شگفتیهای زوربای ایرانی
شب محمد قاضی از سلسله شبهای بخارا عصر دوشنبه 21 اسفند در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. محمدرضا جعفری، غلامرضا امامی، مهدی غبرایی، علی دهباشی، ایرج پارسینژاد و سیفالله گلکار ازجمله سخنرانان این شب بودند.
محمدرضا جعفری مدیر «نشر نو»، ناشر شماری از ترجمههای قاضی، در سخنانی گفت: «محمد قاضی از پرکارترین مترجمان بود و قریب 70 کتاب از بهترین آثار نویسندگان اروپا و آمریکای لاتین را ترجمه کرد. نام او روی جلد هرکتاب، پشتوانهای برای فروش آن بود. آرزویش این بود که شمار ترجمههایش را به 100 عنوان برساند که متأسفانه مرگ مهلتش نداد. زنده یاد انجوی شیرازی میگفت خیلی دلم میخواهد جوانان ایرانی کتاب «خاطرات یک مترجم» نوشته آقای قاضی را بخوانند تا دریابند که اراده و اندیشه قوی یعنی چه و اگر کسی بخواهد آدم شود، حتما میتواند، اگرچه هزار مانع در راه پیشرفت او ردیف شود و اگرچه از کلیه وسایل و امکانات محروم باشد.»
به گزارش همشهری،غلامرضا امامی، دوست و همکار محمد قاضی نیز با اشاره به خاطرههای همکاری با او گفت: «محمد قاضی از شگفتیهای روزگار است که در 9سالگی، در گوشه یک ده در مهاباد معلمی را پیدا کرد و زبان فرانسه را آموخت. ما قاضی را بیشتر با عنوان مترجم میشناسیم. قاضی هم شاعر و هم نویسنده بزرگی بود ولی به هر صورت شهرت مترجمی او برجنبههای دیگر هنر او افزون بود. کار قاضی به گمان من این بود که پلی از نور بود از گذشته به حال و آینده و از زبانهای دیگر به زبان فارسی و واژه، واژههایی که میسنجید مثل یک فرمول ریاضی بود. در میان مترجمان امروز خیلیها طنز، تاریخ، رمان و همه را با یک لحن ترجمه میکنند، اما هنر قاضی این بود که کاری که دوست داشت ترجمه میکرد، یعنی کاری که خودش خوشش میآمد را برای ترجمه برمیگزید نه کار سفارشی دیگران را و دیگر اینکه قاضی سبکها را رعایت میکرد. قاضی چیزهای دیگری هم داشت که کمتر به آن توجه میشود، اگر کتاب، قصه یا رمانی به آگاهی جامعه کمک نمیکرد را ترجمه نمیکرد؛ یعنی کتاب ترجمه او حتما باید به رشد فکری جامعه کمک میکرد.» مهدی غبرایی نیز در سخنانی به تبیین نقش و جایگاه قاضی در میان مترجمان معاصر پرداخت و نمونههایی از ترجمههای درخشان قاضی را برای حاضران خواند.