انتظار 10 ساله برای اتمام سد پلرود

فرشته رضایی ـ خبرنگار

دهه فجر بهترین زمان برای رونمایی و بهره ‌برداری از پروژه‌های مختلف یا آغاز عملیات اجرایی طرح‌هاست. اما امسال چهل و یکمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران در حالی فرا می رسد که افتتاح طرح ها و پروژه های عمرانی زیرساختی گیلان با کاهش چشمگیری در تعداد مواجه شده است و برخی طرح ها همچنان بی سرانجام باقی مانده اند. 
یکی از این طرح ها، سد پلرود است و با اینکه وعده داده شده بود تا سال 98 و بعدتر تا سال99 به اتمام می رسد، هم اکنون آبگیری آن با 72 درصد پیشرفت فیزیکی، به سال 1400 موکول شده است.  سد مخزنی پلرود یکی از طرح های بزرگ تامین آب استان است که مطالعات شناسایی و اولیه آن از سال 56 آغاز شد و مطالعات تکمیلی آن بین سال های 62 تا 84 خاتمه یافت و در سال 86 مصوبه کمیته تخصصی وزارت نیرو توسط شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان اخذ شد.
هدف از ساخت سد مخزنی پلرود، ذخیره و تنظیم آب رودخانه پلرود به عنوان دومین رودخانه بزرگ استان گیلان است. با ساخت این پل امکان آبیاری بیش از 27 هزار هکتار از اراضی شالیکاری و باغ‌های شهرستان های رودسر و املش و تامین آب شرب 7 شهر بزرگ شرق گیلان شامل رحیم آباد، رودسر، لنگرود، واجارگاه، کلاچای، املش و کومله به میزان 40 میلیون مترمکعب در سال و نیز تامین انرژی برق آبی به میزان 70 گیگاوات در سال میسر خواهد شد. برخی از شهروندان رودسر و املش تکمیل نشدن سد پلرود را عاملی برای کاهش آبیاری اراضی کشاورزی خود می دانند. محمود قاسمی نژاد شهروند اهل روستای واجارگاه که سه هکتار مزرعه برنج و یک هکتار باغ مرکبات دارد، می گوید: چون زمین شالیکاری ام در منطقه بالادست قرار دارد با مشکلات آبیاری مواجه ام و آبی هم که از نهرها می آید، نصیب مزارع نزدیکتر می شود.  وی ادامه
 می دهد: کاهش آب موجب می شود به موقع نتوانیم زمین را شخم بزنیم یا در خزانه گیری برنج دچار مشکل می شویم. همچنین در ماه‌های گرم تر سال مثل تیر و مرداد مزرعه از خشکی دچار سوختگی می شود.  نسرین مرادی، کشاورزی که اهل اشکورات است می گوید: برای چند هکتار باغی که در ارتفاعات «زیاز» دارم استخر آب ایجاد کرده ام تا به وسیله دستگاه‌های برقی آب را برای آبیاری به بالا دست انتقال دهم اما وقتی آب به اندازه کافی وجود داشته باشد، دیگر نیاز به این همه مشکل برای انتقال و ذخیره سازی نیست.
محسن یاورزاده هم که از اهالی شهرستان املش است، می‌گوید: بسیاری از مردم این مناطق به دلیل کمبود آب از تانکرهای آب یا چشمه های اطراف آب آشامیدنی خود را تامین می کنند، به همین علت بهتر است سد پلرود زودتر افتتاح شود.
وی اضافه می کند: یکی دو خانواده در حوالی پلرود زندگی می کنند اما به دلیل جابجایی که مشخص نیست کی اتفاق خواهد افتاد، نمی توانند زمین های خود را بفروشند. دولت هم تسهیلاتی نمی دهد که زودتر جابجا شوند.
به گفته وی، اهالی روستای پرشو، سوگوابر و دیمابن سه روستای بالادست سد، مجموعا 57 خانوار هستند که برای کوچ آنها اقدامی نشده و بلاتکلیف مانده اند. این خانواده ها حدود یک دهه است که در میان انبوهی از شن و ماسه در انتظار دریافت تسهیلاتی هستند تا بتوانند جا به جا شوند اما امکانش را ندارند. 
یاورزاده ادامه می دهد: بخشی از زمین های ما اهالی به دلیل اجرای عملیات عمرانی سد از دست رفته است. همچنین ساخت و ساز هم در این روستاها متوقف مانده تا تکلیف ما مشخص شود. در این زمینه وحید خرمی ، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گیلان با بیان اینکه سد پلرود 72 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و در سال 98 در حدود 20 متر از ارتفاع این سد خاکریزی شده است، بیان می کند: نمود خارجی کار مشخص است و در انتظار تزریق منابع مالی هستیم تا تأخیر احداث سد را جبران کنیم چرا که این سازه برای استان گیلان بسیار مفید خواهد بود. خرمی ادامه می دهد: سد پلرود آب شرب منطقه و اراضی کشاورزی را تامین خواهد کرد و پتانسیل خوبی برای کنترل سیلاب ها دارد و آبگیری آن در نیمه نخست سال 1400 انجام می شود. به گفته این مقام مسئول، احداث جاده جایگزین، جابجایی اهالی، تملک زمین و اخذ مجوز زیست محیطی یک پروژه سنگین و زمان بر است. با احداث این سد امکان آبیاری 27 هزار هکتار از اراضی شالیکاری و باغ های شهرستان رودسر و املش تامین و آب شرب 7 شهر بزرگ شرق گیلان هم فراهم می شود.  وی در زمینه بودجه این سد نیز
 می گوید: در بودجه 98 برای این طرح 160 میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است اما این مبلغ پاسخگوی این حجم از مطالبات نیست. از اعتبارات سال جاری این سد نیز تاکنون تنها 50 میلیارد ریال تخصیص داده شده است و ما منتظر پرداخت بقیه اعتبارات هستیم . اسدلله عباسی، نماینده رودسر و املش در مجلس نیز درباره اجرای این پروژه می گوید: عملیات اجرایی این طرح در سال 89 آغاز شد و براساس برنامه ریزی های صورت گرفته این سد باید 5 ساله آبگیری و مورد بهره برداری قرار می گرفت که متاسفانه محقق نشد.  
وی وجود برخی موانع اعم از تملک اراضی اطراف و در مسیر احداث سد و کمبود اعتبارات را از عوامل اصلی کند بودن اجرای این پروژه برشمرده و می افزاید: متاسفانه در حدود 10 سال گذشته این پروژه پیشرفت چندانی نداشته است.
عباسی با بیان اینکه در این سال ها تلاش شده تا اعتبارات لازم برای اجرای این پروژه تأمین شود، بیان می کند: در تلاش هستیم تا با پیگیری در سطح کشور اعتبارات لازم برای تملک اراضی تامین و جاده جایگزین که تاکنون هیچ اقدامی برای آن صورت نگرفته را تعریف کنیم.