هنوز نویسنده جهانی نداریم

بهروز دیجوریان، شاعر و مترجمی است که داستان‌هایی را از نویسندگان ایرانی به ترکی استانبولی ترجمه و در ترکیه منتشر کــــرده است. وی اخیرا رمان «بوف کور» صادق هدایت را هم ترجمه کرده است. با او گپی کوتاه زده‌ایم که در ادامه می‌آید.

 از کتابی که به زبان ترکی ترجمه کرده‌اید بگویید.
کتاب، مجموعه داستان‌های کوتاه ایرانی و شامل داستان‌هایی است با درونمایه‌های طنز تلخ و درام که اکثر آثار، از نویسندگان شناخته شده معاصر ایران است که بعضی از آنها در قید حیات هستند و برخی درگذشته‌اند. از هر نویسنده‌ای یک، دو و گاهی سه داستان کوتاه انتخاب شده است. کتاب از انتشارات «دوغو» (شرق) به بازار آمده است و این انتشارات، گرایشی به چاپ آثار شرق دارد و در این مقوله، آثاری نیز از چین و دیگر کشورها و همچنین از ایران چاپ کرده‌اند.
ناشر، این متن را در پشت جلد کتاب نگاشته است: «هنر اصیل، شعر ناب، ادبیات غنی و داستان‌های تأثیرگذار ایرانی در مجموع به گنجینه‌ای می‌ماند؛ ارزشمند، درخشان و ماندگار. در این روزگار هرچند واژه‌های واقعی در اقلیت و خفقان و خرافات گم گشته‌اند، اما در میان گونه‌های ادبی و هنری داستان‌های کوتاه در رشد فرهنگی و اجتماعی و بهبود تعاملات انسانی تأثیر به سزایی دارند...»
چند داستان و از کدام نویسنده‌ها در این اثر آمده ‌است؟
در مجموع 17 داستان از10 نویسنده: طلب آمرزش، مردی که نفسش را کشت و تاریکخانه از صادق هدایت. سه یار دبستانی و داستان عینکم از رسول پرویزی. عمو بزرگه و بیلون از علی‌اشرف درویشیان. خانم نزهت‌الدوله از جلال آل‌احمد. چنار از هوشنگ گلشیری. اهمیت حسن بودن از جواد مجابی. سیب‌زمینی و خنده و بهت از محمدهاشم اکبریانی. آقاجان، مش‌رجب از علی‌اکبر جانوند. رعنا از یوسف علیخانی و 2 داستان کوتاه با عنوان بی‌خیال و ملاقات از خودم.
با وجود ترجمه‌ ترکی از بوف کور چرا دوباره آن ‌را ترجمه‌ کرده‌اید؟
هرچند پیش‌تر «بوف کور» توسط مترجمان دیگر غیرایرانی به ترکی ترجمه شده است، اما از نظر من حق مطلب در ترجمه‌ها چنان‌که شایسته است ادا نشده. در اینجا لطف و استقبال ناشر از ترجمه بنده بسیار مثبت بود و مرا بر آن داشت تا ترجمه دیگری از «بوف کور» انجام دهم که امیدوارم توانسته باشم برگردان خوب و متفاوتی از این کتاب به بازار کتاب ترکیه تقدیم کنم.
در ایران نویسندگان ترک مانند اورهان پاموک، عزیزنسین، یاشار کمال و ناظم حکمت شناخته شده‌اند. از نویسندگان ایرانی هم به اندازه مثلا ناظم حکمت یا پاموک در ترکیه شناختی وجود دارد؟
می‌توان گفت در 100 سال گذشته ادبیات و شعر ترکیه همچون ایران به لزوم و اجبار تحت‌تأثیر موقعیت و افکار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و ادبیات مدرن آمریکا و اروپا قرار گرفت و بعد از قرن‌ها یکنواخت بودن و خستگی از خود تکراری، شکلی مدرن به‌خود داد و در این زمینه شاعران به نامی همچون ناظم حکمت و نویسندگانی چون یاشار کمال در دامان خود پروراند. ولی ما در قرن معاصر هنوز نویسنده و شاعر شناخته شده‌ای در سطح جهان نداریم.
ضرورت ترجمه از نظر شما به‌عنوان یک شاعر و مترجم چیست و چگونه یک ترجمه خوب شکل می‌گیرد؟
با توجه به مقوله هنر و ادبیات، در دورانی که زندگی می‌کنیم، -به‌عنوان اثر خوب - به‌دلیل اینکه زیاد تولید‌کننده نیستیم و همچنین اینکه باید از تحولات و اتفاقاتی که در مورد آثار ادبی، علمی، هنری، شعر و کتاب صورت می‌گیرد خبردار شویم، لاجرم به ترجمه احتیاج داریم و باید که محتاج باشیم و مادام که دنیا از زبان‌ها و فرهنگ‌های متفاوت تشکیل شده است، وجود ترجمه، امری است طبیعی و البته ضروری؛ علی‌الخصوص در ترجمه آثار فارسی به زبان‌های دیگر که در برابر آثار ترجمه شده از دیگر زبان‌ها به فارسی بسیار حجم نابرابر و کمتری را در بر می‌گیرد، که اگر بخواهیم ادبیات و شعر و داستان‌های فاخر ما به جهانیان معرفی شود چاره‌ای جز برپایی یک نهضت ترجمه نداریم.