ایران؛ سرزمین استعدادهای ناب

محمدعلی نجفی|نویسنده و کارگردان سینما:

باتوجه به دست گشاده دولت در عرصه فرهنگ، نمی‌توان از سینما، تئاتر و ادبیات سخن گفت و نقش دولت را مد نظر قرار نداد. به همین دلیل است که عملکرد مدیران دولت‌های مختلف تأثیر زیادی بر عرصه فرهنگ گذاشته است. مثلا وقتی سینمای دهه60 را سینمایی فرهنگی می‌نامیم نمی‌توانیم سهم مدیریت دولتی آن سال‌ها را در جهت‌گیری سینما نادیده بگیریم؛ به‌خصوص که در آن سال‌ها نقش دولت در عرصه فرهنگ بسیار پررنگ بود. اینکه چگونه از دل مداخله جدی دولت در دهه60، سینمایی بالنده و فرهنگی متولد شد جای تحلیل دارد؛ همچنان که نقش دولت‌هایی که نسبتی با فرهنگ نداشتند یا آن‌را جدی نمی‌گرفتند را نیز می‌توان مورد بررسی قرار داد. در سطحی کلان‌تر اما باید شرایط کلی جامعه را نیز در نظر گرفت و نقش و سهمش را در شکل‌گیری فضای فرهنگی مورد بررسی قرار داد. شرایط جامعه‌ای که تازه انقلاب کرده و درگیر جنگی تحمیلی شده بود با جامعه‌ای که در وضعیتی کاملا متفاوت به‌سر می‌برد و البته میزان نارضایتی‌اش در حوزه‌های فرهنگ، اجتماع و اقتصاد بسیار بیشتر از دهه60 شده و زمین تا آسمان با یکدیگر فرق دارد. توقعات و خواسته‌های مخاطب دهه90 با تماشاگر دهه60 هم به تبع تغییرات گسترده اجتماعی -سیاسی متفاوت است. در حوزه تلویزیون رویکرد مدیران و سیاست‌های کلان ترسیم‌شده به‌گونه‌ای است که گویی مخاطب هدف، بخش‌های کوچکی از جامعه هستند. این نوع سیاستگذاری، عملا مردم را به سمت شبکه‌های ماهواره‌ای سوق می‌دهد که برخی از آنها در حوزه سرگرمی‌سازی، دستاوردی جز ابتذال ندارند. باعث تأسف است که همین سریال‌های مبتذل در اینجا دیده می‌شوند و سریال‌های ایرانی مخاطب ندارند؛ درحالی‌که قبلا خیابان‌ها برای برخی سریال‌هایی که از سیمای جمهوری اسلامی روی آنتن می‌رفت خلوت می‌شد.
تلویزیون با رسالتی که برای خودش تعریف کرده و مخاطب هدفی که دارد، تکلیف خود را روشن کرده است؛ درحالی‌که سینماگران ما در وضعیتی بلاتکلیف به‌سر می‌برند. دولت برای ارتقای سطح فرهنگی و زیست طبیعی سینما باید ابزارهای حمایتی‌اش را تقویت کند و امکان رشد بخش خصوصی واقعی را فراهم سازد. رشد و گسترش بخش خصوصی که با پشتیبانی فرهنگی و قانونی دولت امکان‌پذیر است، بستر را برای تولید فیلم‌هایی که دارای بینش فرهنگی هستند فراهم می‌سازد. ما در این سال‌ها شاهد ظهور نسل تازه‌ای از سینماگران شده‌ایم که استعداد و انگیزه ساخت فیلم‌های خوب را دارند. نقش حمایتی دولت در تقویت این استعداد و انگیزه بسیار مهم است. اگر این استعدادهای نسل جوان در هزارتوی پیچیده مصلحت‌اندیشی‌ها گرفتار شوند، انگیزه‌ها از بین رفته و استعدادها هدر می‌روند. با ایجاد تعامل میان دولت و بخش خصوصی می‌شود بستری برای رشد سینما به‌طور اخص و حوزه فرهنگ در سطحی کلان فراهم کرد. ایران سرزمین استعدادهای ناب است؛ باید بسترها را فراهم کنیم تا این استعدادها مجال درخشیدن بیابند.