طرح ترافیک نیست مردم هوشمند عمل کنند
حضور مردم در مترو و اتوبوس‌های تهران در روز نخست فاصله‌گذاری اجتماعی کاملا به نفع کرونا تمام شد
سید محمد فخار _ خبرنگار
روزهای طولانی از رقابت ما با یک ویروس کوچک اما خطرناک می‌گذرد. رقابتی که پس از نوروز 99، وارد وقت اضافه شده است. نه مردم توان و حوصله‌اش را دارند نه ویروس سَرِ رفتن. حالا در زمین رقابت، نه مثل بازی با آرژانتین جلوی مسی و دی ماریا می‌دویم و انگیزه داریم، نه مثل بازی با اسپانیا بلدیم دفاع کنیم و گاه حمله. عادلی هم نیست که بیاید و بگوید:«چقدر ما خوبیم!» حکایت ما و کرونا شده مثل بازی با مراکش. با این تفاوت که داریم گل دقیقه 95عزیز بوهادوز را استاد اسدی‌وار خودمان به‌خودمان می‌زنیم.
شلوغی مترو و اتوبوس برگشت
دیروز 23فروردین نخستین روز کاری جدی در سال 99بود؛ زمانی که فقط یک سوم کارمندان سرکار خود حاضر نشدند و اندکی از اصناف غیرضرور. به قول معروف مردم حسابی کار را جدی گرفتند و کرونا را شوخی. انبوهی از شهروندان تمام و کمال به معابر شهری سرازیر شدند و این وضع چنان مشهود بود که در واگن‌های مترو و اتوبوس‌های تهران جای سوزن انداختن نبود. البته آنچه مدیران خواسته بودند، اجرا نشد. طی هفته گذشته مدیران شهری صندلی‌های مترو و اتوبوس را علامت‌گذاری کرده بودند که مسافران یک در میان بنشینند اما همین که روی یک صندلی 2نفر ننشسته بودند، خودش جای امیدواری داشت.
در این میان یکی از کارمندان خط بی‌آرتی راه‌آهن به تجریش پس از پیاده شدن در ایستگاه میدان ونک به خبرنگار همشهری گفت: «من امروز شیفت کاری‌ام بود. به‌طور معمول از خط بی‌آرتی تهرانپارس به آزادی و این خط استفاده می‌کنم. امروز مسافر اتوبوس به حدی بود که می‌شد گفت مردم فاصله اجتماعی را رعایت کرده‌اند. البته خط ضربدری روی صندلی‌ها برای نشستن یک‌نفر در هر ردیف 2نفره و کشیدن مربع‌هایی برای ایستادن در محل‌های مجاز در اتوبوس‌های دوکابین هم به این موضوع کمک می‌کند. با وجود این، اتوبوس کمی بیشتر از انتظار مسافر داشت.»
غلامحسین محمدی، رئیس مرکز روابط عمومی و امور بین‌الملل شهرداری تهران اما در حساب توییتری خود در واکنش به انتقاداتی در مورد شلوغی وسایل حمل‌ونقل عمومی نوشت: «وقتی بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در مبارزه با کرونا می‌گوید، دو سوم کارکنان فعالیت خود را شروع کنند، ناوگان حمل‌ونقل عمومی و تنظیمات ترافیکی اجبارا به چرخه بازمی‌گردند. افزایش ظرفیت مترو و اتوبوس در حد چند درصد ممکن است اما یقینا پاسخگو نیست و شهرداری تهران چاره‌ای جز ارائه سرویس ندارد.»
از سوی دیگر محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در گفت‌وگو با شهرنوشت، با بیان اینکه تمامی اتوبوس‌ها از امروز (شنبه) صبح درحال ارائه سرویس به شهروندان هستند، اظهار کرد: «از ساعات اولیه صبح در سطح شهر حضور داشتم و از مهم‌ترین خطوط تندرو اتوبوسرانی (خطوط 1و 7) بازدید کردم. چهار راه ولیعصر تلاقی خطوط تندرو یک و 7 جزو پر مسافرترین خطوط اتوبوسرانی است که مسافران دو ایستگاه مترو در آن حوالی نیز به خطوط تندرو اتوبوسرانی سرازیر می‌شوند.»
