هیاهو برای هیچ!

خدیجه نوروزی _ روزنامه‌نگار

درحالی‌که بازار مسکن در رکود غیرتورمی به سر می‌برد و متقاضیان توان مالی ورود به این بخش را ندارند، افزایش سقف وام مسکن به مرحله اجرا رسیده است. حال باید دید این افزایش وام چه تأثیری در کاهش یا افزایش معاملات ملکی خواهد گذاشت و خریداران و فروشندگان را تا چه اندازه منتفع و بازار مسکن را از حالت رکود خارج خواهد کرد؟ 

کمکی به خریدار نمی‌کند
 به نظر می‌رسد بنگاه‌داران املاک نخستین کسانی هستند که برای یافتن پاسخ در مورد تأثیرات افزایش سقف وام، باید به سراغ‌شان رفت؛ چرا که به خوبی از بازار مسکن شناخت دارند و از همه مهم‌تر به‌طور مستقیم با فروشنده و خریدار در ارتباطند و از مشکلاتی که بر سر راه این افراد برای تهیه مسکن است، خبر دارند.
علی نجفی، یکی از مشاوران املاک مثلث در گفت‌وگو با همشهری در مورد حرف و حدیث‌هایی که در مورد سقف افزایش وام گفته می‌شود می‌گوید: « زمانی افزایش وام مسکن قدرت خرید مردم را بالا می‌برد و به تبع به‌عنوان یک امتیاز محسوب می‌شد. چرا که وام دریافتی با قیمت خانه کمی در تناسب بود و واقعا به کمک خریدار می‌آمد. اما با شرایط موجود و تورم 120درصدی اعطای چنین وام‌هایی تنها شاید 10تا 20درصد مبلغ را تامین کند و در عمل قدرت خرید مردم را افزایش نمی‌دهد. البته تأثیر این افزایش وام روی قیمت ملک بسته به منطقه، میزان و نوع وام (اینکه وام مسکن است یا نوع دیگری از وام‌هاست) هم متفاوت است. چنین وام‌هایی بیشتر به درد کسانی می‌خورد که قصد خرید خانه در مناطق پایین و حاشیه‌ای شهر را دارند».
در گزارش میدانی ما برخی از املاکی‌های مناطق یک، 11و 19 و بسیاری از کارشناسان و مشاوران املاک با این نظر موافقند که وام‌ها عملا در گرانی‌ها نتوانسته کمک چندانی در خانه‌دار‌شدن افراد کند و از همین رو بانک‌ها در این زمینه با کاهش متقاضی رو‌به‌رو هستند؛ گرچه این روند در گذشته مثبت بود و بسیاری از مردم با وام خانه‌دار شدند.
عبدالله رسولی، یکی از مشاوران املاک منطقه 19در این مورد در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «باید دید که با وام 200میلیون تومانی شخص در کدام منطقه اقدام به خرید می‌کند. قطعا در مناطق گران این مبلغ درصد کمی از مبلغ کل را تامین می‌کند اما در مناطق ارزان قیمت کمک بزرگی است. البته گرفتن چنین وامی یک مشکل بزرگ دارد و آن هم پرداخت اقساط سنگین آن است و قطعا متقاضیان کمی خواهد داشت». وی در مورد پیش‌بینی وضعیت موجود بازار مسکن اظهار می‌کند: «وضعیت اقتصادی موجود کشور موجب شده تا هیچ‌چیزی در حوزه مسکن قابل پیش‌بینی نباشد اما پیشنهاد من به‌عنوان یک مشاور به خریداران این است که اگر تا 70درصد قدرت خرید را دارند دست به‌کار شوند و اقدام به خرید کنند و این کار را به سال آینده موکول نکنند؛ چرا که می‌توانند حداقل قدرت خریدشان را حفظ کنند». این مشاور املاک معتقد است که گرانی اخیر بنزین موجب شده تا بازار مسکن کمی از حالت رکود خارج شود و پیش‌بینی می‌کند در 2ماه پایانی سال خرید و فروش افزایش یابد. وی می‌افزاید:« ممکن است در سال آینده اخباری از سوی دولت اعلام شود که قیمت‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد اما چیزی که روشن است بازار به هر سمت و سویی حرکت کند قدرت خرید مردم را افزایش نخواهد داد و در خوش‌بینانه‌ترین حالت آن را ثابت نگه می‌دارد و یا آن‌را طبق معمول همیشه پایین می‌آورد.» بسیاری از متقاضیان، فعالان صنفی و کارشناسان معتقدند بی‌تأثیری وام مسکن در پروسه خرید، به‌دلیل رشد بالای قیمت به‌عنوان عامل مهم کاهش تقاضا برای دریافت تسهیلات مسکن است.

