گزارش
گزارشی از رواج توهین وهتک حرمت درشهر که پیگیری حقوقی مدیریت شهری را می‌طلبد
شهر بر پایه احترام بنا شده است
پریسا امیرقاسم‌خانی ـ خبر‌نگار
مدتی است در فضاهای شهری یا شبکه‌های اجتماعی، شاهد برخی توهین یا هتک حرمت‌ها از طرف شهروندان عادی یا افرادشناخته شده مانند هنرمندان، ورزشکاران، مسئولان و... یا حتی سازمان‌ها و نهادها هستیم که بار روانی بسیاری بر دیگر شهروندان وارد می‌کند. این اواخر فیلمی از سحر قریشی بازیگر صدا و سیما و تلویزیون در فضای مجازی پخش شده است که در آن به تمسخر پاکبان فضای سبز شهر می‌پردازد. چندی قبل هم در شبکه‌های مجازی شاهد گفتار غیرصحیح از سوی کارگران شهری که در حال ضد‌عفونی اتوبوس برای مقابله با کرونا بودند، خطاب به عده کثیری از افراد جامعه یعنی بانوان بوده‌ایم و... برای آنکه توهین و هتک حرمت شهروندان به یکدیگر به عرف رایج تبدیل نشود، پیگیری حقوقی مدیریت شهری را می‌طلبد. در این‌باره با مدیریت شهری و کارشناس حقوق شهری گفت‌وگو کردیم و نظر آنها را جویا شدیم.
پیگیری حقوقی
توهین و هتک حرمت به افراد در فضای شهری یا مجازی از لحاظ حقوقی و اخلاقی قابل پیگیری است. قانونگذار، شهروندان عادی را از هتک حرمت و تعرض به حیثیت و آبروی هم منع کرده و جهت حفظ حقوقی افراد، مجازات‌های درنظر گرفته است. مصطفی خلیلی کارشناس حقوق شهری در این‌باره می‌گوید: «در قانون مجازات، به توهین و هتک حرمت از 2جهت پرداخته می‌شود. توهین ازجمله جرایم قابل گذشت است که با شکایت شاکی پرونده شروع و با گذشت شاکی تعقیب متوقف می‌شود.»
تبعات قضایی بیشتر
اگر توهین در بعد وسیع‌تر صورت بگیرد، به‌رغم اینکه قابل گذشت است، ولی چون موجب جریحه دار شدن عواطف و احساسات مردم می‌شود، مانند اتفاقی که چندی پیش برای کودک کاری در شهر افتاد و 2 نفر او را داخل سطل زباله انداختند یا تمسخر پاکبان از سوی بازیگر چون فرد شناخته‌شده‌ای است و عمل او با احساسات مردم درگیر می‌شود، به‌طور قطع تبعات قضایی بیشتری دارد. مصطفی خلیلی کارشناس حقوق شهری می‌گوید: «در این موارد دادستانی به‌عنوان مدعی‌العموم جامعه ورود پیدا خواهد کرد و نقش مدعی‌العموم باتوجه به سیاست کشور درخصوص کنترل جرایم، ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی قابل توجه است.»
تنبیه در ازای هتک حرمت
در مواردی که سازمان، نهاد یا افرادی که به‌نحوی شاغل در مجموعه‌های دولتی یا مرتبط با خدمات عمومی هستند، به رفتارهای ناهنجار مبادرت بورزند، این افراد علاوه بر پیگیری‌های حقوقی که برای شهروندان عادی یا شناخته شده صورت می‌گیرد، می‌توانند مورد پیگیری سازمانی و تنبیهات اداری و شغلی از سوی سازمان متبوع نیز قرار بگیرند.