به گفته ترفع اگر اتوبوسی با ظرفیت تکمیل شده به ایستگاه‌ها برسد، عوامل مستقر در ایستگاه‌ها اجازه ورود مسافران بیرونی به داخل اتوبوس را نمی‌دهند تا بر ازدحام اتوبوس افزوده نشود. همچنین به‌منظور کاهش ازدحام در ایستگاه‌ها، اتوبوس‌های کمکی به ایستگاه‌های موردنظر اعزام شده است.
او از شهروندان درخواست کرد که فاصله‌گذاری اجتماعی را در ناوگان اتوبوسرانی رعایت کنند و گفت: «متأسفانه امروز به کرات مشاهده شد که تعدادی از مسافران بدون ماسک، دستکش و رعایت فاصله اجتماعی وارد اتوبوس‌ها می‌شدند و به تذکرات توجهی نداشتند.»
طرح بی‌طرح
طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در تهران تا حدودی از کار افتاده بود. این طرح البته در کشوری نظیر کره‌جنوبی که پس از چین دومین میزبان کرونا شد نتیجه عکس داده است. در متروی دایجو که ازجمله کلانشهرهای این کشور است، علامت‌هایی روی زمین نصب شده بود تا فاصله‌ها رعایت شود و ویروسی منتقل نشود. مردم هم مثل شخصیت‌های پلی استیشنی عینا دستورات دایره، مربع و مثلثی را اجرا کردند و آن شد که امروز این کشور بهترین عملکرد را بعد از چین در دنیا برای کنترل ویروس دارد.
شهر شلوغ
دیروز از هر 3کارمند دولتی تهران، 2نفر در شهر تردد کردند. ادارات خصوصی هم که کاملا باز بودند. مغازه های فروش مواد ضروری هم درصورت اجرای مصوبه ستاد کرونا باز بودند و اصناف غیرضرور‌ی نظیر نمایشگاه‌های خودرو و زرگری‌ها بسته بودند. بدین‌ترتیب معابر شهری پایتخت در نخستین روز جدی کار در سال 99، بهترین لوکیشن برای فیلم RUSH HOUR بود. با ادامه این روند در تهران شاید برت رتنر ترغیب شود بعد از 22سال نسخه دوم فیلمش را بسازد!
با این حال یک استاد دانشگاه شهیدبهشتی در تماس تلفنی به همشهری گفت: «دیروز برای برگزاری کلاس مجازی ارشد مجبور شدم به دانشگاه بروم. 7و نیم صبح از بزرگراه صدر رفتم. بزرگراه کاملا خلوت بود. ساعت 12هم برگشتم. هم اتوبان شهید چمران، هم شهید مدرس و هم صدر آنقدر خلوت بودند که تمام مسیر را با سرعت 80کیلومتر راندم.» او با این حال گفت: «هنگام ورود به خیابان یمن، حس کردم حجم خودروها به سمت جنوب بزرگراه شهید چمران زیاد است و عده‌ای به سمت مرکز شهر روانه شده‌اند.»
پیش‌بینی غلط
از وقتی ویروس کرونا وارد تهران شده، هیچ‌گاه شهر چنین استقبالی از آن نکرده بود. در مترو جمعیت زیادی شانه به شانه ایستاده بودند و در اتوبوس‌ها همین که مسافری سوار می‌شد، جای شکر داشت ؛ چه برسه به اینکه معیارهای فاصله‌گذاری رعایت شود.
در کل حمل ونقل عمومی پایتخت به ضیافتی می‌مانست که برای 10مهمان تدارک دیده شده بود، اما 100نفر دعوت شده بودند.. مثلا محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران اعلام کرد: اتوبوس‌های کمکی برای کاهش ازدحام در ایستگاه‌ها اعزام کرده‌ایم! از سویی چهار راه ولیعصر تلاقی خطوط تندرو یک و ۷ که جزو پر مسافرترین خطوط اتوبوسرانی است و مسافران2ایستگاه مترو در آن حوالی نیز به خطوط تندرو اتوبوسرانی سرازیر می‌شوند بارها با کمبود اتوبوس مواجه شد. همچنین بارها در واگن‌های شلوغ مترو، مسافران بدون ماسک، دستکش و رعایت فاصله اجتماعی وارد و خارج شدند.
