شرایط نامعلوم شهدای کادر درمان

لیلا شریف_روزنامه نگار

چشمان‌شان نشاط قبل را ندارد و باید عادت کنند که رد ماسک‌ و عینک محافظ به بخشی از چهره‌شان تبدیل شود؛ چراکه معلوم نیست چه روزی کرونا برای همیشه از بیمارستان‌های ایران خداحافظی کند. خط مقدم مبارزه با کرونا همان جایی است که کمتر کسی علاقه به حضور در آن دارد اما در میان تمام این هراس‌ها و نخواستن‌ها، کادر درمان، چشم در چشم کرونا، میدان‌دار شده‌اند. فداکاری‌ کادر درمان در برابر این ویروس موجب شد تا نام شهید خدمت بر این جانباختگان نهاده شود. انتخاب این عنوان، موجب شد تا موضوع شهدای خدمت آتش‌نشان در ماجرای پلاسکو دوباره زنده شود؛ داستان دنباله‌داری که سرانجام به‌دلیل مخالفت بنیاد شهید به سرانجام نرسید. نام این افراد در بنیاد شهید به‌عنوان شهید ثبت نشد تا بازماندگان آنها از خدمات بنیاد، سهمی نداشته باشند.

برای بررسی خدمات و تسهیلاتی که قرار است به کادر درمان داده شود، سراغ اعضای کمیسیون بهداشت مجلس رفته‌ایم. علی نوبخت، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس در گفت‌وگو با همشهری در رابطه با پیگیری‌های کمیسیون متبوعش از تلاش برای ثبت عنوان شهید خدمت برای کادر درمان صحبت کرد؛ «‌پس از آنکه قرار شد کشته‌شدگان کادر درمان به‌عنوان شهید خدمت شناخته شوند، ما تلاش کردیم تا برای کادر درمان فعال در میدان مبارزه با کرونا نیز اقداماتی انجام دهیم و تسهیلاتی فراهم کنیم. بر این اساس ما پیشنهادی را در کمیسیون، مصوب و به هیأت رئیسه مجلس ارسال کردیم. در این پیشنهاد تلاش کردیم تا افرادی که از کادر پزشکی، پیراپزشکی و پرستاری درگیر مبارزه با کرونا هستند از قانون جامع ایثارگران برخوردار شوند. این قانون مزایای متعددی برای ایثارگران و رزمندگان جبهه قائل شده و ما در این پیشنهاد درخواست کردیم تا کادر درمانی فعال نیز از این مزایا بهره ببرند. امیدوار هستیم که این موضوع هر چه سریع‌تر به نتیجه برسد.»
صحبت‌های رئیس کمیسیون بهداشت موجب شد تا ابهام در رابطه با نگاه بنیاد شهید به شهدای خدمت قوت بگیرد؛ چراکه بحث شهید خدمت در رابطه با آتش‌نشان‌های حادثه پلاسکو در سال‌های اخیر حاشیه‌ساز شده بود. بنیاد شهید ارائه تسهیلات به شهدای خدمت را قبول نکرد و شهرداری- یعنی محل خدمت آتش‌نشانان- را مسئول تحت پوشش قراردادن شهدای خدمت دانست.
نوبخت در پاسخ به این سؤال که «آیا در این رابطه هم معرفی جانباختگان کادر درمان به‌عنوان شهید، محدود به یک عنوان است و قرار نیست بنیاد شهید تسهیلات و خدماتی هم‌سطح با خانواده شهدا به بازماندگان ارائه بدهد؟» اظهار بی‌اطلاعی کرد؛ «رهبری، این افراد را شهید معرفی کردند و بعید می‌دانم بنیاد شهید راضی به این کار نشود. در این رابطه اطلاعی ندارم و باید از بنیاد شهید این را بپرسید و در صورت یافتن پاسخ به ما هم اطلاع بدهید تا در صورت لزوم، این موضوع را پیگیری کنیم و مانع ضایع‌شدن حق و حقوق جانباختگان کادر درمان شویم».
بر اساس پیشنهاد نوبخت سراغ بهروز بنیادی رفتیم. او چهره‌ای است که این‌روزها در حوزه کرونا، سمت سخنگویی کمیسیون بهداشت را بر عهده دارد. بنیادی در مورد فعالیت‌های کمیسیون بهداشت برای حمایت از کادر درمان در روزهای مبارزه با کرونا گفت: «در رابطه با ارائه تسهیلات بانکی، مکاتبه‌ای با ریاست بانک مرکزی انجام شد تا به عزیزان کادر درمان به‌صورت ویژه‌تر توجه شود. همچنین از وزیر بهداشت خواسته شد تا در بحث حمایت‌های مالی و تشویقی کادر درمان وارد میدان شود. وزیر بهداشت هم بخشنامه‌ای به دانشگاه علوم پزشکی صادر کردند. همچنین کمیسیون بهداشت از آقای لاریجانی خواست تا موضوع ایجاد حمایت وی‍ژه‌ دولتی در بحث تامین اعتبارات مبارزه با کرونا و بیمه سلامت را پیگیری کند. بسیاری از پزشکان و پرستاران ماه‌ها بود که کارانه خود را دریافت نکرده بودند و این پیگیری‌ها‌ موجب شد تا بخشی از پول برداشت‌شده از صندوق توسعه ملی به بیمه سلامت تزریق شود. این بیمه بدهی زیادی به دانشگاه‌های علوم پزشکی داشت و پرداخت همین بدهی موجب می‌شود تا کارانه پزشکان و پرستاران و کادر پشتیبانی که ماه‌ها مطالبه داشتند، پرداخت شود».
