رشد لوبیای سحرآمیز بورس تا کجا ادامه دارد؟

بهزاد رنجبر_خبرنگار

همگام با رشد پرشتاب شاخص بورس، این پرسش مطرح است که رشد بازار سهام تا کجا ادامه خواهد داشت؟ تحلیل‌گران در این‌باره نظرات متفاوتی دارند، گروهی بر این باورند تا زمانی که نقدینگی در بورس وجود دارد رشد بورس ادامه خواهد داشت اما گروهی دیگر بر این باورند که اگر دولت چتر حمایتی خود را از بازار سهام بردارد بازار سهام نزول خواهد کرد، در عین حال دسته‌ای دیگر از تحلیل‌گران معتقدند رشد پرشتاب بازار سهام صرفا به‌دلیل هجوم نقدینگی است و خطر کاهش درآمد‌زایی شرکت‌ها تحت‌تأثیر شیوع کرونا بازار سهام را تهدید می‌کند. به گزارش همشهری، با وجود آنکه رشد پرشتاب شاخص بورس سهامداران را خوشحال کرده و به جذب حجم عظیمی از نقدینگی به بازار سرمایه منجر شده اما همزمان نگرانی‌های زیادی هم از نزول یکباره بازار سهام وجود دارد، اگرچه دولت به‌صورت تلویحی حمایت خود را از بازار سرمایه اعلام کرده و شاید یکی از مهم‌ترین دلایل رشد بازار سهام هم همین حمایت دولت باشد؛ اما از یک طرف سهامداران نگران تداوم حمایت دولت از بازار سرمایه هستند و از طرف دیگر اعداد و ارقام مربوط به روند سود‌آوری شرکت‌های بورس از رشد‌های شتاب‌دار فعلی پشتیبانی نمی‌کند. هم‌اکنون با توجه به رشد شدید قیمت سهام شرکت‌ها در بورس، نسبت‌های قیمت به درآمد به اعدادی باور نکردنی رسیده است. این نسبت‌ها نشان می‌دهد به ازای یک ریال سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت، در چه دوره زمانی اصل سرمایه شما باز خواهد گشت. این نسبت که- طبق سنت- یکی از مولفه‌های مهم تصمیم‌گیری در بازار سرمایه ایران است، در طول سال‌های گذشته همیشه معیار و محکی برای سرمایه‌گذاری در بورس بوده است. با این حال برخی تحلیل‌گران بر این باورند در شرایط کنونی بازار سرمایه اعتنایی به نسبت قیمت به درآمد شرکت‌ها ندارد و صرفا بر مبنای ارزش جایگزینی در حال خرید سهام شرکت‌هاست.

شاخص بورس یک میلیونی می‌شود
مهدی طحانی، کارشناس بازار سرمایه، درباره چشم‌انداز حرکت بازار سهام در روز‌های آینده گفت:حمایت دولت از بازار سرمایه و ورود گسترده حجم نقدینگی جدید به این بازار به رشد پرشتاب شاخص بورس منجر شده که البته حمایت دولت بیش از هر علت دیگری بر روند صعودی بازار سرمایه و ورود سهامداران جدید به این بازار تأثیرگذار بوده است. او معتقد است: با توجه به هجوم پول وارد شده به این بازار، اگر دولت سایه حمایت خود را از بازار سرمایه بردارد خطرات بسیاری این بازار را تهدید خواهد کرد. طحانی به بزرگ‌ترین خطری که این روزها بازار سهام را مورد تهدید قرار داده اشاره کرد و افزود: همخوان نبودن سود آینده شرکت‌ها با قیمت سهام این شرکت‌ها، ازجمله مسائلی است که ممکن است زمینه ریزش شاخص بورس را فراهم کند. این کارشناس بازار سرمایه به‌مدت زمانی که رشد شاخص بورس ادامه‌دار خواهد بود اشاره کرد و گفت: آینده بازار سرمایه و انتهای مسیر رشد شاخص بورس به‌طور دقیق مشخص نیست اما برخی برآورد‌ها از احتمال ورود شاخص بورس به کانال یک میلیونی حکایت دارد به همین دلیل در موقعیت فعلی دیگر نمی‌توان اظهارنظر دقیقی را در مورد روند بلندمدت بازار ارائه داد. او با تأکید بر اینکه ورود گسترده نقدینگی به بورس پیش‌بینی روند معاملات را دشوار کرده افزود: در کوتاه‌مدت ممکن است شاخص بورس با برخی نوسان‌های موقتی همراه شود اما در کل روند بازار صعودی خواهد بود. به گفته او خالص ورود روزانه پول سهامداران حقیقی به بازار سرمایه به هزار میلیارد تومان رسیده است.

