صبح‌بخیر‌آقای براندو
مهران رنجبر نمایش «مارلون براندو» را روی صحنه برده است
نرگس کیانی- خبر‌نگار
مهران رنجبر از جمله کارگردانانی است که در بخش «مسابقه آثار صحنه‌ای» سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور دارد. این حضور از یک سو به واسطه اجرای نمایش «مارلون براندو» به نویسندگی، کارگردانی و تهیه‌کنندگی اوست و از سوی دیگر به واسطه روی صحنه رفتن نمایش «کریملوژی» به نویسندگی او و کارگردانی رضا بهرامی، هر دو در بخش مسابقه آثار صحنه‌ای. رنجبر آخرین حضورش در جشنواره تئاتر فجر به دوره قبل با نمایش «استیوجابز» در بخش مسابقه بین‌الملل برمی‌گردد و این نمایش جایزه بهترین بازیگر مرد را برای بازی فرزین محدث نیز به همراه داشت. «خیانت در پاییز 1983»، «منتشا»، «کافه فرانسه» و... از دیگر نمایش‌هایی است که وی در سال‌های اخیر روی صحنه برده است.
تغییرات در گروه مارلون براندو
با توجه به انصراف‌های اخیر برخی از گروه‌های نمایشی و عوامل، اجرای نمایش مهران رنجبر هم به لحاظ بازیگر و ریتم تغییراتی داشته است و به گفته رنجبر، 3بازیگر نمایش نسبت به اجرای عمومی تغییر کرده‌اند. فرید قبادی در اجرای جدید مارلون براندو در نقش براندو روی صحنه می‌رود. همچنین ریحانه رضی نیز ایفاگر نقش ماریا اشنایدر به جای سارا رسول‌زاده می‌شود. یلدا عباسی و علی پویا قاسمی همچنان در نمایش حضور دارند و نقش سینیور مارلون را که در اجرای عمومی امین میری بازیگر آن بود، مهران رنجبر بازی می‌کند.
.jpg)
رقابت انگیزه‌بخش گروه‌های نمایشی
رنجبر در خصوص تمایلش نسبت به برگزاری جشنواره به‌صورت رقابتی یا غیررقابتی که هر‌کدام طرفداران خود را با استدلال‌های ویژه خود دارد، به همشهری می‌گوید:«جشنواره تئاتر فجر باید به‌صورت رقابتی برگزار شود و رقابتی بماند و گمان می‌کنم در غیراین صورت شرکت‌کنندگان انگیزه‌شان را برای حضور از دست می‌دهند. فستیوال‌هایی در جهان برگزار می‌شود که شرکت کردن در آنها به‌خودی خود موجب اعتبار حاضران می‌شود. به‌عنوان مثال در حوزه فیلم می‌توان از جشنواره کن یا برلین نام برد. به عقیده من، هم جشنواره فیلم فجر و هم جشنواره تئاتر فجر زمانی که رقابتی است هنرمندان را تشویق به حضور می‌کند و به‌نظرم این شیوه بهتری است.»
وی در پاسخ به این سؤال که به‌نظرش جشنواره تئاتر فجر هنوز به سطحی نرسیده که صرف حضور در آن موجب اعتبار باشد و نیازی به ایجاد انگیزه به مدد رقابت نداشته باشد، گفت: «اینگونه نمی‌گویم و رقابتی بودن را به‌علت ایجاد بستری برای محک زده شدن هنرمند، مناسب‌تر می‌دانم.»
اجرایی موفق است که مردم آن را بپسندند
این نویسنده و کارگردان تئاتر در این خصوص که برگزاری جشنواره با حضور بهترین نمایش‌هایی که در طول سال روی صحنه رفته‌اند و در ایام برگزاری جشنواره، ویترینی از برگزیده‌های سال گذشته تئاتری را به مخاطب عرضه می‌کنند یا حرکت جشنواره به سمت حمایت از تولیدات تازه و در‌واقع تهیه‌کننده تولیدات تازه بودن، امری است که موافقان و مخالفان بسیار دارد و او در کدام دسته قرار می‌گیرد، توضیح می‌دهد:«من با حضور نمایش‌هایی در جشنواره تئاتر فجر موافق‌ترم که اجرای عمومی را پشت سر گذاشته‌اند و معتقدم تولیدات تازه نمی‌توانند اتفاقی جذاب را رقم بزنند. نمایشی که پیش‌تر توسط مخاطب دیده شده است، تنها توسط اعضای هیأت‌انتخاب و هیأت‌داوران جشنواره داوری نمی‌شود، امتحانش را در اجرای عمومی پس می‌دهد و در قیاس با تعداد اندک اعضای 2هیأت مورد اشاره، مخاطبانی نیز هستند که می‌دانند آن نمایش شایستگی مورد توجه قرار گرفتن و دریافت جایزه را دارد یا خیر.»
