تسهیلات میلیونی در برابر خانه‌های میلیاردی

سال 98 در حالی آغاز شد که قیمت هر مترمربع مسکن در تهران به طور میانگین معادل 11 میلیون و 269 هزار تومان بود. قیمت هر متر مسکن در تهران با فراز و فرودهایی در پایان اسفند به 15 میلیون و 568 هزار تومان رسید. فراز و فرود از آن نظر که در دوره ای شاهد کاهش قیمت مسکن بودیم. تیرماه وقتی بود که قیمت میانگین هر متر مسکن به 13 میلیون و 351 هزار تومان افزایش یافت که رقمی بی سابقه تا آن زمان بود. اما پس از آن شاهد کاهش چند درصدی قیمت مسکن بودیم. مرداد قیمت مسکن به 13 میلیون تومان کاهش یافت و بعد از آن در شهریورماه نیز با اندکی کاهش به 12 میلیون و667 هزار تومان رسید. در مهر کمی افزایش داشتیم اما دوباره در آبان قیمت مسکن به 12 میلیون و 617 هزار تومان کاهش یافت. در آذر دوباره قیمت ها صعودی شد و مسکن به متری 13 میلیون و 474 هزار تومان افزایش یافت. این روند تا اسفند نیز ادامه پیدا کرد. یعنی زمانی که در ابتدای این ماه قیمت هر متر خانه در تهران به 14 میلیون و 405 هزار تومان رسید و تا پایان این ماه تا 15 میلیون و 568 هزار تومان افزایش یافت. قیمت مسکن در این زمان نسبت به زمان مشابه سال قبل 44 درصد افزایش را نشان می داد.
 شوک اولیه افزایش قیمت مسکن در سال 98 درست همزمان شد با افزایش سقف تسهیلات مسکن. در حقیقت افزایش سقف تسهیلات که از ابتدای دی ماه به تصویب شورای پول و اعتبار رسید و عملاً اجرای آن تا اواخر ماه جاری به طول انجامید، اثر خود را از دست داد. البته که مدیرعامل بانک مسکن پیش از افزایش سقف این تسهیلات گفته بود که به هیچ وجه باعث ایجاد تورم در بازار مسکن نخواهد شد، اما این گفته او درست از آب درنیامد. با این حال به گفته کارشناسان افزایش سقف این تسهیلات نیز حتی اگر قیمت ها افزایش هم نمی یافت، باز هم نمی توانست کمکی به خانه دار شدن مردم کند. چرا که میزان پوشش دهی این تسهیلات در مقایسه با نرخ های بازار از ارزش حداقلی برخوردار است. افزایش سقف وام مسکن به 240 میلیون تومان در حالی اتفاق افتاده است که در تهران خانه هایی با قیمت زیر یک میلیارد تومان به سختی و در مناطق خاصی با متراژهای اندک یافت می شود. 





چشم‌انداز سال 99
نابسامانی بازار مسکن ادامه دارد

کمال اطهاری،کارشناس مسکن:بازار مسکن، بازار فاسدی است که قابل‌پیش بینی نیست و کار به جایی رسیده که فساد در این بازار حالا در اوج خود قرار دارد. متاسفانه این بازار به دست بانک های ورشکسته و بنگاه‌های مسکن و مستغلات به شدت در وضعیت بحرانی قرار گرفته است و دیگر خصلت های یک بازار را ندارد. این بازار شبیه یک اولیگوپولی شده است. اولیگوپولی یعنی انحصار چندتایی و به گونه ای از ساختار بازار گفته می شود که در آن، تعداد فروشندگان محدود است. ورود به بازار و خروج از آن آزاد نیست و در بیشتر موارد اطلاعات خریداران با فروشندگان یکسان نیست. در دنیا صنایعی مثل خودروسازی، موبایل سازی، شرکت‌های پتروشیمی و... به شکل بازارهای انحصار چند تایی یا اولیگوپولی اداره می‌شوند. مثال بازار انحصار چندتایی در ایران، صنعت خودروسازی است که در آن تعداد کمی تولیدکننده و تعداد زیادی مصرف‌کننده وجود دارد.اما در ایران، بازار مسکن نیز چنین وضعیتی پیدا کرده است. تولیدکنندگان یا افرادی که در این بازار دست دارند، با تبانی به کنترل تولید مسکن و افزایش قیمت ها دست می زنند. 
بازار مسکن به شکل رانتی درآمده است و انحصارگرایان بازار، اقتصاد ایران، رفاه و رشد پایدار اقتصادی کشور را از بین برده اند. در سال 98 این وضعیت، به بدترین شکل ادامه پیدا کرد وبه افزایش بی سابقه قیمت ها منجر شد. عده ای توجیه کننده این وضعیت هستند، در صورتی که بالا رفتن قیمت ها نشانه رونق در بازار نیست. در چنین شرایطی تقاضای موثری وجود ندارد. در سال 99 نیز در این وضعیت تغییری ایجاد نخواهد شد و به طور قطع بازار مسکن به شرایط حادتری نیز دچار خواهد شد. وضعیت اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا، سیاست های پرتنش خارجی و تاثیر FATF بر بازار مسکن و... نیز مزید بر علت خواهد شد.


شوک مسکن
افزایش سقف وام مسکن به 240 میلیون تومان در حالی اتفاق افتاده است که در تهران خانه هایی با قیمت زیر یک میلیارد تومان به سختی و در مناطق خاصی با متراژهای اندک یافت می شود