بورس 50 میلیارد دلاری؛ مدل 1396

داده‌های آماری نشان می‌دهد بازار سرمایه در سال96 معادل 50میلیارد دلار نقدینگی جذب خود کرده است که رکورد تازه‌ای برای فعالیت بازار سرمایه محسوب می‌شود.
به گزارش همشهری، سهامداران سال96 را با وجود فراز و نشیب‌های فراوان با سود 26درصدی به پایان رساندند، درحالی‌که بازده سال95 نتوانسته بود توقعات سرمایه‌گذاران را برآورده کند. در سال1396 بازار سرمایه 230هزار میلیارد تومان نقدینگی، معادل 50میلیارد دلار را جذب کرد. این مقدار 25درصد بیشتر از سال95 بود و یک رکورد تازه برای بازار سرمایه محسوب می‌شود.ارزش کل معاملات بازار سرمایه در سال95 جمعا معادل 185هزار میلیارد تومان بود که تا آن زمان بالاترین مقدار معاملات در تاریخ بازار سرمایه بود. در سال95 بورس تحت‌تأثیر تحولات اقتصادی مانند کاهش نرخ تورم و قیمت جهانی نفت و همینطور رکود اقتصادی و ثبات قیمت ارز، از نظر بازده از همه بازار‌ها عقب افتاد و بسیاری از شرکت‌های بورس تحت‌تأثیر رکود اقتصادی هزاران میلیارد تومان از سود‌شان را از دست دادند.

بازده بورس

در سال95 سهامداران به‌طور میانگین 3.7درصد زیان کردند اما امسال با وجود اینکه میانگین بازده بورس کمتر از رشد قیمت سکه و یورو بود اما بورس از نظر بازده جایگاه سوم بازار‌ها را بعد از سکه و یورو به‌دست آورد.

بورس تهران امسال با 26درصد رشد در مقابل تورم 10درصدی توانست بازده مناسبی را برای سهامداران به ارمغان بیاورد. البته میانگین بازده بورس در سال‌جاری در مقاطعی حتی از مرز 30درصد هم گذشت اما بعد از آنکه بانک مرکزی برای کنترل قیمت دلار سیاست جذب سپرده با نرخ سود 20درصد را دنبال کرد، نقدینگی زیادی از بورس خارج شد و به کاهش بازده بورس تهران در مقابل سایر بازار‌ها منجر شد. اگر چنین اتفاقی رخ نداده بود این امکان وجود داشت که بازده بورس تهران بالاتر از همه بازار‌ها قرار بگیرد اما تحت‌تأثیر تحولات آخر سال، که به‌گفته مقامات بانک مرکزی 240هزار میلیارد تومان نقدینگی وارد سپرده‌های بلندمدت بانکی شد، دست‌کم 15هزار میلیارد تومان از منابع موجود در بازار سرمایه و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد شبکه بانکی شد.

ترمیم اقتصادی بورس

سال1395 شرکت‌های بورس تحت‌تأثیر رکود اقتصادی هزاران میلیاردتومان از سودشان کم شده بود و جمع کل سود شرکت‌های بورس از 60هزار میلیارد تومان به 47هزار میلیارد تومان رسیده بود، اما روند پیش‌بینی سود شرکت‌های بورس در سال96 ترمیم شدو به سطح 50هزار میلیارد تومان رسید.

سال95 بازار سهام با موج خبری سهام خودروسازان کار خود را آغاز کرد اما بعد از مدتی که مشخص شد خبر‌های مربوط به قرارداد‌های تجاری خارجی خودروسازان در کوتاه‌مدت به‌ثمر نخواهد نشست با نزول مواجه شد. آخر سال هم وقتی که مقدار زیان عملکرد بانک‌ها بعد از 6‌ ماه تعلیق معاملات در بورس مشخص شد، هزاران میلیارد تومان از ارزش دارایی سهامداران از دست رفت. نماد بانک‌ها در بورس به‌دلیل انتشار صورت‌های مالی‌شان براساس گزارشگری مالی بین‌المللی در بورس بسته ماند و وقتی که گزارش‌های مالی آنها منتشر شد همه از ابعاد بحران مالی موجود در پس پرده بانک‌ها شوکه شدند.
اما در سال96 با وجود اینکه موج خبری شرکت‌های خودروساز همچنان وجود داشت اما عمده هدایت بازار در دست شرکت‌هایی بود که مواد خام به بازار‌های جهانی صادر می‌کردند. در سال96 سهامداران گروه معادن و فلزات با 75درصد رشد رتبه دوم جدول صنایع را به‌دست آوردند. این گروه که بخش مهمی از ارزش بازار سهام را در اختیار دارند در کل سال بخش عمده معاملات را به‌ خود اختصاص دادند. اما قبل از گروه معادن و فلزات شرکت‌های تازه‌وارد گروه اطلاعات و ارتباطات توانستند با 130درصد رشد جایگاه نخست بازار را از نظر مقدار رشد در اختیار بگیرند. با این حال با توجه به مقیاس کوچک‌تر این شرکت‌ها در مقابل گروه فلزات اساسی نمی‌توان گفت این گروه چندان در بازار نقش هدایتگر داشته است.