توهین یا هتک حرمت
هرگونه فعل به‌صورت رفتار یا گفتار در قبال سایر افراد صورت بگیرد که موجب خدشه به شخصیت و اعتبار شهروند یا شهر شود، به‌رغم اینکه این مسئله جرم‌انگاری شده است، نوعی ناهنجاری هم محسوب می‌شود. در استفساریه‌ای که سال1379 توسط مجلس شورای اسلامی، در مورد معنای توهین و هتک حرمت صورت گرفت، به‌کار بردن الفاظ، اعمال یا حرکاتی که با عرف جامعه و درنظر گرفتن شرایط زمانی، مکانی و موقعیت اشخاص همخوان نباشد و موجب تخفیف و تحقیر آنها شود، در منظر قوانین بالادستی جرم و ناهنجاری شهری است و هیچ‌کس حق هتک حرمت افراد جامعه را ندارد.
قدردانی
شهردار منطقه یک طی مراسمی با گل و هدیه از پاکبانی که مورد تمسخر قرار گرفته است، قدردانی و دلجویی کرده. شهروندان می‌توانند در صورت مشاهد هرگونه توهین و هتک حرمت در فضای شهری از طرف افراد حقیقی یا حقوقی، مشاهدات خود را به شهرداری منطقه یا ناحیه اطلاع داده یا با شماره‌های 137 و 1888 تماس بگیرند تا مسئله از طرف مدیریت شهری پیگیری حقوقی و قضایی شود.
پیگیرشکایت هستم
مجید فراهانی، عضو شورای شهر تهران
اخیرا کلیپی از سحر قریشی بازیگر، در فضای سبز شهرداری و مجازی منتشر شده است که قابل پذیرش نیست و درصورت عدم‌برخورد مناسب بیم آن می‌رود که این ناهنجاری به عرف جامعه تبدیل شود. در این کلیپ بازیگر تلویزیون و سیما با خنده و مضحکه کنار رفتگری می‌رود و با تمسخر با دوستانش می‌گوید لباسم را با او ست کرده‌ام و وقتی رفتگر بی‌نوا به او واکنش نشان می‌دهد با حالتی توهین‌آمیز به آن دیگری رفیقش می‌گوید همین مانده بود که فقط این به ما بگوید برو... پاکبانان و کارگران امروز با حداقل حقوق و مزایا بیشترین زحمت را برای رفت و روب و تمیزی شهر و بوستان‌ها می‌کشند و حداقل انتظار، برخورد محترمانه و قدر شناسانه با این فداکاری‌ها‌ست. لذا درصورت عدم‌عذر‌خواهی رسمی این بازیگر به‌عنوان نماینده مردم قدر شناس تهران ، پیگیر شکایت مدیریت حقوق شهرداری تهران از او هستم تا خدای‌ناکرده این ناهنجاری‌ها به عرف شهری بدل نشوند.
مکث
نقش فیزیک و کالبد شهری در کاهش توهین و هتک حرمت شهروندان به یکدیگر
به‌راستی قرار است به چه سمتی پیش برویم؟ آیا آنقدر به انحطاط‌های اخلاقی نزدیک شده‌ایم که فرقی نمی‌کند من یا تو از کدام قریه یا کدام شهر با چه منصبی یا از کدام قبیله‌ای... مهم این است که چرا این روزها در فضای مجازی یا در شهر جایی که نیاز به امنیت و احترام به یکدیگر داریم، شاهد بی‌احترامی‌ها و توهین‌ها هستیم. جالب است بدانید در گذشته به شهروندی اصطلاح فرد سرشناس در عرف مردم داده می‌شد که در قدم اول متواضع، فروتن و دستگیر نیازمندان و دارای رفتاری انسانی بود. بسیاری از کارشناسان و جامعه شناسان دلیل ناهنجاری‌های اخلاقی را در شهر مشکلات روانی اجتماع و یک نوع بیماری در جامعه می‌دانند که اتفاقا کالبد و فیزیک شهری در این زمینه نقش بسیار پررنگی ایفا می‌کند. ما اگر شهری با فیزیک و کالبدی مناسب، بستری سالم و شاد داشته باشیم، به‌طور قطع کمتر شاهد خشم، خشونت و رواج جرم و جنایت در آن خواهیم بود.
