چگونه در کنار کرونا تئاتر کار کنیم
اعتراض اهالی نمایش به دستورالعملهای بهداشتی
فهیمه پناه‌آذر- روزنامه‌نگار
نزدیک به ۲ماه از تعطیلی سالن‌های نمایشی می‌گذرد؛ تعطیلی‌ای که پیش‌بینی درباره از سر‌گیری دوباره فعالیت این سالن‌ها امکان‌پذیر نیست و گروه‌های نمایشی این روزها مانند دیگر صنوف درگیر مشکلات اقتصادی و حتی معیشتی هستند. اما در این میان معاونت بهداشت وزارت بهداشت، دست به صدور دستورالعمل جدیدی زده و به تازگی دستورالعملهای «گام دوم مبارزه باکووید-۱۹» را روی سایت رسمی این وزارتخانه منتشر کرده است؛ بخشنامه‌ای که صدای اعتراض خیلی‌ها را با وجود بیکاری بلند کرده است، هر چند این بخشنامه از روی سایت برداشته شد اما نگرانی درمورد گروه‌های نمایشی و سالن‌دارهای بخش خصوصی همچنان ادامه دارد و باید دید توییت‌های وزیر ارشاد مبنی بر پیگیری مطالبات به واقعیت می‌پیوندد و در نهایت تصمیمات عجولانه برخی از وزارتخانه‌ها مبنی بر صدور دستورالعمل‌ها بر چه پایه و اساسی است؟
در بخشی از این دستورالعمل آمده است: «مسئولین نظارت بر سالن‌های نمایش موظفند درصورت مشاهده سرفه و عطسه، از تماشاچی درخواست کنند که سالن انتظار/نمایش/ سینما را ترک کند. ضروری است ظرفیت فروش بلیت، به نصف شرایط ظرفیت اسمی سالن کاهش یابد .فروش بلیت به‌صورت الکترونیکی انجام شود. همچنین ضروری است مواجهه چهره به چهره بازیگران تئاتر با یکدیگر روی صحنه نمایش، اتاق‌های گریم، تعویض لباس و نظایر آن با حفظ رعایت حداقل فاصله یک متر انجام شود. استقرار و چیدمان مراجعین روی صندلی‌های سالن‌های انتظار / نمایش باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که حداقل فاصله یک متر بین آنها رعایت شود.» بخشی از این راهنما دارای مواردی مختلف و در عین حال عجیب است که فارغ از میزان کارشناسی‌بودن طرح آنها به‌منظور بازگشایی سالن‌های سینما و تئاتر، به‌نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از نظر امکان اجرایی‌شدن ابهام‌برانگیز است.
بازشدن سالن‌های نمایشی با تمهیدات فایده‌ای ندارد
اتابک نادری، بازیگر و کارگردان تئاتر درباره صدور چنین دستورالعمل‌هایی و همچنین تبعات آن به همشهری می‌گوید: «من هم این دستور را تا اندازه‌ای خواندم اما معتقدم تا زمانی که حلقه شیوع کرونا از بین نرفته، بازکردن سالن‌های نمایشی صحیح نیست، هر چند خود ما هم در نمایشی بازی می‌کردیم که این بیکاری سخت است اما هیچ‌چیزی بالاتر از سلامتی نیست. با بازکردن درهای سالن‌های نمایش، بسیاری از مشاغل نیز باید باز شود از گروه‌های پشتیبانی تا دوستان فنی سالن‌ها و گروه‌های دیگر، و به‌نظر وقتی این مشاغل مجبور به حضور باشند حالا تعداد تماشاگر ۱۵یا۲۰ نفر باشد فرقی نمی‌کند.» این مدیر پیشین یادآور می‌شود: «بالاخره رفت‌وآمد اتفاق می‌افتد و این شیوع و انتقال صورت می‌گیرد. وقتی معتقدیم که در خانه باید بمانیم بنابراین همه باید در خانه بمانیم. با حضور عوامل و بازیگران و بیشترشدن ترددها، مشکلات بیشتر می‌شود. تا زمانی که آمار تلفات پایین بیاید باید صبر کنیم. این خیلی بد است وقتی خود سخنگوی وزارت بهداشت اعلام می‌کند که به واسطه سفرهای دوره اول، وضعیت ناپایدار بوده و ما بیاییم سالن‌ها را باز کنیم.»
رسیدن به ثبات اقتصادی و روانی جامعه
نادری که در نمایش «سه‌شنبه‌های لعنتی» محمدمهدی خاتمی بازی می‌کرد و این نمایش به‌دلیل ویروس کرونا در تئاترشهر نیمه‌تمام ماند، به نکته دیگری نیز اشاره می‌کند: «گویا وزارت بهداشت هم دستورالعمل را از روی سایت برداشته است؛ با این حال باید با توجه به پایین آمدن آمار تصمیم‌گیری جدیدی اتخاذ کرد. هم‌اکنون در ووهان چین جشن گرفتند که کرونا را شکست دادند. سالن‌های سینما باز شده و حتی بلیت‌ها را نصف قیمت کردند اما مردم همچنان به سینما نمی‌روند چراکه وضعیت روانی و اقتصادی جامعه تا زمانی که به ثبات کامل نرسد باز شدن سینما‌ها و سالن‌های تئاتر با کمترین مخاطب روبه‌رو خواهد بود. معتقدم بازگشت مجدد مردم به سینما و تئاتر زمان می‌برد. درست است هنرمندان می‌توانند فضای روحی و روانی را تلطیف کنند و تمام تلاش‌شان هم این است اما این موج سونامی تأثیر خود را می‌گذارد و به‌نظر با بازگشایی مجدد یک زمان از دست‌رفته خواهیم داشت.»
سرانجام مطالبات صنفی
با تعطیلی سالن‌های تئاتر و ادامه آن تا زمان نامشخص علاوه بر افزایش مشکلات اقتصادی گروه‌های نمایشی، سالن‌های نمایشی نیز در تهدید تعطیلی هستند. بعد از استعفای غیرمترقبه شهرام کرمی در اوج مشکلات و آمدن قادر آشنا که تجربه مدیریت مرکز هنرهای نمایشی را داشته باید دید آشنا تا چه اندازه می‌تواند مشکلات را حل کند؟ از سویی نیز ستاد پیگیری مطالبات انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران تشکیل شده چقدر در گرفتن مطالبات و حمایت‌ها موفق می‌شود؟ ستاد 5نفره پیگیری مطالبات انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران که کار خود را آغاز کرده و این ستاد متشکل از هیأت مدیره انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران شاهین چگینی، داوود نامور و خیام وقارکاشانی و همچنین مهدی کوهیان و محمدعلی دشت‌گلی است.
