جمعه‌بازار تهران از 3منظر
علی اعطا _ سخنگوی شورای شهر تهران
جمعه صبح به جمعه‌بازار تهران در پارکینگ پروانه رفتم؛ مکانی که در روزهای اخیر، موضوع داغ گفت‌وگو در رسانه‌های شهری و در میان فعالان اجتماعی بوده است.
روشن است که پارکینگ پروانه که طی بیش از 2دهه محل برگزاری جمعه‌بازار تهران بوده، باید پیش از اینها ایمن‌سازی می‌شد. لااقل وقتی فاجعه پلاسکو به بار آمد و ساختمان بلند پلاسکو با همه بزرگی‌اش، آتش گرفت و آوار شد و ریخت؛ باید نگاه ما بیش از این به ساختمان‌های دیگری، همچون این مکان معطوف می‌شد که میزان ناایمنی و نیز کثرت جمعیتی که در آن رفت‌وآمد می‌کنند، آن را به کانون خطر دیگری برای شهر و شهروندان تبدیل کرده است. همچون همیشه، مسئله بر سر خواست‌ها و اراده‌هایی متضاد و نیروهای برخلاف جهت یکدیگر است. مسئله پارکینگ پروانه را از 3بعد و 3منظر می‌توان خوانش کرد.
از منظر شهرداری
منظر اول اینکه، شهرداری قصد دارد این پارکینگ را که در تملک دارد، ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی کند و بنابراین، ناگزیر از تعطیلی پارکینگ برای مدتی چندماهه خواهد بود. در همان حوالی و در ضلع شمالی خیابان جمهوری، ساختمان جدید پلاسکو در حال احداث است. مصوبه شورای‌عالی شهرسازی معماری ایران می‌گوید ساختمان جدید نیازمند تعداد مشخصی پارکینگ است، اما متأسفانه با وجود اینکه در سمت شرقی زمین پلاسکوی جدید، امکان تامین پارکینگ فراهم است، از آن سر باز زده‌اند. گویا شهرداری در توافقی با بنیاد (مالک پلاسکو)، چنین تصمیمی گرفته است که بنیاد، پارکینگ قدیمی پروانه را ایمن‌سازی کند و شهرداری نیز به‌عنوان مالک این پارکینگ، آن را در اختیار پلاسکو قرار دهد تا بخشی از نیاز این ساختمان بلند به پارکینگ تامین شود.
از منظر کسبه پارکینگ پروانه
با این تعطیلی موقت، احتمالا باید کسبه جمعه‌بازار که در روزهای جمعه در پارکینگ پروانه فعالیت می‌کنند، به جای دیگر منتقل شوند. طبیعی است که کسبه، که در محلی شناخته‌شده به‌عنوان جمعه‌بازار، با قدمت 2دهه فعال بوده‌اند، نسبت به موضوع مقاومت دارند و با تغییر محل جمعه‌بازار مخالفت می‌کنند. جمعه صبح که به پارکینگ رفتم، با تعدادی از کسبه گفت‌وگو کردم. شهرداری قرارداد بهره‌برداری با شخصی بسته و او، محل فروش را، هرجمعه به کسبه اجاره می‌دهد. کسبه نگران معیشت خود هستند و بابت هر نوع تعطیلی و یا جابه‌جایی ابراز نگرانی می‌کنند. به آنها گفتم اینجا ناایمن است و درصورتی که حریقی رخ دهد، اینجا قابل کنترل نخواهد بود. پرسیدم وضعیت پلاسکو را در خاطر دارید؟ وضعیت اقتصادی و معیشت و مسائلی از این قبیل حرف‌های درستی است. اما جان شما و سایر شهروندان مهم‌تر است. نظرتان چیست؟ خانمی که گویا عضو هیأت امنا یا شورایی بود که کسبه تشکیل داده‌اند، در پاسخ این ابراز نگرانی من گفت: ان‌شاءالله اتفاقی نمی‌افتد.
از منظر شهروندان
جمعه‌بازار پارکینگ پروانه علاقه‌مندان زیادی دارد. مراجعان و مشتریان ثابتی دارد که به این محل علاقه‌مندند. هنرمندان و اهالی فرهنگ و اهل رسانه به این مکان علاقه‌مندند؛ چرا‌که می‌گویند اینجا به بخشی از خاطره جمعی شهروندان تهران تبدیل شده است. طبیعی است که در این شرایط، شهروندان ترجیح می‌دهند خاطرات جمعی آنها خدشه‌دار نشود.
به‌ویژه در شهری مثل تهران، که نیازمند حفاظت از فضاهایی است که به‌عنوان محمل خاطره جمعی شهروندان هستند. مجموع این شرایط را که بررسی می‌کنیم، در رابطه با پارکینگ پروانه از 3منظر می‌توان سخن گفت؛ در رابطه با ایمنی پارکینگ، چه دیدگاهی داریم؟ دو اینکه، با کسبه‌ای که در این مکان شاغلند و به امرار معاش می‌پردازند، به لحاظ مسئولیت اجتماعی چه وظیفه‌ای برعهده داریم؟ و دست آخر، با خاطره جمعی شهروندان چه خواهیم کرد؟
طبیعتا هر راه‌حلی، اگر بخواهد به‌عنوان راهکاری همه‌جانبه‌نگر درنظر گرفته شود، نمی‌تواند این 3بعد موضوع را نادیده بگیرد.
