رودخانه‌های کشور در معرض انواع آلودگی‌ها

مدیر دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط‌زیست دیروز به مناسبت روزجهانی «اقدام برای رودخانه‌ها» به ایرنا، گفت: رودخانه‌ها از لحاظ تنوع‌زیستی و موجوداتی که در آنها زندگی می‌کنند و نیز به‌دلیل تأمین منابع آب شرب، از اهمیت بالایی برخور دارند. شینا انصاری تصریح کرد: تخلیه فاضلاب، تصرف حریم رودخا‌نه‌ها، سدسازی، بهره‌‌برداری از مصالح شن و ماسه از حریم و بستر رودخانه‌ها، تأمین‌نشدن حقابه زیست‌محیطی، سوانح نفتی مانند واژگونی تانکرهای حامل مواد نفتی و هدایت زهاب‌های کشاورزی حاوی سموم و کودهای شیمیایی به رودخانه‌ها، برخی از عوامل تهدید رودخانه‌هاست. وی افزود: در کشور ما یکی از مشکلات مهم، کاهش دِبی و حجم آب رودخانه‌ها به‌دلیل خشکسالی است که میزان خودپالایی رودخانه‌ها و بار آلودگی آنها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در واقع بار آلودگی رودخانه‌ها حاصلضرب غلظت در دبی است. کاهش دبی علاوه بر کاهش خودپالایی طبیعی رودخانه باعث افزایش بار آلودگی در این اکوسیستم‌ها می‌شود.
انصاری با اعلام اینکه عوامل آلاینده رودخانه‌ها در مناطق مختلف کشور متفاوت است، گفت: برای مثال  آلودگی ناشی از مراکز خدماتی مانند رستوران‌ها ، رودخانه‌های کرج را تهدید می‌کند اما رودخانه‌های استان‌های شمالی علاوه بر پسماند و فاضلاب‌ها در معرض انواع رواناب‌های کشاورزی حاوی سموم هستند. بنابراین با توجه به منابع انتشار نوع آلودگی در مناطق مختلف، نحوه پایش و حفاظت از رودخانه‌ها متفاوت است.
وی تأکید کرد: تخلیه مخفیانه و شبانه فاضلاب برخی واحدهای صنعتی و خدماتی و نشت چاه‌های فاضلاب بهداشتی و صنعتی نیز از دیگر عوامل تهدید رودخانه‌ها هستند. انصاری با اشاره به اینکه در حوزه پایش آلاینده‌ها، برخی اکوسیستم‌های حساس وجود دارد، گفت: رودخانه‌های حفاظت شده شامل جاجرود در استان تهران، هراز و سردآبرود در مازندران  و تمام رودخانه‌هایی که به خزر منتهی می‌شوند، به‌عنوان اکوسیستم‌های حساس برای پایش آلاینده‌ها در اولویت قرار دارند که مرتب پایش می‌شوند.

پایش رودخانه‌های حساس با 51  ایستگاه آنلاین

انصاری تأکید کرد: نکته مهم در پایش آلودگی رودخانه‌ها این است که اطلاعات پایش‌ها مبنای پیش‌آگاهی، تصمیم‌گیری مدیریتی و اطلاع‌رسانی بهنگام قرار گیرد؛ بنابراین صحت و دقت پایش‌ها در تمام مراحل اعم از حضور فرد پایشگر در عرصه، مکان‌یابی درست محل نمونه‌برداری، آماده‌سازی‌ نمونه، نحوه انتقال نمونه به آزمایشگاه و در نهایت آنالیز بسیار مهم است.
وی افزود: علاوه بر این پایش‌های دوره‌ای، برای تعدادی از پارامترهای رودخانه‌ها، امکان پایش آنلاین و برخط وجود دارد. به گفته انصاری، 51 ایستگاه پایش آنلاین در کشور در رودخانه‌هایی که به لحاظ اکوسیستمی حساس هستند، نصب شده است.