تقویت مسئولیت اجتماعی راهی برای عبور از بحران کرونا

دکتر امیرحسین جلالی ـ روانپزشک

این روزها با همه‌گیرشدن ویروس کرونا و توصیه‌های وزارت بهداشت بیشتر مردم ناچارند در خانه بمانند و البته که باید خودقرنطینگی را همه افراد رعایت کنند تا تعداد مبتلایان به این بیماری بیشتر نشود. اما برای زمان‌های در خانه‌ماندن می‌توان برنامه‌ریزی‌های متعددی را انجام داد، از تماشای تلویزیون گرفته تا وقت گذاشتن برای فرزندان و بازی کردن با آنها و.... با وجود این در خانه‌ماندن نباید باعث شود که افراد بیشتر تحت‌تأثیر اخبار نادرستی که در گروه‌های مجازی دست به‌دست می‌چرخد قرار بگیرند بلکه خانواده‌ها باید کاری کنند تا بتوانند اضطراب ناشی از وجود این بیماری در جامعه را کاهش دهند. چرا که این نوع اضطراب‌ها نشخوار وسواسی و ذهنی است و انسان‌ها مدام به‌دنبال اخبار مربوط به این واقعه می‌روند. اما برای اینکه حواس ذهن تا حدی از این مسئله پرت شود می‌توان به سرگرمی‌هایی همچون کتاب و مجله خواندن و یا تماشای فیلم‌ها سریال‌ها از رسانه ملی و یا تلویزیون‌ها دیجیتال پناه برد.
اکنون وضعیت به‌گونه‌ای شده که مردم کمتر از قبل می‌توانند به دیدار یکدیگر بروند اما از همین وضعیت می‌توان استفاده کرد و نگذاشت کرونا دلیلی برای قطع رابطه ما با اقوام و آشنایان و دوستان شود. زمانی که جامعه‌ای در مرحله تهدید عمومی قرار می‌گیرد و به افراد احساس تنهایی و ناامنی دست می‌دهد می‌توان با تماس‌داشتن با یکدیگر از طریق تلفن‌های همراه و تماس‌های تصویری نگرانی‌ها را به اشتراک گذاشت و همین می‌تواند کمک‌کننده باشد و به ما یاری برساند که احساس باهم بودن و تعلق‌داشتن به یکدیگر را داشته باشیم.
در این وضعیت تعدادی از خانواده‌ها نیز هستند که یا فردی از خانواده‌شان به‌دلیل بیماری در بیمارستان بستری شده و یا فوت‌کرده و امکان دور هم جمع شدن برای عرض تسلیت و یا عیادت بیمار وجود ندارد. بهترین راه برای در ارتباط‌بودن با این خانواده‌ها و تسلی‌دادن به آنها این است که با استفاده از تماس‌های تصویری و یا تماس تلفنی با آنها ارتباط برقرار کنیم تا آنها نیز بدانند به‌رغم اینکه امکان در کنار هم بودنشان را نداریم اما به یادشان هستیم.
از سوی دیگر باید این مسئولیت اجتماعی را نیز در خود تقویت کنیم که با حضور کمتر در اجتماع در چرخه انتقال ویروس به دیگران نقشی نداشته باشیم و منبعی برای انتقال ویروس نشویم. انسان‌ها در زندگی فراز و فرودهای زیادی را تجربه می‌کنند و الان در وضعیتی هستیم که یک جامعه درگیر مسئله مهمی شده و همین باعث شده تا محدودیت‌های جدی برای تمام خانواده‌ها به‌وجود بیاید و در همین زمان است که باید از حداقل امکاناتی که در اختیارمان قرار دارد استفاده کنیم و حواسمان باشد که نگذاریم افراد آسیب‌پذیر تنها بمانند و به بهانه قرنطینه خانگی یکدیگر را فراموش نکنیم و اگر این افراد نیازهایی دارند حتما آنها را برایشان برآورده کنیم و باید بیشتر حواسمان به افراد تنها باشد. در زمان‌هایی که مردم ناچارند ارتباط کمتری با همنوعان خود داشته باشند متأسفانه شاهد اتفاق‌های هستیم که نگرانی و کنجکاوی را میان مردم بیشتر می‌کند و الگوی رایجی که در این زمان‌ها وجود دارد این است که مردم به اطلاعات زیادی که درخصوص این مسئله وجود دارد روی می‌آورند که همین باعث می‌شود تا ذهن در معرض تهدید، اطلاعات منفی را بیشتر جذب کند؛ چرا که انسانی که در معرض تهدید قرار دارد به‌علت اینکه بقایش در معرض خطر قرار گرفته، گوش به زنگ می‌شود و به‌دنبال اطلاعات بیشتر درخصوص مسئله مورد نظرش است. بنابراین زمانی که ذهن در معرض تشویش و تهدید قرار می‌گیرد به اطلاعاتی که در فضاهای مجازی منتشر می‌شود روی می‌آرود و همین اطلاعات که ممکن است بسیاری از آنها نادرست باشد خواننده را گیج‌تر و سر درگم‌تر می‌کند و مانع بهره‌برداری از اطلاعات دقیق و درست می‌شود. اما باید به این نکته توجه کرد که هر چه انسان بیشتر سرگرم اطلاعات شود نه‌تنها قابلیتش بیشتر نمی‌شود بلکه ذهنش خسته‌تر شده و قابلیت تشخیص درست و نادرست را از دست می‌دهد. به همین دلیل به شهروندان توصیه می‌کنیم که منابع اطلاعاتی خود را محدود به منابع و رسانه‌های معتبر کنند و به جای اینکه اطلاعات خود را از ده‌ها کانال و شبکه اجتماعی بگیرند و آنها را بی‌وقفه به اشتراک بگذارند، از یک یا دو منبع معتبر و موجه اطلاعات را به‌دست بیاورند و ذهن خود را در وضعیت حساسی که در جامعه وجود دارد بیشتر مشوش نکنند.