ورود موج جدید نقدینگی به بورس 
محسن عباسی دیگر کارشناس بازار سرمایه هم با تأیید تداوم رشد بورس گفت: با توجه به بازگشایی اصناف و ادامه‌دار بودن رکود در کسب و کارهای خرد تا 3‌ماه آینده پیش‌بینی می‌شود رونق بورس سرمایه‌گذاران بیشتری را به حضور در بازار سهام تشویق خواهد کرد. مدرس دانشگاه علامه ادامه داد: با بازگشایی دوباره اصناف به‌ویژه بازارهای رقیب بورس، مانند طلا، بازگشایی دفاتر مشاوران مسکن، بازار بزرگ تهران و صرافی‌ها و بازارهای غیررسمی دلار، شاهد موج جدیدی از ورود نقدینگی به بورس خواهیم بود. او افزود: با توجه به ادامه‌دار بودن رکود در کسب و کارهای خرد و ترس عمومی از کرونا به‌نظر می‌رسد حداقل تا ۳‌ماه آینده همچنان تقاضا برای دریافت خدمات پایین باشد. عباسی تأکید کرد: طلا، اوراق کم بازده و حتی مسکن و آپارتمان‌هایی که به قصد سرمایه‌گذاری خریداری شده‌اند برای جبران خسارت ناشی از رکود در کسب و کارها و همچنین کسب بازده از بورس به وجه نقد تبدیل و راهی بورس خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: حجم معاملات به ۱۵ هزار میلیارد تومان در روز و حتی بیشتر از آن خواهد رسید. فشار مضاعفی به بازارهای ارز و سکه وارد خواهد شد زیرا این دو کالا بیش از مسکن در سبد هر خانوار ایرانی نقش سرمایه‌گذاری جایگزین را ایفا می‌کنند و ضمنا از منظر مبلغ نیز خردتر و شناورتر از مسکن هستند و به سرعت از توانایی تبدیل به وجه نقد برخوردارند. به گفته او بورس در حال بزرگ شدن است و قصد دارد جای خودرا  در سبد سرمایه‌گذاری خانواده ایرانی باز کند؛سهمی که سال‌ها در اختیار مسکن و ارز و طلا بود.

چشم‌انداز سودآوری مناسب نیست
علی دهدشتی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری پارند اما نظر دیگری دارد و با بیان اینکه درگیری طولانی مدت با کرونا، بسیاری از صنایع را به مرز تعطیلی کشانده و سودآوری صنایع را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد گفت: صنایع صادرات‌محور هم به‌رغم چشم‌انداز صعودی نرخ ارز، اگر روند صادرات آنها مختل شود، از این افزایش نرخ ارز بهره‌ای نخواهند برد؛ علاوه بر این، افت قیمت چشمگیر نفت خام، اقتصاد ایران را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.
او اضافه کرد: این شرایط، کل دنیا را متاثر کرده و تجربه مواجهه با چنین شرایطی وجود نداشته؛ حتی در بحران اقتصادی ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸، چنین ریزشی تجربه نشده، با این شرایط، پیش‌بینی امکان‌پذیر نیست. معتقدم وخامت اوضاع از آنچه تصور می‌شود، بیشتر است و بلاتکلیفی در مورد سرانجام کرونا، بزرگ‌ترین ریسک بازار سرمایه ما خواهد بود. تنها عاملی که بازار سرمایه ما را در چنین شرایطی سرپا نگه داشته، حجم بالای نقدینگی است و بس. اگر این حجم از نقدینگی در اقتصاد ایران وجود نداشت، بازار سرمایه ایران در همان روزهای ابتدای اعلام خبر شیوع کرونا، دچار ریزش می‌شد.