بانک‌ها بیمار هستند
حاتمی یزد/ کارشناس بانکی
بانک‌های ما شدیدا نیازمند اصلاح ساختار مالی هستند. اقتصاد کشور ما مبتنی بر بانک است و تقریبا تمامی سیاستگذاری‌هایی که در ایران صورت گرفته از منابع بانکی بوده است. حتی آنچه به‌عنوان سرمایه صنعت محسوب می‌شود نیز به شکلی با وام از بانک تأمین شده است. بنابراین سلامت بانک برای سلامت اقتصاد فوق‌العاده حیاتی است.
هم اکنون مشکلات فوری بانک‌های ایران مطالبات معوق است که حجم آن بسیار زیاد شده است. بیشتر وام‌های بانک‌ها به بخش دولتی، خصوصی و خصولتی معوق شده است. برخی از اینها سوءاستفاده شده یا برخی صرف سرمایه‌گذاری مجدد شده است. مثلا ذوب‌آهن پول از بانک می‌گیرد و قصد پس دادن آن را ندارد بلکه فقط از عواید آن دوباره سرمایه‌گذاری می‌کند. لذا توسعه از محل مطالبات بانک‌ها انجام شده و بانک‌ها با این وضعیت مشکلات هنگفتی داشته و توان دادن تسهیلات جدیدی را ندارند. این وضعیت در سال آتی هم ادامه خواهد یافت.
از نظر حسابداری باید برای این مطالبات معوق، ذخیره بگیرند و این یعنی بخشی از سود و درآمد بانک را کنار می‌گذارند برای جبران مطالباتی که وصول آنها قطعی نیست. در نهایت بدین‌ترتیب سرمایه بانک‌ها کاهش پیدا می‌کند. بانک‌های ما تقریبا هیچ‌کدام از کفایت سرمایه برخوردار نیستند. برای سرمایه بانک‌ها ضوابط مشخص بانک مرکزی و بین‌المللی وجود دارد که حداقل باید معادل 10درصد تسهیلاتی که هر بانک داده است از خود سرمایه داشته باشد و این موجود نیست، در بانک‌های ما و بسیاری از آنها حتی کمتر از یک‌درصد هستند. بنابراین بانک‌های ما شدیدا نیازمند افزایش سرمایه هستند و هیچ برنامه‌ای نه دولت و نه بانک مرکزی برای اصلاح ساختار بانک‌ها تاکنون ارائه نداده و من خوف این را دارم که این معوقات و عدم‌سرمایه تا پایان سال آینده هم تغییری نکند. برای اصلاح قانون بانکی 2 قانون نوشته شده است؛ یکی لایحه قانون بانک مرکزی و دیگری لایحه بانکداری و هر دوی اینها 7 سال است که خاک می‌خورند و بررسی نمی‌شوند و بدین‌ترتیب مشخص است که برای اصلاح نظام بانکی در کشور عزم و توافقی وجود ندارد! سال آینده بانک‌های ایران هم با تهدید و هم فرصت مواجه هستند. تهدید از جنس بسته‌شدن راه همکاری با بانک‌های دنیا در صورت برهم خوردن برجام و فرصتی برآمده از عزم جدی برای برداشتن موانع، اصلاح ساختار و شفافیت هرچه بیشتر.
