میراث
روستایی با تاریخ منحصربه‌فرد
دهشیر از حیث دارا بودن آثار تاریخی می‌تواند در جذب گردشگران داخلی و خارجی، حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد
موقعیت جغرافیایی خاص و وجود آثار تاریخی متعدد، روستای تاریخی و نام‌آشنای دهشیر را به یکی از روستاهای دارای ظرفیت بالا در زمینه گردشگری تبدیل کرده است که در صورت توجه مسئولان، این ظرفیت می‌تواند به فعلیت برسد.
به گزارش فارس، یکی از روستاهای تاریخی یزد که به‌واسطه موقعیت جغرافیایی و آثار تاریخی خود، می‌تواند سهم قابل‌قبولی در جذب گردشگران داخلی و خارجی داشته باشد، دهشیر است. این روستا به همراه 14 روستای همجوار خود که دهستان دهشیر را تشکیل می‌دهند، از توابع شهرستان تفت است و در فاصله 90 کیلومتری از مرکز استان قرار دارد. این دهستان در حدفاصل تفت و ابرکوه قرار دارد و به‌واسطه موقعیت جغرافیایی خاص خود و قرار گرفتن در راه ارتباطی شمال به جنوب کشور، همه‌روزه از مسافران زیادی که برای استراحت در این روستا تردد می‌کنند، میزبانی می‌کند.
علاوه بر موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد، این روستا از حیث دارا بودن آثار تاریخی نیز می‌تواند در جذب گردشگران داخلی و خارجی، حرفی برای گفتن داشته باشد که در صورت توجه مسئولان این امر تحقق‌یافتنی است. در سال‌های اخیر به‌واسطه عدم برنامه‌ریزی صحیح مسئولان تفت و مسئولان محلی این منطقه، آثار تاریخی دهشیر به‌خوبی به کسانی که در این روستا تردد می‌کنند معرفی نشده است و مسافران آگاهی چندانی از آن ندارند.
نبود زیرساخت‌های مناسب در حوزه گردشگری در این منطقه و عدم تمایل سرمایه‌گذاران و بخش خصوصی درزمینه گردشگری در این روستا، آثار تاریخی و دیدنی این منطقه را در ورطه بی‌توجهی قرار داده است. البته در چند سال گذشته، تلاش‌هایی برای مرمت آثار تاریخی این روستا صورت گرفته و نیازمند استمرار است. آنچه اکنون بیش از هر چیزی باید مورد توجه قرار گیرد، فراهم کردن زمینه بازدید گردشگران داخلی و خارجی از جاذبه‌های این روستاست که معرفی این جاذبه‌ها نیز بخش مهمی از این کار را تشکیل می‌دهد. در ادامه به معرفی برخی از آثار تاریخی دیدنی این روستا می‌پردازیم:
قدمگاه
یکی از آثار دیدنی روستای دهشیر را می‌توان قدمگاه علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) دانست. این زیارتگاه همه‌روزه از مشتاقان طریق‌الرضا که برای عرض ارادت به امام هشتم شیعیان در مشهد از این مسیر تردد می‌کنند، میزبانی می‌کند. بنای این قدمگاه در سالیان گذشته تخریب‌شده و بنای نوسازی جایگزین آن شده است.
سنگ‌قبر اغا بیجه
دهشیر از روستاهای تاریخی است که دارای چندقبرستان بوده و هر کدام به دوره تاریخی خاصی برمی‌گردد. در یکی از این مکان‌ها، طی گودبرداری‌های انجام‌شده، یک سنگ‌قبر مرمر به‌اندازه ۱۶۷ در ۴۳ و ارتفاع ۳۰ سانتی‌متر کشف‌شده و از قدمت طولانی برخوردار است. این سنگ‌قبر تاریخی برای حفاظت و جلوگیری از آسیب در محل قلعه تاریخی نگهداری می‌شود.
قلعه تاریخی دهشیر
یکی دیگر از آثار تاریخی دهشیر که از اهمیت بالایی برخوردار است، قلعه دهشیر است. این بنای تاریخی در دوره‌های متعدد تاریخی مورد بازسازی قرار گرفته است و برای همین از تاریخ دقیق ساخت آن اطلاعی در دست نیست. این بنا در قرن سیزدهم هجری به دستور محمدولی میرزا (حاکم یزد به سال ۱۲۳۶ ق) و به همت علی محمدخان زنگنه، تجدید بنا شده است.