درخواست استخدام 7 تا 10هزار نفر از گروه پرستاری از جانب دولت و سازمان برنامه و بودجه، یکی از موضوعات مورد توجه کمیسیون بهداشت بود که براساس گفته این عضو کمیسیون هم‌اکنون به موافقت برای استخدام 3هزار نفر ختم شده است.
بنیادی نیز مانند نوبخت اطلاعی از نگاه بنیاد شهید به شهدای خدمت کادر درمانی نداشت؛ «در جریان نحوه آیین‌نامه و دستورالعمل اجرایی نیستم اما با توجه به تذکر شما، این موضوع را در نخستین جلسه کمیسیون بهداشت مطرح و پیگیری می‌کنم.»
بی‌اطلاعی اعضای کمیسیون بهداشت از نحوه ارائه تسهیلات به خانواده جان‌باختگان کادر درمانی که با عنوان شهید خدمت شناخته می‌شوند، موجب شد تا به سراغ مرتضوی، رئیس بنیاد شهید شهرستان‌های استان تهران برویم و این ابهام را با او مطرح کنیم.
مرتضوی در توضیح این موضوع گفت: «این عزیزانی که به‌عنوان شهید خدمت شناخته می‌شوند، ‌برای بنیاد شهید با دیگر شهدا تفاوتی ندارند و تمام خدمات و امتیازی که برای خانواده شهدا قائل می‌شویم به این افراد هم تعلق می‌گیرد. تقسیم‌بندی‌هایی با عناوین شهدای امنیت، ‌مدافع حرم، سلامت و خدمت، یک تقسیم‌بندی صنفی است اما وقتی تمام این افراد در کنار نام شهید قرار می‌گیرند، در ارائه خدمات، تفاوتی وجود ندارد».
این توضیح مرتضوی موجب شد تا از او در رابطه با سرنوشت نامعلوم شهدای خدمت سازمان آتش‌نشانی و تأکید بنیاد شهید بر تحت پوشش قرار نگرفتن آنها بپرسیم و اینکه آیا قرار است شهدای خدمت کادر درمان هم به سرنوشت مشابه آنها دچار شوند یا خیر؛ «ما در قانون جامع خدمات‌رسانی به شهدا و ایثارگران، تعریف مشخصی از شهید داریم و اگر هر کسی تحت عنوان کلمه شهید از جانب بنیاد شهید شناخته شود، ‌این خدمات به ایشان ارائه می‌شود. بنابراین باید بدانیم که در بحث آتش‌نشان‌ها در رابطه با شهید شناختن یا نشناختن آنها از سوی بنیاد شهید بحث بود، نه در ارائه خدمات».
بر اساس صحبت‌های مرتضوی، نکته اصلی در خدمات‌دهی به بازماندگان شهدای خدمت، قبول آنها به‌عنوان شهید از سوی بنیاد است و اگر آنها در چارچوب تعاریف بنیاد از شهدا جای نگیرند، امکان ارائه خدمات به آنها وجود ندارد؛ «ما در برخی از موارد در ارتش و سپاه شاهد هستیم که برای نیروهای جان‌باخته یا آسیب‌دیده از عنوان شهید و جانباز استفاده می‌کنند ولی این موضوع وقتی در بنیاد شهید مطرح می‌شود ما آنها را به‌عنوان شهید نمی‌شناسیم یا در مورد میزان جانبازی، اختلاف نظر داریم. بنابراین اگر فردی از سوی کمیسیون‌های بنیاد شهید به‌عنوان جانباز و شهید شناخته شود، خدمات به ایشان ارائه می‌شود.»
همچنین این مسئول بنیاد شهید اعلام کرد که نامه‌ای از جانب حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمدعلی شهیدی، رئیس بنیاد شهید برای مراجع بالاتر تنظیم شده است تا تصمیم واحدی در رابطه با جان‌باختگان و ایثارگران کادر درمان گرفته شود و اگر این تصمیم واحد به نتیجه برسد، این شهدا تحت پوشش بنیاد قرار می‌گیرند و از خدمات واحدی برخوردار می‌شوند.
هرچند او در رابطه با مراجع‌ بالاتر توضیح نداد اما گفت که «احتمالا این موضوع در کمیسیون امنیت ملی مورد بررسی قرار بگیرد تا روند قانونی آن اصلاح شود. هم‌اکنون این موضوع در مرحله پیگیری است و می‌خواهیم یک تصمیم واحد برای تمام کادر درمان حاضر در میدان مبارزه کرونای کشور گرفته شود. در مورد بحث کرونا و اینکه کدام‌یک از کادر درمان که در میدان مبارزه با کرونا جان خود را از دست داده‌اند، شهید شناخته و کدام‌یک مصداق جانباز معرفی شوند، نیاز به ‌کار کارشناسی هست و این اقدام به‌سرعت قابل اجرا نیست».
اما نکته مهم این بحث این است که در صورت قبول عنوان شهادت کادر درمان از سوی بنیاد شهید، قرار نیست این اتفاق برای تمام شهدای خدمت رخ دهد؛ چراکه بر اساس صحبت‌های مرتضوی این موضوع، شامل 2بحث جداگانه است و هم‌اکنون موضوع شهدای خدمت کادر درمان به ‌صورت ویژه در حال بررسی است؛ «شهدای خدمت آتش‌نشان مربوط به حادثه‌ای در شهر تهران بود اما جان‌باختگان کادر درمان مربوط به کل کشور است و هنوز نقطه پایانی برای آن متصور نیستیم؛ به همین دلیل باید امید داشت که تصمیم واحدی گرفته شود تا مبنای عمل همه دستگاه‌ها ازجمله بنیاد شهید قرار بگیرد.»