ترکیب معاملات بورس‌ها

از جمع کل منابع مالی که در سال1396 جذب بازار سرمایه شد بیشتر از 107هزار میلیارد تومان جذب معاملات بورس کالا شد و این بورس از نظر گردش نقدینگی رتبه نخست بازار سرمایه را به‌خود اختصاص داد. بعد از بورس کالا بورس تهران با 57هزار و 303میلیارد تومان جایگاه دوم را به‌خوداختصاص دادو بعد از آن فرابورس با 46هزارو 304میلیارد تومان در جایگاه سوم قرار گرفت.این ارقام نشان می‌دهد بورس‌های تهران و فرابورس در سال96 درجا زده‌اند و مقدار معاملات آنها همانقدر بوده است که در سال95 بود. در سال95 بیش از 185هزار میلیارد تومان کالا و اوراق بهادار در بازار سرمایه دادوستد شدکه از این مقدار 80هزار میلیارد تومان در بورس کالا، 60هزار میلیارد تومان در بورس و 45هزار میلیارد تومان در فرابورس مورد مبادله قرار گرفته است. با وجود اینکه بورس تهران و فرابورس نسبت به سال قبل رشدچندانی را ثبت نکرده‌اند، اما معاملات بورس کالا نزدیک به 39درصد افزایش داشته است.

بازده بازارها

با وجود آنکه شاخص کل بورس تهران که بیانگر و معرف بازده بازار سرمایه است در سال95 با زیان 3.7درصدی مواجه شده بود اما این شاخص در سال96 در حدود 26درصد رشد کرد. در سال95 برنده‌های واقعی بازیگران بازار اوراق بدهی بودند، زیرا نرخ سود اسناد خزانه اسلامی در سال95 حتی به 28درصد هم رسید. اما در سال96 سهامداران زیادی دست‌پر سال را به پایان رساندند؛ به‌طوری‌که در سال96 سهامداران 5صنعت بیش از 50درصد سود کردند. در سال95 قیمت هر سکه 17درصد و قیمت دلار 10درصد رشد کرد و سایر بازار‌ها هم حرفی برای گفتن نداشتند. اما در سال96 قیمت هر سکه بهارآزادی 33درصد، قیمت هر یورو 32درصد و قیمت هر دلار 20درصد افزایش یافت.در سال96 شاخص فرابورس هم همگام با رشد مسکن 24درصد افزایش یافت.

پیش‌بینی کارشناسان از سال97 

با وجود رشد 26درصدی بورس در سال96 تحلیلگران آینده بهتری را نسبت به سال97 ترسیم می‌کنند. به‌زعم تحلیلگران با توجه به اینکه احتمال رشد تورم تا سطح 15درصد در سال آینده افزایش یافته است، بورس هم تحت‌تأثیر همین رشد با افزایش بیشتری مواجه می‌شود.

حمیدرضا مهرآور، مدیرعامل کارگزاری بانک سامان گفت: امسال سقف رکورد شاخص شکست و روند مثبت‌تری داشتیم؛ تصور می‌شود سال آینده نیز روند، خیلی بهتر از امسال خواهد بود.

حمیدرضا مهرآوربا بیان اینکه اگر روند اقتصادی و سیاسی همین باشد که هست و فشار خارجی نداشته باشیم، سال97 می‌تواند سال بسیار خوبی باشد، گفت: با فرض ادامه روند فعلی و با توجه به برایند مثبت خبرهای پیرامونی بازار سرمایه و ادامه روند صعودی، به‌نظر می‌رسد تحولات مثبت سال‌جاری مقدمه‌ای بر رشد بازار در سال‌های بعد باشد.
مهرآور تأکید کرد: اگر سهامداران از هم‌اکنون به آینده بازار امیدوار و از نقدشوندگی سهام خود مطمئن باشند، نقدینگی از دیگر بازارها ازجمله بانک‌ها، به سوی بازار سهام حرکت خواهد کرد.