آثار و شواهد، ادوار مختلف از قبل از اسلام تا اواخر دوره قاجار در این قلعه دیده می‌شود. ضخامت دیوارها، وجود خشت‌های مشکوک به معماری قبل از اسلام و عدم شناسایی آثار قدیمی متعلق به سکونت در روستا و حوالی آن، با توجه به قطعیت وجود روستا در قرون گذشته حتی صدر اسلام، نظریه وجود این مجموعه را در ادوار مختلف اسلامی، بیش‌ازپیش به یقین نزدیک می‌سازد. درمجموع، با توجه به بررسی مدارک موجود، چنین استنباط می‌شود قلعه موصوف با وضعیت فعلی؛ یعنی استحکامات دفاعی نظیر حصار دفاعی با کنگره و تیرکش سردر ورودی و برج‌های نگهبانی، قطعاً، متعلق به دوره اوایل و میانی اسلامی است. این قلعه دارای پلانی مربع‌شکل بوده که هفت برج مدور در اطراف آن قرار دارند و ارتفاع هر برج به‌طور متوسط 8 متر و مصالح عمده در ساخت آنها نیز چینه و خشت و گل است. در درون قلعه یکی از آثاری که توجهات را به خود جلب می‌کند، یخچال طبیعی یا به‌عبارت‌دیگر، آب‌انبار است که شکل خاص این بنا، جلوه خاصی به قلعه داده است. این اثر فرهنگی‌ـ‌تاریخی در سال 91 به شماره 30835 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
رباط یا کاروانسرا
این بنای تاریخی که در قرن سیزدهم هجری به امر شاهزاده محمدولی میرزا، که در ۱۲۳۶ ه.ق به حکومت یزد رسید، بنا شد، دارای سردر دوطبقه‌ای از آجر و قسمتی از آن ویران شده است.
کاروانسرای دهشیر که در بین مردم به رباط مشهور است، در عصر قاجار در جنوب این روستا ساخته شده و اکنون در مرکز این دهستان قرار دارد. چون دهشیر بر سر راه ابریشم قرار داشته و این کاروانسرا در یک منطقه کویری ایجاد شده است، بسیار پررونق بوده و پذیرای مسافران و تجار و زائران زیادی بوده است و اکنون تحت نظر میراث‌فرهنگی و به‌عنوان مدرسه راهنمایی دخترانه مورداستفاده است.
حمام شاهزاده
یکی از آثار تاریخی دهشیر را حمام تاریخی این روستا تشکیل می‌دهد. این حمام در قسمت غربی قلعه باستانی دهشیر قرار گرفته و توسط جلال‌الدوله قاجار، حاکم یزد، بناشده است. آن‌گونه که در آثار تاریخی ذکرشده، برای ساخت این بنا، بسیاری از افراد از این روستا و روستاهای اطراف به کار گرفته‌شده‌اند.
در ساخت این بنا از گل، خاکستر، آهک و تخم‌مرغ استفاده شده است و برای تهیه حجم بالای تخم‌مرغ موردنیاز برای ساخت این بنا، همه‌روزه تخم‌مرغ‌های بخش زیادی از روستاهای اطراف دهشیر جمع‌آوری می‌شده و به دهشیر انتقال می‌یافته است.
خانه تاریخی بهارستان
یکی از بناهای تاریخی روستای دهشیر را خانه بهارستان تشکیل می‌دهد. این بنا که از قدمت طولانی برخوردار است، در روبه‌روی کاروانسرای دهشیر ساخته شده و متعلق به یکی از بزرگان و مالکان دهشیر بوده است. این بنای تاریخی که پس از گذشت سال‌ها، هنوز شکوه خود را در برابر گذر تاریخ حفظ کرده، در مراحل متعدد از سوی نوادگان مالک این بنا، مرمت شده است.
گذری کوتاه در این خانه سبک زندگی مردمان این منطقه را در گذشته برای بینندگان آن نمایان می‌کند؛ چراکه این مجموعه هنوز اصالت خود را حفظ کرده و در رقابت نابرابر با تمدن مدرن دستمایه تغییر و تحول نشده است.
وجود چنین مکان گرانمایه‌ای در صورت استفاده صحیح می‌تواند به‌عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی این روستا در جذب گردشگران داخلی و خارجی، موفق باشد؛ چراکه امروزه اقامت در اقامتگاه‌های بومگردی به‌عنوان یکی از محورهای توسعه صنعت گردشگری در کشور مطرح است. این بنا نیز در صورت ورود به این عرصه، می‌تواند توفیق فراوانی در جذب گردشگر داشته باشد.
خانه تاریخی سید آقا
خانه تاریخی سید آقا را نیز باید یکی از خانه‌های تاریخی و مهم دهشیر نام برد. این بنای تاریخی که از معماری منحصربه‌فرد و قدمت بالایی برخوردار است، به‌واسطه معماری بی‌نظیر خود و بهره‌گیری از بادگیرهای سنتی یزدی، موردتوجه سرمایه‌گذاران این منطقه قرار گرفته است و به‌زودی، به‌عنوان خانه بومگردی، فعالیت خود را آغاز می‌کند.
این بنای تاریخی که از زیبایی خاصی برخوردار است، می‌تواند یکی از آثاری باشد که گردشگران داخلی و خارجی با بازدید و اقامت در آن، می‌توانند با سبک معماری سنتی ایرانی-اسلامی آشنا شوند.
حسینیه صاحب‌الزمان (عج) دهشیر
حسینیه دهشیر یکی از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین حسینیه‌های جهان محسوب می‌شود و همه‌ساله در ایام محرم، پذیرای عزاداران بسیاری از سراسر کشور است. این حسینیه که در مرکز روستا واقع است، از معماری بی‌نظیری برخوردار بوده و نمایی از معماری ایرانی و اسلامی را به نمایش می‌گذارد.
