خدیجه نوروزی_روزنامه نگار
افتتاح فاز اول آزادراه تهران-شمال که حالا وارد بیست و سومین سال ساخت شده به‌صورت آزمایشی در بهمن ماه، این سؤال را ایجاد کرده که جاده تهران-چالوس به لحاظ ترافیکی و تردد چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد. آیا حجم تردد از این مسیر بالاخره کاهش پیدا می‌کند و یا همچنان مانند سابق خواهد بود. جاده‌ای با جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی که یکی از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری کشور و جذب توریسم به شمار می‌آید. قطعا مسافران، جاده‌ای که منجر به کوتاه شدن ۶۵ کیلومتری مسیر، کاهش زمان سفر و راه ارتباطی سریع، کاهش مصرف سوخت، افزایش آرامش و افزایش ضریب ایمنی در رانندگی می‌شود و منجر به کاهش آلودگی هوا ناشی از بهبود وضعیت ترافیک، توسعه صنعت گردشگری و صنایع کشاورزی و تبدیلی و اشتغال‌زایی و افزایش ظرفیت عبور می‌شود را به یک جاده سخت و صعب‌العبور پر ترافیک ترجیح می‌دهند.
تردد در کوتاه‌مدت
سرهنگ نادر رحمانی، رئیس مرکز کنترل ترافیک راهور ناجا در گفت‌وگو با همشهری پاسخ به این سؤال که با توجه به افتتاح فاز اول آزادراه تهران- شمال، جاده چالوس چه سرنوشتی پیدا می‌کند و چه تأثیری بر بار ترافیکی آن می‌گذارد را با یک مثال توضیح می‌دهد: «زمانی در تهران فقط اتوبان همت بود که غرب به شرق آن در صبح به لحاظ ترافیکی قفل می‌شد. به همین دلیل اتوبان حکیم ساخته شد و شرق به غرب این اتوبان هم پر شد. از آنجا که جوابگو نبود نیایش راه‌اندازی شد که ساعت پیک، شرق به غرب آن ترافیک سنگین است. این 3اتوبان موازی شرقی و غربی شهر تهران هستند. این مثال را زدم که بگویم علم مدیریت ترافیک بر این اصل استوار است که هر چند راه ساخته شود خودرو آن را پر می‌کند. یعنی اینطور نیست صرف راهسازی بتواند تراکم را کم کند. چون ممکن است جذب سفر را بیشتر کند. زمانی که مسافران ببینند در ترافیک جاده چالوس نمی‌مانند تعداد متقاضی بیشتری برای سفر پیدا می‌شود». این نظریه در حالی است که با اتمام پروژه آزادراه تهران-شمال شاهد کاهش سه‌ساعته مدت زمان سفر و صرفه‌جویی ۶۰۰ میلیارد تومانی سالانه مصرف سوخت در قیاس با راه تهران-کرج-چالوس خواهیم بود که قطعا مسافران را ترغیب به استفاده از جاده جدید خواهد کرد. سرهنگ رحمانی در این مورد می‌گوید: «طبیعتا آزادراه تهران-شمال تا مدت کوتاهی از بار ترافیکی جاده چالوس به دلایلی که اشاره کردید کم می‌کند چون زمان سفر، هزینه سوخت و بار ترافیکی را کاهش می‌دهد اما بحث اصلی در دراز مدت است».
تردد در بلندمدت
سرعت در آزادراه تهران- شمال ۱۰۰کیلومتر بر ساعت است، درحالی‌که سرعت در جاده تهران-کرج- چالوس ۵۰کیلومتر بر ساعت است. علاوه بر این زمان سفر در آزادراه تهران-شمال یک ساعت و ۳۰دقیقه پیش‌بینی شده است، درحالی‌که زمان سفر در راه تهران-کرج چالوس معادل 4ساعت و30 دقیقه است. تمام این موارد برای تردد از آزادراه ترغیب‌کننده است. رئیس مرکز کنترل ترافیک راهور ناجا اما کاهش بار ترافیکی برای جاده چالوس را در درازمدت متصور نیست. می‌گوید: «این نظریه برای ما به تجربه ثابت شده. میزان سفر جاده چالوس قدیم در طولانی‌مدت چندان کم نخواهد شد. چون همین خلوتی که ایجاد می‌شود دهن به دهن می‌چرخد و این رضایتمندی از این جاده توریستی مجدد مردم را ترغیب به تردد از آن می‌کند. همین عامل موجب می‌شود تا حجم ترددها و ترافیک در جاده چالوس نزدیک به روزهای گذشته‌اش شود». ظرفیت آزادراه تهران-شمال در طول روز ۳۰ هزار دستگاه خواهد بود، این درحالی است که ظرفیت راه تهران-کرج-چالوس ۱۲ هزار دستگاه در طول روز است.
جاده توریستی
در همه دنیا راهسازی را تنها برای کاهش تراکم درنظر نمی‌گیرند. در کنار راهسازی و بزرگراه‌سازی توجه به حمل‌ونقل عمومی و مدیریت تقاضای سفر هم به‌عنوان یکی از اهداف اساسی مطرح است. سرهنگ رحمانی اظهار می‌کند: «برخی از کشورهایی که حمل‌ونقل عمومی‌شان پاسخگوی نیاز جابه‌جایی مردم هست و به‌درستی تامین می‌شود، طرحی را به اسم رژیم جاده‌ای اجرا می‌کنند و براساس این طرح، بزرگراه‌هایشان را تبدیل به تفرجگاه و بوستان می‌کنند تا بتوانند نهایت بهره را از جاده‌ها ببرند و جاذبه توریستی ایجاد کنند. چالوس هم به‌طور طبیعی یک جاده توریستی است و از همین ساخت یک جاده دیگر، کارکرد گردشگری خود را از دست نخواهد داد و چندان لطمه‌ای به لحاظ اقتصادی به این جاده وارد نمی‌شود. چون خانواده‌هایی که بحث گردشگری مدنظرشان است و دلشان تفریح می‌خواهد همچنان راغبند از این جاده خوش آب و هوا و خوش منظره تردد کنند تا از مسیر سفر نهایت لذت را ببرند. بنابراین برخلاف تصور عده‌ای، به مرور شاهد توزیع سفر بین دو جاده خواهیم بود. البته خلوتی کوتاه‌مدت جاده چالوس فرصت خوبی است تا راهداری تجهیزات ایمنی آن را تا حدودی تقویت کند تا از دغدغه‌های ناامنی و مخاطرات موجود کاسته شود».
ایمنی و کاهش مصرف سوخت 2 هدف عمده ساخت بزرگراه تهران - شمال
ایمنی بسیار بالای این جاده در مقایسه با جاده پرمخاطره قدیم.
کاهش 35درصدی مصرف سوخت نسبت به جاده موجود.
جاده چالوس چه سرنوشتی پیدا می‌کند؟
بار ترافیکی چالوس در طولانی‌مدت کم نمی‌شود
گفت‌وگو با سرهنگ رحمانی، رئیس مرکز کنترل ترافیک راهور ناجا
در همینه زمینه :