در عین حال مصطفی امید قائمی، مدیرعامل شرکت توسعه مالی مهر آیندگان هم هدف‌گذاری سرمایه‌گذاران برای تغییرات سبد سهام را برای پس از تعطیلات عید نوروز دانست و گفت: افزایش قیمت‌های جهانی و قیمت ارز در بازار داخلی شرایط خوبی را برای شرکت‌های صادرات‌محور به‌وجود آورده است و پیش‌بینی می‌شود این گروه در بهار سال آینده اطلاعات خوبی برای انتشار داشته باشند.

او تصمیم بانک مرکزی برای فروش 2هفته‌ای گواهی سپرده 20درصدی را باعث نوسان‌های بازار سهام دانست و افزود: زمانی که بازده بدون ریسک افزایش می‌یابد، بازار سهام با نوسان مواجه می‌شود. در این میان بخشی از نقدینگی‌های جامعه جذب خرید این اوراق شد اما باتوجه به اینکه فروش اوراق سپرده مقطعی بود، در نتیجه تأثیر بلندمدت و عمیقی روی بازار سرمایه نداشت.

امید قائمی با پیش‌بینی شرایط مثبت بازار سرمایه در بهار سال آینده گفت: به‌طور کلی سال96 برای بازار سرمایه سال خوبی بود. افزایش نرخ ارز، رشد قیمت‌های جهانی محصولات پایه و شرایط خوب صنایع داخلی، باعث می‌شود چشم‌انداز بازار97 مثبت باشد. در سال آینده گروه‌های معدنی، فولادی و پتروشیمی‌ها را می‌توان صنایع پیشرو و لیدر بازار دانست.
سیاوش وکیلی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه گوهران امید هم در تحلیل اوضاع بازار سهام در سال96 گفت: تردید در ثبات نرخ ارز و قیمت جهانی مواد خام 2مولفه مهم در سال‌جاری بودند که به رشد قابل‌قبول بازار کمک کردند. از آنجا که ۶۰ درصد بازار سهام کشور به‌صورت مستقیم به 2متغیر «ارز» و «قیمت‌های جهانی» وابسته است، حرکت این 2مولفه بسیار در روند بازار سرمایه مؤثر است.

او افزود: قیمت دلار از پاییز روند افزایشی را در پیش گرفته؛ به‌طوری که در هفته‌های اخیر به مرز 5هزار تومان نیز رسید و با وجود آنکه هم‌اکنون در میانه 4هزار تومان به ثبات رسیده، خوش‌بینی به قیمت ارز در گروه‌های صادرات‌محور بالا رفته است.

این کارشناس بازار سرمایه در این‌باره به سودآوری شرکت‌های پالایشی اشاره کرد و گفت: بخشی از این افزایش قیمت در پی رشد نرخ برابری ارز طی روزها و ماه‌های اخیر است، زیرا افزایش قیمت ارز تأثیر مثبتی روی سهام صنایع صادرات‌محور می‌گذارد اما اصلی‌ترین عامل رشد قیمت شرکت‌های پالایشی اعلام نرخ‌های جدید فروش محصولات پالایشی است.
او تأکید کرد: البته افزایش قیمت ارز اثرگذاری منفی نیز روی سهام برخی شرکت‌ها ازجمله خودرویی‌ها دارد، چون بخشی از قطعات مورد نیاز در صنعت خودروسازی از طریق واردات تأمین می‌شود که افزایش قیمت ارز، افزایش بهای تمام‌شده محصول را به‌دنبال دارد.

این فعال بازار سرمایه در ادامه با اشاره به اینکه با افزایش قیمت ارز قیمت فلزات و مواد پتروشیمی در بورس کالا رشد پیدا می‌کند، گفت: افزایش قیمت ارز برای این گروه‌ها مثبت است اما از آنجایی که اکثر مواد اولیه مورد استفاده در صنعت خودروسازی متشکل از فلزات و مواد پتروشیمی است می‌تواند تأثیر معکوسی روی این صنعت داشته باشد؛ به‌خصوص که اخیرا اعلام شده به این گروه ارز مبادله‌ای نیز تعلق نمی‌گیرد.

او درباره چشم‌انداز بازار سرمایه در سال97 افزود: از نظر بنیادی بسیاری از صنایع از وضعیت مناسبی برخوردار هستند و متغیر منفی داخلی وجود ندارد که چنانچه مواضع آمریکا درخصوص وضعیت برجام نیز از ابهام خارج شود می‌توان انتظار سالی خوب را برای بازار سرمایه و اهالی آن داشت.