مرد آرام بدون تعصب

ندا انتظامی_روزنامه نگار

 روزهای پایانی  1398، دنیای موسیقی چهره محبوب و موقر خودش را از دست داد. هوشنگ ظریف از هنرمندان شناخته شده و تأثیرگذار موسیقی ایرانی شنبه شب هفدهم اسفند‌ماه دار فانی را وداع گفت.
او متولد 1317 بود و از حضور اساتیدی چون موسی معروفی، روح‌الله خالقی، جواد معروفی و حسین تهرانی بهرمند شد. او از چهره‌های تأثیرگذار موسیقی ایران است. از سال ۱۳۴۲ به‌مدت ۱۷ سال به تدریس تار در هنرستان موسیقی پرداخت و شاگردان زیادی را تربیت کرد؛ حسین علی‌زاده، داریوش طلایی، ارشد طهماسبی، حمید متبسم، شهریار فریوسفی و مجید درخشانی ازجمله شاگردان او بودند. داریوش طلایی، موسیقیدان، نوازنده تار و سه‌تار و آهنگساز، سال‌هایی که شاگرد هوشنگ ظریف بوده را اینگونه تعریف کرد: «‌بیش از 50سال پیش شاگرد ایشان بودم. از آن زمان تا به امروز ایشان شخصیتی منحصر به فرد داشتند که این منحصر به فردی هم شامل تدریس و هم شامل منش و رفتارش بود... شرایط آن دوره موسیقی، شرایط متفاوتی با امروز داشت و شاید نسل‌های امروزی و بعدی این شرایط را درک نکنند و آن را با زمانه خودشان بسنجند.

 اهالی و اساتید موسیقی تعدادشان کم بود و افراد کمی‌ بودند که موسیقی را علمی و تخصصی تدریس می‌کردند، استاد ظریف تنها کسی بودند که این کار را انجام می‌دادند. البته استاد شهنازی هم مکتب خاص خودشان را داشتند که بر تکیه به آموزش گوشی و سینه به سینه بود. اما استاد ظریف با بهره‌گیری از مکتب کلنل وزیری با تکیه بر نت، موسیقی ایرانی را زنده کرد». هوشنگ ظریف یار قدیم محمدرضا شجریان بود که با یکدیگر در گروه پایور مشغول فعالیت بودند. او هنرمندی موقر و صبور بود، کارهای بزرگی در حوزه موسیقی ایرانی کرده است؛ تکنواز تار در ارکسترهای سازمان ملی (وابسته به وزارت فرهنگ و هنر در سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران) و اجرای کنسرت در داخل و خارج ایران که موجب شناساندن بیش از پیش موسیقی ایرانی به جهان شد بخشی از پرونده کاری اوست. اما بخش دیگر فعالیت او انتشار کتاب‌هایی است که از خود به جا گذاشته است. «نت‌نگاری و ویرایش چهار کتاب درباره لطف‌الله مجد، جلیل شهناز و فرهنگ شریف و ابراهیم سرخوش»، «کتاب دستور مقدماتی تار، کتاب اول و دوم هنرستان»، «کتاب مجموعه قطعات تألیف هوشنگ ظریف» و غیره. داریوش طلایی که علاوه بر موسیقی دستی بر نگارش دارد و برای کتاب «تحلیل ردیف» برنده جایزه کتاب سال ایران شده است. درباره آثار تالیفی ظریف به همشهری گفت: «ایشان بعدها مانند هر هنرمند جست وجوگر تغییراتی در کار هنری‌اش داد. سال‌های بعد به نوازنده‌های شیرین‌نواز که در رادیو بودند روی آورد. که در صدر آنان لطف‌الله مجد، جلیل شهناز و فرهنگ شریف بود. این امر باعث تغییراتی در سبک نوازندگی‌شان شد و از سبک وزیری و هنرستان فاصله گرفتند. در زمینه کتاب‌هایی که نوشتن آثار همین افرادی که اسم بردم که آثارشان شفاهی و ذوقی بود و در رادیو و ضبط‌های صوتی اجرا کرده بودند، استاد ظریف آنها را به نت درآوردند و به‌صورت کتاب چاپ کردند». 
تأثیر هوشنگ ظریف با رفتن او از این دنیای خاکی به پایان نمی‌رسد و طلایی دلیل آن را شخصیت او دانست: «بدون هیچ‌جور تعارف و آن چیزی که در فرهنگ ماست، انسانی رک، صریح و سالم بودند. انسانی بودند که هر کاری که می‌کردند را به درستی، سادگی و صداقت انجام می‌دادند. طی سال‌های طولانی فعالیت ایشان تدریس بود، این خصوصیات را به شاگردانش منتقل کردند. نگاه درست و صحیح به دور از تعصب به آن چیزی که صحیح و درست است حالا می‌خواهد مکتب وزیری یا مکتب شهنازی یا مکتب شیرین نواز رادیو باشد. تجمیع این مسائل باعث می‌شد که یک استاد بی‌نظیر محسوب شوند». این هنرمند که مدت‌ها در بستر بیماری بود، 17اسفند 1398پیش بر اثر ایست قلبی درگذشت. پری صالحی، همسر هوشنگ ظریف که خود از نوازندگان پیشکسوت ویولن و قیچک است درباره مراسم خاکسپاری این هنرمند به ایسنا گفت: فعلا چیزی معلوم نیست و در شرایط حاضر برگزاری مراسم با تجمع مردم کار درستی نیست.