
احزاب در قرنطینه

شیوع کرونا علاوه بر تعطیلی بسیاری از کسب و کارهای اقتصادی، عرصه تحزب و سیاستورزی را هم به تعطیلی کشانده است. بسیاری از احزاب سیاسی طی بیش از یک ماه گذشته هیچگونه کنش سیاسی از خود بروز ندادهاند. با وجود این، تعدادی از آنها مانند ندای ایرانیان، حزب موتلفه، حزب اتحاد ملت، حزب مردمی اصلاحطلبان و حزب دفاع از ایثارگران از برگزاری جلسات حزب بهصورت مجازی و ویدئوکنفرانس خبر دادهاند. برخی از احزاب نیز به صدور بیانیههایی پیرامون کرونا اکتفا کردهاند. حزب رفاه ملت، طی بیانیهای کوتاه آحاد جامعه را به وحدت برای مقابله با کرونا دعوت کرده است. حزب ندای ایرانیان هم در بیانیهای ساختار مدیریت بحران کشور و برخی اقدامات و قصورات دولت در مدیریت کرونا را به باد انتقاد گرفته و با پیشنهاد برخی راهکارها برای مقابله با کرونا نوشته است: «حزب ندای ایرانیان، از عموم شهروندان عزیز عاجزانه درخواست دارد رنج بیکفایتی در مدیریت این بحران را با ابتلای خود دوچندان نکنند و ضمن رعایت کامل بهداشت تا زمان کنترل این ویروس منحوس، در خانه بمانند تا درگیر بیماری نشوند.»
حزب اعتماد ملی نیز در 8فروردین طی نامهای با عنوان «برای نجات ایران» خطاب به حسن روحانی، رئیسجمهور با اشاره به اینکه پس از شهریور ١٣٢٠ تاکنون ایران هیچگاه در چنین موقعیت مخاطرهآمیزی نبوده است، به ریشههای بحران کنونی پرداخته و راهکارهایی برای برونرفت از این شرایط ارائه داده است. در این نامه بر ضرورت پایان دادن به بحران ناکارآمدی نهادی حاکمیت و دولت درخصوص زنجیره مسائل و مصایب و درسآموزی و عبرتگیری از رخدادهای دردناک سال ١٣٩٨تأکید شده است.
حزب موتلفه هم به همراه احزاب سیاسی جهان، بیانیهای مشترک به زبان انگلیسی درباره ضرورت همکاریهای بینالمللی برای مبارزه با ویروس کرونا منتشر کرده است.
هرچند سایت حزب اتحاد ملت از بیش از یک سال گذشته بهروزرسانی نشده است اما سخنگوی این حزب اعلام کرده که جلسات حزب بهصورت مجازی برگزار میشود. اعضای جامعه پزشکی حزب اتحاد ملت ایران اسلامی نیز در اطلاعیهای برای کمک به مردم جهت مبارزه با کرونا اعلام آمادگی کرده و با اعلام چند شماره تماس از مردم خواسته که نگرانیها و پرسشهای خود را با آنها در میان بگذارند.
فعالیت دستهای از احزاب و تشکلهای سیاسی هم در سطح رسانهها قابل توجه بوده است؛ هرچند این احزاب در چارچوب حزب فعالیت نداشتهاند اما به واسطه گفتوگوها و اظهارنظرهای فعالان حزبی با رسانهها، نظرات و مواضع حزبی خود را منعکس کردهاند. تعدادی از احزاب هم مواضع خود را از طریق رسانهها، مطبوعات و تریبونهایی که در اختیار دارند، بازتاب دادهاند. اما در هر صورت نمیتوان این دسته از فعالیتهای رسانهای را فعالیت حزبی درنظر گرفت.
گروهی دیگر از احزاب نیز فعالیت و برنامههای خود را به پایان کرونا موکول کردهاند. رسول منتجب نیا، دبیرکل حزب جمهوریت ایران اسلامی با اشاره به اینکه از روز دوم اسفند در منزل بوده و قرنطینه خانگی را انتخاب کردهام به ایسنا گفت: بعد از پایان بیماری کرونا و قرنطینه حزب تازهتاسیس جمهوریت را فعال کرده و همچنین بررسی میکنم که چگونه میتوان به اقشار آسیبدیده بر اثر این بیماری کمک کرد. با این حال، دهها حزب و تشکل سیاسی که مجوز فعالیت سیاسی در کشور دارند، در ایام کرونازده علائم حیاتی از خود نشان ندادهاند و به تعطیلی کامل رفتهاند. انفعال و تعطیلی احزاب در کشور در حالی است که با توجه به وظایف و رسالت ذاتی که برای احزاب تعریف شده است، ضرورت فعالیت آنها در دورههای بحرانی و گرفتاری جامعه بیش از شرایط عادی است. احزاب درواقع کانالهای ارتباطی جامعه و مردم با حاکمیتها و دولتها محسوب میشوند و نقش انعکاسدهنده مطالبات مردم و مشکلات جامعه در سطوح حاکمیتی و نهادهای تصمیمگیر را بر عهده دارند. از سوی دیگر، بخشی از وظیفه اقناع افکار عمومی برای پذیرش تصمیمات و سیاستهای حاکمیتی بر عهده احزاب است. بر این اساس، آیا احزاب میتوانند به بهانه کرونا دست از کار کشیده و فعالیتهای خود را به تعلیق درآورند و ادعا کنند که در دوره پساکرونا بازخواهند گشت و به مشکلات مردم خواهند پرداخت؟ آیا احزابی که برای خود، شأن و اعتباری قائل هستند میتوانند در شرایط دشواریها و بحرانها، عافیت پیشه کنند و در بزنگاههای سیاسی و انتخابات خواستار حمایت سیاسی شده و به سهمخواهیهای فرصتطلبانه ادامه دهند؟