200 محیط کارناایمن درپایتخت

یک‌ماه‌ونیم بعد از اینکه پیروز حناچی، شهردار تهران در مراسم سالگرد جان باختن شهدای پلاسکو اعلام کرد 3هزار ساختمان ناایمن از سوی آتش‌نشانی در تهران شناسایی شده است، حاتم شاکرمی، معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به همشهری می‌گوید: «بررسی‌هایی که از سوی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی صورت گرفته نشان می‌دهد هم‌اکنون بیش از 200ساختمان در شهر تهران وجود دارند که از نظر محیط کار، ناایمن شناخته شده‌اند و فهرستی از آنها تهیه شده است. بین این ساختمان‌های شناسایی شده 120مورد در وضعیت پرریسک قرار دارند و مورد بررسی کارشناسان و سازمان آتش‌نشانی هم قرار گرفته‌اند و باتوجه به خطرات بسیار حدود 50مورد از طریق مراجع قضایی مورد پیگرد قانونی قرار گرفته‌اند. بسیاری از این ساختمان‌ها آن قدر وضعیت ناایمن بودنشان وخیم است که حتی مجوز پلمب آنها نیز صادر شده است، اما به‌دلیل ارتباط مستقیمی که تعطیل شدن این مراکز با معیشت افراد دارد این احکام هنوز اجرایی نشده است.»
او می‌گوید: «در رابطه با واحدهای اقتصادی بحثی به نام اصلاح ساختار وجود دارد که اگر یک واحد اقتصادی قرار باشد برای ایمن‌سازی‌ و یا اصلاح ساختارش اقدامی انجام دهد، این موضوع در شورای‌عالی کار طرح و پس از مراحل تصویب، کارگران این واحدها را می‌توان برای یک دوره 6‌ماه در شمول دریافت‌کنندگان بیمه بیکاری نیز قرار داد، اما متأسفانه به‌دلیل شرایط نامساعد اقتصادی در بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی، تمایلی به اصلاح ساختار وجود ندارد، اما در مراکز تجاری اصولا مسئول اصلی، دستگاه‌هایی هستند که به این مراکز مجوز بهره‌برداری می‌دهند که نمی‌بایست تا قبل از ایمن شدن به آنها پروانه بهره‌برداری داده می‌شد.»
شاکرمی در ادامه به قوانین اشاره کرده و می‌گوید: «باید توجه داشته باشیم که ماده 87 قانون کار به صراحت بیان می‌کند که هر شخص حقیقی یا حقوقی که بخواهد واحد تولیدی، صنعتی و خدماتی راه‌اندازی کند باید قبل از صدور پروانه بهره‌برداری از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تأییدیه بگیرد که واحد مورد نظر از نظر ایمن بودن و طراحی، شرایط لازم را داراست یا خیر؟ اخیرا وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم در نامه‌ای به 14دستگاه دولتی ازجمله وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها بر ضرورت اجرای ماده87 قانون کار به‌منظور ارتقای ایمنی محیط کار تأکید کرده است که امیدواریم با همکاری و توجه سایر وزارتخانه‌ها به این ماده قانونی تا اندازه‌ای از به‌وجود آمدن دوباره ساختمان‌های ناایمن در کشور کاسته شود. البته باید تأکید کنم که هرچند سلامت نیروی کار برای ما اولویت اول است اما شرایط اقتصادی کشور موجب شده است که تا اندازه‌ای با ملاحظه در این مسیر حرکت کنیم.»
معاونت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به حوادثی که در سال‌های گذشته رخ داده ازجمله حادثه پلاسکو، بازار تهران را یکی از فضاهای عمومی بسیار ناایمن شهر تهران عنوان می‌کند و می‌گوید:« همانطور که می‌دانید بازار بزرگ تهران به‌عنوان مرکزی که هزاران نفر در آن اشتغال دارند و هر روز هزاران نفر هم به آن مراجعه می‌کنند، یک کانون پرریسک و مخاطره‌آمیز فعالیت اقتصادی و تجاری در کشور است که به‌دلیل فرسودگی، ازدحام جمعیت در روز و نیز انباشت غیراصولی کالا در مسیر تردد تبدیل به یک کانون پرخطر در پایتخت شده است؛ بنابراین اگر اتفاقی رخ دهد نباید انتظار داشته باشیم که آتش‌نشان‌ها در آتش‌سوزی‌های این اماکن معجزه کنند؛ لذا باید در بحث ایمن‌سازی‌ آن یک فکر اساسی صورت گیرد؛ البته همه باید به شهرداری نیز در این زمینه کمک کنیم.»
در فهرست تهیه شده از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نام تعدادی از خوابگاه‌ها و دانشگاه‌های قدیمی شهر، مراکز تجاری، پاساژها، مراکز تجاری و اداری، گذرها و دالان‌های بازار و البته بیمارستان‌های شهر نیز دیده می‌شود.
ساختمان بیمارستان 5 طبقه دارد؛ اورژانس آن در مرکز شهر مثل همیشه شلوغ است. سرماخوردگی بیداد می‌کند و هر کس در صف انتظار نشسته است یا ماسک بر دهان دارد یا از سرفه کلافه است. این شاید یک تصویر عادی از بخش اورژانس هر بیمارستانی باشد. تصویری که در روزهای سرد زمستانی اصولا با مراکز درمانی و مراقبتی عجین شده است. در سایر طبقات بیمارستانی که تقریبا 25هزار متر مساحت کلی آن است، بخش‌های بستری در آرامش به ‌سر می‌برند و سکوت عصرگاهی بیمارستان شب را زودتر برای بیماران این بخش به ارمغان آورده است. ساختمان بیمارستان بیشتر از 40سال سن دارد و هرچند که تلاش شده است با بازسازی‌های ظاهری تا اندازه‌ای این سن پنهان شود اما در نمای ساختمان و حیاط و گوشه کنارهای آن به راحتی می‌توان نشانه قدمت را دید. اسم بیمارستان در لیستی قرار دارد که وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی به‌عنوان یکی از ساختمان‌های ناایمن برای محل کار و ارائه خدمات شناسایی کرده است. از یکی از بیماران که در انتظار نوبت برای ویزیت پزشک است می‌پرسم:« به‌نظر شما این ساختمان امن است؟» نگاهش پر از تعجب می‌شود و می‌گوید:«معلومه که بیمارستان امنه. اصلا مگه می‌شه بیمارستان امن نباشه؟» 
اما این بیمارستان در فهرست وزارت کار در وضعیت «پرخطر» قرار دارد و 2مرتبه بازرسی از محل آن صورت گرفته و حتی یک‌بار ابلاغیه ایمن نبودن برای آن صادر شده و از طریق مراجع قضایی پیگیری‌هایی هم برای تعطیلی آن صورت گرفته است. از پرستاری که در ایستگاه پرستاری مشغول به‌کار است، می‌پرسم: «شایعه شده بود این بیمارستان ناامنه و می‌خواهند تعطیلش کنند. خبر دارید؟» پرستار اما انگار که عجیب‌ترین خبر زندگی‌اش را شنیده باشد به چشمانم زل می‌زند و زیر لب می‌گوید: «چه حرف‌ها!»
از بیمارستان که بیرون می‌آیم به اطراف نگاه می‌کنم. سینمای بزرگی که با فاصله کمی از بیمارستان قرار گرفته و عرض خیابان را هم کمتر کرده است، رستورانی که کمی آنطرف‌تر است و همه این موارد امکان حضور نیروهای امدادی درصورت حادثه را هم کمتر می‌کند. بیمارستان اما به گواه مسئولان نه‌تنها امن نیست بلکه آنچنان پرخطر است که باید تعطیل شود. خبری که شاید هیچ‌یک از حاضران در بیمارستان آن را باور نکنند. اما نکته اینجاست که این بیمارستان تنها بیمارستان ناایمن شهر تهران نیست بلکه اسامی بیمارستان‌های دیگری هم در این لیست به چشم می‌خورد.

