تبعیدی در انتظار بازگشت
اوو مورالس، رئیسجمهور سابق بولیوی با وجود زندگی در تبعید میخواهد در انتخابات مجلس شرکت کند
شبنم سیدمجیدی - روزنامهنگار
اوو مورالس / رئیسجمهور بولیوی از 2006 تا 2019
بیوگرافی
اوو مورالس در سال1959 در ایسالاوی، کانتون اورینوکا در خانوادهای از کشاورزان آیمارایی (از نژاد بومیان قدیمی آمریکا) به دنیا آمد. با پرورش گیاه کوکا (کوکائین از این گیاه بهدست میآید) و فعالیت در اتحادیه کارگری، میان کارگران برجسته شد. در چنین وضعیتی علیه اقدامات مشترک آمریکا و بولیوی برای ریشهکن کردن کشت کوکا بهعنوان بخشی از جنگ با موادمخدر، مبارزه کرد. او چنین اقداماتی را به مثابه خشونت امپریالیستی علیه فرهنگ بومی بولیوی میدانست. درگیریها و اعتراضات او بهعنوان اقدامات ضددولتی به دستگیریهای متعددش منجر شد. در سال 1995 رهبر حزب ماس (MAS) و در نهایت در سال1997 وارد کنگره شد. مبارزات او بر موضوعاتی که جوامع بومی و فقیر را تحتتأثیر قرار میداد، متمرکز بود. از اصلاحات ارزی و توزیع مجدد درآمدهای بنزین دفاع میکرد. در سال2002 بهدلیل تشویق معترضان ضددولت از کنگره اخراج شد. با این حال در انتخابات ریاستجمهوری آن سال دوم شد.
دوران رئیسجمهوری
پس از انتخاب بهعنوان رئیسجمهور در سال 2005برای تقویت وضعیت اجتماعی، مالیات بر صنعت هیدروکربن را افزایش داد و بر پروژههای مبارزه با بیسوادی، فقر، نژادپرستی و تبعیضهای جنسیتی تأکید کرد. دولت مورالس با انتقادی جدی از نئولیبرالیسم، بولیوی را به سمت اقتصادی بهتر سوق داد. وابستگی به بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول را کاهش داد و سخت بر رشد اقتصادی تأکید داشت. وی با کاهش دادن میزان نفوذ آمریکا در کشور، روابطی با دولتهای چپ در آمریکای لاتین بهخصوص هوگو چاوز در ونزوئلا و فیدل کاسترو در کوبا برقرار کرد. دولت وی مخالف خواستههای استانهای خودمختار و راستگرای شرقی بولیوی بود و در همهپرسی سال2008 برنده شد و قانون اساسی جدیدی را ایجاد کرد. بر این اساس، بولیوی را بهعنوان دولتی چند ملیتی تاسیس کرد. او مجددا در سالهای2009 و 2014 نیز بهعنوان رئیسجمهور انتخاب شد و تلاش کرد بولیوی در بانک جنوب و میان کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب پذیرفته شود. با این حال محبوبیت او، بهخاطر محدودیتهای جایگاه ریاستجمهوری، با چالش مواجه شد.
وضعیت فعلی
مورالس در سال2008 قول داد در انتخابات بعدی، یعنی سال2014 دیگر برای ریاستجمهوری نامزد نمیشود. با این حال برای سومین بار نامزد و پیروز شد. او در اکتبر2019 نیز با 47درصد آرا پیروز انتخابات بولیوی شد. این نتیجه به اعتراض و تظاهرات گسترده در بولیوی منجر شد. او با این اتهامات روبهرو بود که با دفاع از کشت کوکا در تولید غیرقانونی کوکائین نقش داشته است و تشویقهایش برای اعتراضات داخلی نشانه فتنهگر و تروریست بودن او بوده است. پس از انتخابات مورد بحث و جدل در سال2019 و ناآرامیهای متعاقب آن در بولیوی، مورالس با درخواست سران ارتش که از حامیان او بودند برای استعفا موافقت کرد. آنها با ادعای ایجاد صلح و ثبات به نفع بولیوی از او درخواست استعفا کردند. او و سران دولتش از سمتهای خود استعفا کردند و مورالس پس از آن به مکزیک پناهنده شد. او همراه با دولتهای مکزیک، کوبا، نیکاراگوئه و دولت نیکلاس مادورو در ونزوئلا، میگویند کناررفتنش از قدرت در بولیوی، یک کودتا بوده است. در دسامبر سال2019 مورالس از مکزیک به آرژانتین نقل مکان کرد و در آنجا نیز به او پناهندگی سیاسی داده شد. در اینماه دادستان بولیوی با متهم کردن مورالس به فتنه و تروریسم، حکم دستگیری او را صادر کرد. دولت موقت ادعا کرد که مورالس قبل و بعد از ریاستجمهوری، رفتارهای خشونتآمیز را در کشور ترویج کرده است. انتخابات مجدد در بولیوی در ماه می2020 برگزار خواهد شد. مورالس بهرغم زندگی در تبعید و با وجود صادر شدن حکم دستگیریاش، هنوز تمایل دارد نقش فعالی در سیاست بولیوی ایفا کند. این برنامه اوو مورالس زمانی علنی شد که حزب وی، نامزدی او را در دیوان انتخاباتی کشور ثبت کردند. مورالس نیز در توئیتر، انتخاب بهترین زنان و مردان برای مجلس بعدی را به حزب خود تبریک گفت. این برنامه مورالس احتمالاً باعث افزایش تنشها در انتخابات پیشروی بولیوی برای ریاستجمهوری در ماه می خواهد شد. هنوز با گذشت 3ماه از خروج مورالس و ترک دفتر ریاستجمهوری، اختلافات شدیدی بین طرفداران او که بیشترشان بومیان بولیوی هستند و نخبگان کشور که بیشتر پیشینه اروپایی دارند، دیده میشود.
آرزوی بازگشت
مورالس بهرغم زندگی در تبعید و با وجود صادر شدن حکم دستگیریاش، هنوز تمایل دارد نقش فعالی در سیاست بولیوی ایفا کند