تأثیری بر قیمت ندارد
پیام صبرآموز، یکی از فروشندگان ملک در منطقه قیطریه نیز در گفت‌وگو با همشهری در مورد افزایش سقف وام می‌گوید: «افزایش قیمت وام در مناطق بالای تهران به هیچ عنوان تأثیری نخواهد داشت. به‌خاطر اینکه در ملکی که 15میلیارد تومان آگهی شده افزایش سقف وام نیز چیزی از این عدد را پر نمی‌کند. شاید در مناطق حومه و پایین‌دست تهران که کل قیمت آپارتمان را با 300میلیون تومان بتوان خرید وام یک امتیاز باشد اما در مناطقی مانند شمیرانات وام معنایی ندارد. از طرف دیگر این امتیاز فقط به زوج‌ها داده می‌شود و چون جامعیت ندارد نمی‌تواند خیلی در بازار مسکن تأثیر خاصی ایجاد کند».
صبرآموز معتقد است در مناطق پایین‌دست هم که قشر ضعیفی به لحاظ مالی در خود جای داده، افراد توان پرداخت اقساطی برابر با حقوق دریافتی‌شان را ندارند و تمایل زیادی برای دریافت وام‌هایی با سودهای کلان 17، 18و 20درصدی ندارند. بنابراین با افزایش سقف وام هم نمی‌توان عملا بازار مسکن را از رکود خارج کرد.
وی در مورد وضعیت بازار مسکن در 2ماه آینده نیز اظهار می‌کند: «توانی برای افزایش قیمت در حوزه مسکن وجود ندارد چون نقدینگی و توان خرید مردم محدودیت  دارد و به‌نظر می‌رسد همچنان با رکود مواجه باشیم. زیرا برای افزایش بی‌رویه باید توان خرید و تقاضایی وجود داشته باشد».

توان پرداخت اقساط سنگین وجود ندارد
خریداران، مهم‌ترین افرادی هستند که قطعا می‌توانند در این حوزه صاحب‌نظر باشند. ابراهیم مردانی، یکی از خریدارانی که هم‌اکنون هم تقاضای وام کرده است در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «من مسکن اولی هستم و 2سال 80میلیون تومان در بانک گذاشته‌ام تا 160میلیون تومان وام بگیرم اما هنوز نتوانسته‌ام وام‌ام را بگیرم و خانه بخرم. در این دوسال هم قیمت‌ها چند برابر شده و به کلی متضرر شده‌ام. ما وام اولی‌ها به نوعی فراموش شده‌ایم. با دریافت وام هم که اگر در مدت باقی مانده تا پایان سال جور شود نمی‌توانم در منطقه 9یا 10ملکی خریداری کنم و باید در مناطق 17یا 18به‌دنبال خانه‌ای برای خرید باشم. از‌ ماه آذر تا‌کنون 10درصد افزایش قیمت داشته‌ایم و اگر قرار باشد با افزایش وام، قیمت مسکن هم بالاتر برود باز دوباره چیزی دست ما را نمی‌گیرد. فقط اقساط مبلغ وام از 2میلیون و 500به 4 میلیون تومان افزایش می‌یابد. پرداخت چنین اقساطی در توان قشر پایین جامعه به‌ویژه کارمندان و کارگران نیست. حقوق من در کل 4میلیون تومان نیست که با 2برابر شدن مبلغ وام بتوانم از پس این اقساط سنگین برآیم. خریدارانی که به‌دنبال وام هستند عملا قشر ضعیف و کارمند هستند که توان پرداخت اقساط 4میلیون تومانی را نخواهند داشت. در نتیجه زمانی که نتوانند از افزایش سقف وام بهره‌ای ببرند، تقاضا برای دریافت آن بسیار پایین خواهد بود و این کار فقط بازار مسکن را دچار التهاب می‌کند» .
در مجموع به‌نظر می‌رسد تقاضا برای دریافت تسهیلات خرید مسکن با وجود افزایش سقف وام، همزمان با خزیدن این بازار به رکود، همچنان با کاهشی جدی مواجه شود.