رادیو، پیرى که دلش هنوز جوان است!

ترجمه‌ی پگاه شفتی
فناوری‌ها جذابند؛ حتی وقتی پیر و کهنه می‌شوند. مثلاً همین رادیو که مثل ابرقهرمانی از جنگ با تلویزیون و اینترنت و پادکست و... پیروز بیرون آمده و سنگر خودش را حفظ کرده است.
برای همین هم در اولین قسمت از مجموعه‌ی «روزی روزگاری فناوری» به سراغ رادیو رفته‌ایم؛‌ فناوری پیری که دلش هنوز جوان است!
چه‌طور می‌شود بدون نصب دنیایی از سیم، صدایی را از سمت دیگر کره زمین شنید؟
معلوم است دیگر، با کمک امواج رادیویی.
اما این ایده اولین‌بار به ذهن چه کسی رسید؟ «گویلیلمو مارکونی»، دانشمند و مخترع ایتالیایی در سال ۱۸۹۵ میلادی.
البته نه در یک آزمایشگاه بزرگ و پر از تجهیزات، بلکه در اتاق زیر شیروانی خانه‌ای که با پدر و مادرش در آن زندگی می‌کرد!
او اولین کسی بود که فکر ‌کرد می‌شود از امواج رادیویی، همان سیگنال‌های نامرئی در فضا که دائم در حال جابه‌جایی هستند، برای انتقال ارتعاش صوت (صدا یا موسیقی) استفاده کرد.
برای این‌کار به میکروفونی برای تبدیل این ارتعاشات به سیگنال‌های الکتریکی نیاز بود. هم‌چنین فرستنده‌ای مجهز به آنتن گیرنده‌ی این سیگنال‌ها و تبدیل آن‌ها به امواج و بالأخره گیرنده‌ای با آنتنی دیگر برای دریافت و تبدیل این امواج به ارتعاش و در نهایت صدا. همه‌ی این‌ها جد بزرگ رادیوهای امروزی بود که یک قرن پیش زاده شد. یعنی تلگراف بی‌سیم!
بیپ‌بیپ!
نام این جد بزرگ در آن‌زمان رادیو نبود. مثلاً در فرانسه به او می‌گفتند تی‌اس‌اف که مخفف این عبارت بود: «تلگراف بی‌سیم». این دستگاه اصلاً شباهتی به رادیوهای امروزی نداشت و اندازه‌ی یک جعبه‌کفش بود. پیام‌ها را با سیستم مورس انتقال می‌داد و همان کد بیپ‌بیپ مورس را تبدیل به حروف می‌کرد.
نکته!
باورکردنى نیست، اما 20 کیلوگرم! این وزن
یک دستگاه رادیو به همراه تجهیزات قابل حملش بود؛ تقریباً هم‌وزن بچه‌اى شش‌ساله!
تولد نسل بعد ۵۰سال بعد!
در سال ۱۹۴۷ رادیوی نسل جدید از راه رسید. این مدل به رادیو ترانزیستوری مشهور بود. این نوع رادیو بسیار کوچک‌تر از مدل‌های قبل بود، چون با قطعه‌ای به نام ترانزیستور، که کوچک‌تر و ‌کم‌حجم‌تر بود، می‌توانست سیگنال‌های الکترونیکی را منتقل کند. همین مدل بود که بعدها ارتقا یافت و تبدیل به مدل‌های امروزی شد.
رادیو در کشتی تایتانیک
در سال ۱۸۹۹ میلادی، مارکونی موفق شد اولین ارتباط رادیویی از فرانسه به انگلیس را برقرار کند. در کشتی مشهور تایتانیک در سال ۱۹۱۲ میلادی، اولین ارتباط رادیویی از دریا به زمین با موفقیت برقرار شد. این موفقیت، ابزاری مهم برای درخواست کمک نیز به‌شمار می‌رفت.