دانشجویان در ساختمان‌های ناایمن
این بار مقابل یکی از مهم‌ترین و مطرح‌ترین دانشگاه‌های کشور ایستادم. اینهایی که با این خنده و شوق در حال بیرون آمدن از دانشگاه هستند بدون شک شب و روزهای بسیاری را به عشق پا گذاشتن در این دانشگاه درس خوانده‌اند. حالا به آرزویشان رسیده‌اند و روی صندلی‌هایی می‌نشینند که اسم دانشگاهشان هم در لیست 200مورد ساختمان‌های ناایمن شهر تهران قرار دارد. دانشگاه 5 طبقه‌ای که آرزوی هزاران جوان کشور است تا به حال یک مرتبه مورد بازرسی از نظر ایمنی کار قرار گرفته است. یک‌بار برای آن ابلاغیه ایمن نبودن صادر شده و حتی درخواست تعطیلی و تعقیب قضایی برای آن گرفته شده است، اما دانشجویان از ناایمن بودن دانشگاه بی‌خبر هستند و مسئولانی هم که خبر دارند به‌نظر می‌رسد ترجیح می‌دهند تا زمانی که حادثه‌ای پیش نیامده است نگرانی خود را بروز ندهند. اما چند منطقه آن طرف‌تر از این دانشگاه، نام یک خوابگاه دانشجویی نیز در لیست ساختمان‌های پرخطری آمده است که حتی دستور تعطیل شدن آن نیز صادر شده است. ساختمان‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور چندین سال است که در فهرست ساختمان‌های ناایمن قرار گرفته‌اند و کم حادثه هم در آنها رخ نداده است؛ حوادثی مانند سقوط آسانسور در دانشگاه صنعتی شریف که چند سال پیش باعث آسیب شدید 8 استاد و دانشجو شد.







معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی:  اخیرا وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم در نامه‌ای به 14دستگاه دولتی ازجمله وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها بر ضرورت اجرای ماده87 قانون کار به‌منظور ارتقای ایمنی محیط کار تأکید کرده است که امیدواریم با همکاری و توجه سایر وزارتخانه‌ها به این ماده قانونی تا اندازه‌ای از به‌وجود آمدن دوباره ساختمان‌های ناایمن در کشور کاسته شود