رنجبر در پاسخ به این سؤال که آیا روی صحنه رفتن نمایش‌هایی برای نخستین بار در جشنواره تئاتر فجر می‌توانست تعداد بیشتری مخاطب را به تماشای آثار این رویداد بنشاند یا خیر هم پاسخ می‌دهد: «جشنواره تئاتر فجر در هر صورت مخاطب خود را دارد و همواره اینگونه بوده است. من موافق آنچه می‌گویید نیستم و حضور آثار را پس از اجرای عمومی در جشنواره تئاتر فجر، موجب ایجاد فضایی بهتر می‌بینم.»
براندو، یک شخصیت جذاب
رنجبر از اهمیت چهره مارلون براندو می‌گوید و اینکه باعث شده، براساس شخصیت وی، این نمایش را کارگردانی کند. این بازیگر تلویزیون و تئاتر می‌گوید:« براندو به‌شدت تبهکار و باهوش بود و در عین حال منفی و گنگستر. اینها نکاتی است که برای من آنچنان مهم بود که تصمیم گرفتم این نمایش را روی صحنه بیاورم. آدم خنگ و مثبت و معمولی چالشی برای روی صحنه آوردن ندارد. منابعم برای شناخت شخصیت او کتابی با عنوان «ترانه‌هایی که مادرم به من آموخت» بود که در حقیقت اتوبیوگرافی اوست. همینطور مصاحبه لارنس گلوبل با براندو که کتابش به فارسی هم ترجمه شده. فیلم مستند بسیار قدرتمندی هم درباره براندو دیدم که اتفاقا به‌تازگی ساخته شده است.»
او که پیش‌تر نظرش را نسبت به آنچه می‌توان موج انصراف از جشنواره برای ابراز همدردی با بازماندگان ۱۷۶ جان‌باخته حادثه سقوط هواپیمای مسافربری تهران-کی‌یف نامیدش اعلام و مخاطبان را به تماشای 2 نمایش مارلون براندو و کریملوژی دعوت کرده بود در این خصوص نیز یادآور می‌شود:«کنش آرتیستیک من، کنش ماندن است. من دوست دارم همواره تئاتر روی صحنه و چراغ آن روشن باشد. دبیر جشنواره از دید من یک آرتیست و برای سال‌های سال یکی از کارگردانان مهم تئاتر ما بوده و هست. کنش من ماندن است و موافق کنش رفتن نیستم.»
رقابت انگیزه‌ای برای حضور
در خلاصه نمایش مارلون براندو مهران رنجبر آمده است:«مارلون براندو در حال مرگ است که مرلین مونرو، ماریا اشنایدر، پدرش و یک هیولای آدم‌خوار به خوابش می‌آیند». رنجبر که در چند سال اخیر توانسته در اجراهایش مخاطبان خود را به‌دست بیاورد، اجرای عمومی این نمایش را تیر و شهریور سال‌جاری در تماشاخانه سپند پشت سر گذاشت و در جشنواره نیز اجرای خود را در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر دارد. مهران رنجبر درخصوص رقابتی یا غیررقابتی برگزار شدن جشنواره و اینکه کدام شیوه می‌تواند زمینه‌ساز بستری مناسب‌تر برای رشد و توسعه تئاتر باشد، می‌گوید: «جشنواره تئاتر فجر باید به‌صورت رقابتی برگزار شود و رقابتی بماند و گمان می‌کنم در غیراین صورت شرکت‌کنندگان انگیزه‌شان را برای حضور از دست می‌دهند.»
