قفسه

آتش عشق است کاندر نى فتاد             
جوشش عشق است کاندر مى‏فتاد
بعضى از حکمای پیشین و نیز صوفیه معتقد بوده‏اند که عشق در همه موجودات سارى است زیرا هیچ موجودى نیست که تمامیت و کمال وجود خود را طالب نباشد و محرک اشیا در عالم وجود همین عشق به‌کمال است، ابو على سینا این مطلب را به‌تفضیل در جواب ابو عبد الله فقیه معصومى (مقتول بامر محمود غزنوى در رى سال 420) بیان کرده است و آن را «رساله فى العشق» خوانده‏اند.
صدر الدین شیرازى در مجلد سوم از کتاب مهم خود به‌نام «الاسفار الاربعه» نیز بحثى تمام و مستوفى دارد و در آن خلاصه‏ گفتار ابن سینا را مندرج ساخته. همچنین در مبحث عشق هیولى به‌صورت (مجلد اول) با جمال درین باره سخن گفته است و بنا بر این عقیده، مولانا زارى نى و جوشش مى را منبعث از عشق مى‏شمارد.
شرح مثنوی شریف- بدیع الزمان فروزانفر