حال اگر ظرفیت مسافر قطاری تکمیل بود، مسافران باید منتظر قطار بعدی می‌ماندند و برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی وارد قطار‌های شلوغ نمی‌شدند.
در چنین شرایطی باید دید آیا برای روزهای پیش رو که قرار است تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین مهمانپذیر کرونایی کشور با جمعیت بیشتری مواجه شود، تدارک بهتری برای ارتقای سلامت مردم دیده خواهد شد یا سیاست ابتلای عمومی به کرونا در دستور قرار دارد؟
طرح ترافیک اجرا نمی‌شود
استفاده دیروز مردم از وسایل حمل‌ونقل عمومی، مهر تأییدی بر ضرورت لغو طرح‌های ترافیکی بود. به‌همین‌خاطر سعید نمکی، وزیر بهداشت عصر روز گذشته به اما و اگرهای این مسئله پایان داد و گفت: «طرح ترافیک در تهران بزرگ و کلانشهرها تا اطلاع ثانوی اجرا نمی‌شود. وسیله‌نقلیه شخصی در شرایطی که وسایل‌عمومی ما، برای رعایت فاصله‌گذاری‌های اجتماعی تکافو نمی‌دهد، یکی از مطمئن‌ترین شیوه‌های تردد در سطح شهر به‌حساب می‌آید. درعین‌حال باید مردم را برای اجرای فاصله‌گذاری هوشمند ترغیب کنیم. بنابراین طرح ترافیک که باعث استفاده شهروندان از مترو، اتوبوس و تاکسی می‌شود طبق مصوبه ستاد مقابله با کرونا، لغو شده است.» نمکی با بیان اینکه طرح ترافیک را نه امروز اجرایی می‌دانستیم و نه فردا، افزود: «مردم می‌توانند با وسایل‌نقلیه شخصی تردد کنند.»
صحبت‌های وزیر بهداشت در حالی مطرح شد که روز گذشته محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران گفته بود اگر اجرای طرح ترافیک اثر مثبتی در میزان شیوع کرونا نداشته باشد با استفاده از ظرفیت‌های قانونی خود با ارائه طرحی دوفوریتی اجرای طرح ترافیک در پایتخت را لغو خواهند کرد. او با اشاره به نخستین روز اجرای طرح ترافیک و افزایش تعداد مسافر در ناوگان حمل‌ونقل عمومی گفت: «در پی رایزنی با ستاد مقابله با کرونا احتمالا استفاده از ماسک برای مسافران ناوگان حمل‌ونقل عمومی اجباری می‌شود.»
اعلام مسیرها و هزینه اتوبوس‌های دربستی
شهرداری تهران همزمان با آغاز «طرح فاصله‌گذاری هوشمند»، اسامی مسیرها و هزینه سرویس ویژه اتوبوس‌های دربستی به کارگرفته شده به‌منظور جابه‌جایی مسافران پایتخت را اعلام کرد. این وسایل نقلیه خارج از سرویس‌های بخش خصوصی و دولتی در اختیار شرکت واحد اتوبوسرانی قرار گرفته‌اند. همچنین از ظرفیت اتوبوس‌های برون شهری و مینی‌بوس‌های نو برای جابه‌جایی مسافران در این طرح استفاده می‌شود. ظرفیت اتوبوس‌ها در این طرح از ۴۰ به ۲۱ نفر و در مینی بوس‌ها به ۱۰ نفر کاهش یافته است. همچنین پرداخت هزینه جابه‌جایی در 30مسیرمعرفی شده به‌صورت الکترونیک و با استفاده از اپلیکیشن «به همراه» صورت می‌گیرد.
تفکیک فضای راننده و مسافران در تاکسی‌ها
اینطور که مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران دیروز به همشهری گفت: طرح سوار شدن دو سرنشین در صندلی عقب تاکسی‌ها‌ست، دیروز به‌صورت موفق اجرا شد. علیرضا قنادان افزود: « سوار شدن دو سرنشین در صندلی عقب تاکسی‌ها از روزهای پایانی سال گذشته به‌صورت اختیاری توسط برخی رانندگان تاکسی اجرایی شد. در هفته جاری اما عملیات اجرایی تفکیک فضای استقرار راننده از مسافران از سوی سازمان تاکسیرانی آغاز می‌شود و در راستای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی اجباری خواهد بود.»
