندازه راهبردی و کارآمد باشد. در واقع می‌توانید یک کلاس درس دانشگاهی را با مدل آنلاین و مجازی آن مقایسه کنید تا متوجه فواید و نواقص این دو با یکدیگر شوید. در مجموع، به‌نظر می‌رسد که کلاس‌های آنلاین در شرایطی ویژه، می‌توانند حتی سودمندتر، به‌صرفه‌تر و در کل بهتر از مدل‌های معمول برگزاری کلاس باشند. در کنار یادگیری، شرایطی نیز وجود دارد که آنهایی که می‌خواهند تدریس کنند هم می‌توانند در این سایت‌ها، کار پیدا کنند.
آموزش آنلاین در ایران
استارتاپ‌های مختلفی در ایران طی سال‌های اخیر برای آموزش آنلاین به‌وجود آمده‌اند که کارایی خوبی دارند. در واقع شما در هر حوزه‌ای که علاقه دارید می‌توانید آموزش‌های آنلاین را پیدا کنید. برخی از این آموزش‌ها مجانی هستند و گروه دیگر را هم می‌توانید با هزینه بسیار کمتر از کلاس‌های حضوری، استفاده کنید. چند سالی می‌شود که برخی مؤسسات و آموزشگاه‌ها در ایران به‌صورت آنلاین اقدام به پذیرش دانشجو کرده‌اند. در کنار کلاس‌های پولی که برای اداره امور آموزشگاه‌ها امری بدیهی و لازم محسوب می‌شود، برخی دروس نیز در سایت‌های آنها رایگان است. برای آنکه مؤسسه و کلاس مورد نظر خود را بتوانید پیدا کنید، کافی است کلیدواژه‌هایی مانند: آموزش آنلاین، آموزشگاه‌های آنلاین و... را جست‌وجو کنید.
برترین‌ها
همیشه در هر حوزه‌ای، بهترین‌هایی وجود دارند و درخصوص مؤسسات آموزشی آنلاین هم چنین چیزی صدق می‌کند. از دیدگاه‌های مختلف، چندین مؤسسه وجود دارند که از سایرین درخصوص ارائه خدمات آموزشی آنلاین برتر هستند که به 10مورد از آنها اشاره می‌کنیم:
در همینه زمینه :