دوراهی اخلاق و سرعت در مسیر ساخت واکسن کرونا

روند ابتلا به کووید-19 در جهان همچنان افزایشی است و کاملا واضح است که یک واکسن مؤثر در این شرایط بسیار لازم است. از سراسر دنیا، شرکت‌های زیادی نیز برای ساخت این واکسن داوطلب شده‌اند که تعدادی از آنها به مرحله تست انسانی هم رسیده‌اند، اما درحالی‌که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند 12 تا 18‌ماه با تولید انبوه واکسن و ورود آن به بازار فاصله داریم، برخی دانشمندان روش‌هایی غیرسنتی برای سرعت بخشیدن به این فرایند پیشنهاد کرده‌اند که یکی از این روش‌های مورد بحث تزریق ویروس زنده کرونا به افراد سالم است.
به‌گزارش نیویورک‌تایمز، البته این روش برای ویروس‌های کشنده‌ای که معمولا درمانی برای آنها نیست انجام نمی‌شود، اما از آنجایی که در شرایط فوق العاده‌ای به سر می‌بریم، دانشمندان برای دور زدن زمان طولانی آزمایش‌های سنتی برای کشف ویروس کرونا، این راه را پیشنهاد داده‌اند.

آهسته و پیوسته
تست‌های واکسن معمولا آهسته و با طمانینه پیش می‌رود؛ چرا که محققان باید هزاران بیمار را در این روش مورد آزمایش قرار بدهند و سپس صبر کنند تا نتیجه را در زمان مواجهه آنها با ویروس بسنجند. در آزمایش‌های چالشی، داوطلبان بزرگسال سالم به 2گروه تقسیم می‌شوند. یک گروه دارونما می‌گیرند و به گروه دیگر واکسن بالقوه تزریق می‌شود. پس از سپری شدن زمان کافی برای اثر پاسخ مناسب ایمنی واکسن، به هر 2گروه ویروس تزریق می‌شود تا مشخص شود واکسن چه سطحی از ایمنی را در بدن فرد ایجاد کرده است.
مثلا چند وقت قبل برای تست یک نمونه واکسن در چین به 2 گروه ۲۷۰نفره واکسن و دارونما تزریق شد.
دکتر الکس جان لندن استاد اخلاق و فلسفهClara L. West و مدیر مرکز اخلاق و سیاست دانشگاه کارنگی ملون می‌گوید: اگر همه آنچه نگرانش هستید «نتیجه» است، پس اینکه چه تعدادی از افراد در معرض ویروس قرار می‌گیرند و نتیجه آن، یک چالش اخلاقی است. به‌نظر ما روش مطالعاتی روشی کوتاه‌تر و آسان‌تر برای رسیدن به نتیجه به‌نظر می‌رسد.

پیشنهاد
برخی دانشمندان پیشنهاد می‌کنند که پس از فاز اول و دوم آزمایش برای مطمئن شدن از دوز مناسب و ایمنی اولیه یک واکسن بالقوه، می‌توان از مرحله سوم قدیمی به نفع آزمایش چالشی صرف‌نظر کرد. با توجه به اینکه آزمایش چالشی یکی از 2 قدم پیشنهادی برای جایگزینی مرحله سوم آزمایش واکسن است، کارشناسان در حال بحث و گفت‌وگو هستند که چه مقدار زمان با انجام این طرح صرفه‌جویی می‌شود.
دکتر جنیفر میلر، استادیار دانشکده پزشکی ییل می‌گوید: اینکه بدانیم با به خطر انداختن جان داوطلبان و شرکت‌کنندگان در این آزمایش چه مقدار در زمان تولید واکسن صرفه جویی می‌شود، بسیار مهم است. چه مقدار زمان ذخیره می‌شود تا ریسک به خطر انداختن جان داوطلبان توجیه شود. یک‌ماه یا 5ماه؟ 
تنها افراد بزرگسال سالم بدون هیچ بیماری زمینه‌ای اجازه دارند در نخستین قدمی که برای تست واکسن مؤثر ویروس کرونا طراحی شده است، شرکت کنند. قدم بعدی برای تست بی‌خطر بودن واکسن برای افرادی است که بیشتر در معرض ابتلا به کووید-19 قرار دارند، مانند سالمندان و افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، طراحی شده است. در طول این فاز، داوطلبان مجددا دارونما و واکسن بالقوه را دریافت می‌کنند، اما دیگر به آنها ویروس تزریق نمی‌شود. در این فاز، هدف ارزیابی میزان عوارض جانبی واکسن است. به محض اینکه بی‌خطر بودن واکسن بالقوه در گروه داوطلبان ثابت شود، چراغ سبز برای تولید انبوه و ورود واکسن به بازار روشن می‌شود.

عواقب جدی تزریق ویروس زنده
آزمایش‌های چالشی پیش از این نیز انجام می‌شد، اما معمولا در مورد بیماری‌هایی که برای آنها درمانی وجود داشته، از این روش استفاده می‌کردند، مانند بیماری مالاریا. اما برای ویروس کرونا و بیماری کووید-19 هنوز هیچ دارو و درمان قطعی وجود ندارد که این ریسک و خطر در ارتباط با آزمایش چالشی را بیشتر می‌کند. تزریق ویروس زنده به داوطلبان می‌تواند عواقب جدی و جبران ناپذیری داشته باشد. هم‌اکنون حداقل ۸۰ واکسن در حال طی کردن آزمایش‌های لازم هستند، اما هنوز هیچ واکسنی نتوانسته تأییدیه‌های پزشکی لازم را برای ورود و پخش در بازار دریافت کند. درصورتی که حتی دسترسی به واکسن میسر شود چالش بعدی توزیع عادلانه و درست آن در همه کشورهاست و باید کار طوری صورت بگیرد که فقط این واکسن مهم در اختیار افراد پولدار یا شرکت‌های منفعت‌طلب نباشد.

تقسیم‌بندی برای آزمایش واکسن
در آزمایش‌های چالشی، داوطلبان بزرگسال سالم به 2گروه تقسیم می‌شوند. یک گروه دارونما می‌گیرند و به گروه دیگر واکسن بالقوه تزریق می‌شود. پس از سپری‌شدن زمان کافی برای اثر پاسخ مناسب ایمنی واکسن، به هر 2 گروه ویروس تزریق می‌شود تا مشخص شود واکسن چه سطحی از ایمنی را در بدن فرد ایجاد کرده است