آیا حاضرید مراقبت از مادرتان را به یک روبات بسپارید؟
ماجرای استفاده از روباتها برای کمک به سالمندان مثل هر فناوری دیگری در دنیا جنجالی است. برخی آن را پایان انسانیت میخوانند و برخی دیگر میگویند چرا نباید از تکنولوژیهای جدید برای بهبود کیفیت زندگی افراد استفاده کرد؟ روزنامه نیویورکتایمز با جدی شدن این مسئله، در گزارشی به سراغ آن رفته است.
پس از آنکه کانستانس گمسان مادرش را به یک مرکز نگهداری سپرد، پیرزن نود و دو ساله تنهاتر شد. 2پرستار خصوصی تمام وقت هم با تمام مهربانی و توجهشان نمیتوانستند آنطور که باید و شاید همه نیازهای این بیمار را برطرف کنند. بنابراین خانم گمسان در یکی از بازدیدهای روزانه از مادرش، برای او یک هدیه جذاب برد. یک روبات گربه که با واقعیت مو نمیزد و برای همراهی با بزرگسالان طراحی شده بود. خانم گمسان که مادرش ژوئن گذشته در سن نود و پنجسالگی درگذشت میگوید: این گربه روباتیک نمیتوانست جایگزین پرستار باشد اما مادرم میتوانست او را در آغوش بکشد، بپذیرد و البته از سوی گربه نیز پذیرفته شود. بنابراین دوست قابل اعتمادی بود. به گفته گمسان هروقت مادرش ناراحت بود خانواده و پرستارانش گربه را پیش او میآوردند تا او را نوازش کند و برایش بخواند و به این ترتیب آرام شود.
نفوذ روباتهای مراقب بین جمعیت سالخورده در حال افزایش است، چرا که به راحتی میتوانند در خانهها و قلب سالخوردهها جا بازکنند و شکل جدیدی از دوستی را به آنها نشان دهند. با افزایش جمعیت جهانی 65سال و بالاتر تا سال 2050و کم شدن جمعیت افراد در سن کار در بسیار از کشورهای توسعه یافته، روباتهای نگهدارنده به شکل چشمگیری به چشم پادزهری برای افزایش طول زندگی و تنهایی انسان دیده میشوند.
روباتهای خانگی حالا سالمندان را در زمان خوردن قرص و داروها و پیادهروی همراه میکنند، درحالیکه باقی روباتها که فعلا نمونه تحقیقاتی آنها تولید شده میتوانند ضمن آوردن وعده غذایی وارد مکالمه با سالمندان هم شوند.
به گفته یک شرکت سازنده روبات، از سال 2016تاکنون صدها هزار سگ و گربه روباتیک برای همدردی و همراهی با افراد سالخورده طراحی شده و در آمریکا به فروش رفته است. همچنین طبق گفته فدراسیون بینالمللی روباتیک پیشبینی میشود فروش روباتهایی که به افراد مسن و توانیاب کم میکنند تا سال 2022افزایش 25درصدی داشته باشد. با این حال باید بهشدت مراقب رفتار هنگام استفاده از آن باشیم. این هوش مصنوعی، هم میتواند منبع قدرت باشد و هم بزرگترین خطر اخلاقی. ماتیاس شوتز، متخصص روباتیک که آزمایشگاه تعامل انسان و روبات را در دانشگاه تافتس هدایت میکند، میگوید: روباتها اگر در مسیر درست بهکار گرفته شوند و درست کار کنند میتوانند به انسانها برای حفظ کرامتشان کمک کنند. تنها چیزی که از آن میترسم اغراق در جنبه اجتماعی آنهاست، درصورتی که آنها فقط یک عروسک هستند و فناوریشان یک فریب.
روباتهای اجتماعی بهصورت ایدهآل الهامبخش انسان برای همدردی هستند. مارتژ دوگراف، از دانشگاه اوترخت در هلند که درباره تعامل انسان و روبات مطالعه میکند میگوید: حتی روباتهایی که برای اجتماعی بودن طراحی نشدهاند میتوانند واکنشهای همدلانه داشته باشند و انسان را در موقعیتهای خاص تسلی دهند. ارتباط احساسی بین انسان و روبات به حدی میتواند باشد که برخی مالکان روباتها وقتی روباتشان دچار مشکل میشود بسیار ناراحت میشوند یا حتی آنها را یکی از اعضای خانواده بهحساب میآورند.
ما درباره تأثیر طولانیمدت مراقبت روباتها یا تأثیرات غیرمستقیم آنها چیز زیادی نمیدانیم. درست به همین دلیل است که در این مراحل اولیه ظهور چنین روباتهایی بسیار مهم است که هم درباره موفقیتها و هم درخصوص دلهرههای عمومی آنها توجه کنیم.
نزدیک به 60درصد از مردم آمریکا در سال 2017 گفتند که نمیخواهند روبات از خود یا اعضای خانوادهشان نگهداری کند و 64درصد پیشبینی کردهاند چنین مراقبتی به تنهاتر شدن و انزوای بیشتر سالخوردهها منجر میشود. 60درصد از مردم کشورهای اتحادیه اروپا نیز به ممنوعیت نگهداری روباتها از بچهها، سالمندان و توانیابان رأی دادهاند. چنین نگرانیهایی درصورتی که مورد توجه قرار گیرد میتواند در متناسبسازی روباتها با نیازهای مردم مؤثر باشد. بهتازگی روباتهایی که مختص نگهداری افراد سالمند است صداگذاری شدهاند و امید میرود که بهزودی بتوانند جوک و لطیفه هم بگویند.
به روبات «مربی سلامتی» به نام «مابو» توجه کنید که امسال برای افرادی با شرایط مزمن مانند مشکل قلبی ارائه شد. این روبات کوچک با چشمان درشت و سخنگو وظیفه ارائه توصیههای پزشکی و یادآوری زمان مصرف قرص را برعهده دارد و در برخی موارد میتواند اطلاعات بیمار را به پزشک یا داروساز او برساند. این روبات ساخته شده تا تأکید کند دکتر و پرستار نیست اما میتواند بخشی از تیم مراقبتی یک بیمار باشد. صدها نفر حالا از مابو استفاده میکنند. بیشتر آنها سالمند هستند و در برخی موارد آنقدر با آن ارتباط برقرار کردهاند که برای او اسم انتخاب میکنند، لباس میخرند و آن را با خود به سفر میبرند. خوب یا بد بودن روباتهای مراقب هم مثل هر فناوری دیگری وابسته به استفاده ماست و ما هستیم که باید بهترین استفاده و تعادل را در مقابل ابزارهای جدید داشته باشیم.
پادزهر
با افزایش جمعیت جهانی 65سال و بالاتر تا سال 2050و کم شدن جمعیت افراد در سن کار در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، روباتهای نگهدارنده به شکل چشمگیری به چشم پادزهری برای افزایش طول زندگی و تنهایی انسان دیده میشوند