واکنش شرکت ملی سرب و روی به گزارش «جیوه قاتلی در سایه پسماندهای زنجان»

در پی انتشار گزارشی با عنوان «جیوه قاتلی در سایه پسماند‌های زنجان» که در تاریخ 4دی‌ماه سال‌جاری در صفحه زیست‌بوم روزنامه همشهری منتشر شد، شرکت ملی سرب و روی زنجان جوابیه‌ای به روزنامه همشهری ارسال کرد که متن کامل آن در ذیل می‌آید:
«شرکت ملی سرب و روی ایران طی 5 سال اخیر با رویکردی جدید و علمی در راستای مسئولیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی خود اقدامات بسیار اساسی و زیرساختی به عمل‌آورده است. دستاوردهای علمی و صنعتی در سال‌های اخیر که با ارتباط مستقیم اساتید دانشگاهی و متخصصین این مجموعه حاصل‌شده است منجر به ارائه راهکارهای جدید در راستای اهداف توسعه پایدار در این شرکت گردیده است؛ تا جایی که می‌توان این مجموعه را در زمره شرکت‌های پیشرو در حوزه محیط‌زیست و در مقایسه با شرکت‌های مشابه در کشورهای توسعه‌یافته قرار داد. این شرکت از معدود شرکت‌های استان است که به‌دلیل اهمیت و اولویت در مسائل محیط‌زیستی به‌صورت مستقل دارای دپارتمان مدیریت محیط‌زیست است که تمامی فعالیت‌های خود را زیرنظر ارگان‌های ذ‌یربط به انجام می‌رساند و کلیه فعالیت‌های بهبود این شرکت طی بازدید، بازرسی و گزارشات مکرر به این ارگان‌ها ارسال می‌گردد.
در حوزه مسئولیت اجتماعی در قبال پرسنل مجموعه نیز معاینات و آزمایشات ادواری مستمر در حال انجام است؛ به‌طوری‌که طی 5 سال گذشته هیچ‌گونه گزارشی مبنی بر مسمومیت پرسنل ناشی از تولیدات در این شرکت توسط پزشک معتمد و متخصص طب کار گزارش نشده است. در مجاورت کارخانجات این شرکت شهرک مسکونی متعلق به شرکت دارای 60 واحد مسکونی وجود دارد که خانواده‌های محترم مدیران و پرسنل شرکت در این شهرک زندگی می‌کنند. پایش‌ها و آزمایشات انجام شده نشان می‌دهد که مجاورت با کارخانجات تأثیری در روند زندگی و سلامت نداشته و حتی نتایج آزمایشاتی که اخیرا روی پرسنل ساکن در این شهرک انجام پذیرفته است، نشان از وضعیت مطلوب سلامت این افراد دارد.
از آنجایی که تکنولوژی به‌کار رفته در طراحی و ساخت شرکت ملی سرب روی ایران متعلق به شرکت مانسمان دماگ (آلمان) و دانش فنی آن برگرفته از دانش شرکت بولیدن سوئد است، حداقل 35٪ از هزینه‌های ساخت و سرمایه‌گذاری شرکت به‌ویژه کارخانه سرب از ابتدای تاسیس صرف تجهیزات کاهش و کنترل آلایندگی بالاخص تجهیزات کنترل آلودگی هوا (فیلتراسیون) مطابق با آخرین متد روز دنیا بوده و از پشتوانه فنی و عملی بسیار قوی و غنی برخوردار است و در این راستا در جهت بهبود سیستم، قدم‌های بسیار بزرگ و مؤثری در حفظ سلامت محیط‌زیست و کارکنان برداشته شده است که نتایج مطلوب آخرین نمونه‌گیری‌ها و پایش‌های انجام گرفته طی سال‌های اخیر از خروجی‌ها بالاخص شاخص‌های کلیدی عملکرد و آنالیزهای صورت گرفته توسط آزمایشگاه معتمد در چارچوب قوانین و مقررات و الزامات زیست‌محیطی گواهی بر این ادعاست.
طی سال‌های اخیر به‌ویژه نیمه دوم سال98پروژه‌های عظیمی در جهت بهینه‌سازی‌ و افزایش کارایی و راندمان فیلترهای کارخانجات صورت گرفته که مکرراً گزارش اقدامات به مراجع ذیصلاح ارسال گردیده است؛ به‌طوری که این شرکت در پاییز 98 اقدام به نوسازی تمامی فیلترهای تصفیه هوا نموده است که این اقدام در طول فعالیت این شرکت بی‌سابقه بوده است. حال با عنایت به نتایج کمی و کیفی حاصل از اجرای پروژه‌ها و مطابقت پیامدهای مرتبط با اصول توسعه پایدار (محیط‌زیست، اقتصاد و جامعه) تشریح کامل نتایج به‌دست آمده برای مسئولین سازمان‌های ذیربط کشور و محلی همواره در دستور کار شرکت قرار داشته است. در همین راستا مطابق مستندات موجود و به‌منظور کنترل آسیب‌های احتمالی ناشی از خروج پساب، کلیه مسیرهای تردد و خیابان‌های اصلی و فرعی شرکت مجهز به سیستم جمع‌آوری آب‌های سطحی بوده که پساب حاصل از بارندگی‌ها از طریق کانال‌های ایزوله که بدین‌منظور طراحی و تعبیه گردیده به مخزن ایزوله 1800مترمکعبی هدایت و از آنجا جهت استفاده مجدد در یک مدار بسته و موکداً ایزوله به کارخانه و حوضچه‌های تبخیر مفروش شده با لایه نفوذناپذیر ژئوممبران منتقل می‌گردد؛ به‌طوری که در فرایند تولید این شرکت هیچ‌گونه پساب از شرکت خارج نشده و مجددا به چرخه تولید بازمی‌گردد.
طی سال‌های گذشته و در راستای ایجاد شرایط مطلوب و قابل‌قبول زیست‌محیطی و بهداشتی، در این شرکت ده‌ها میلیارد تومان هزینه شده است که در ذیل به برخی از این پروژه‌ها اشاره شده است.
 اجرای ایزولاسیون محل نگهداشت و دپوی پسماند توسط لاینررسیو ژئوممبران
 جمع‌آوری و انتقال کلیه پسماندهای پراکنده به محل ایزوله
 اصلاح و به‌روز رسانی سیستم فیلتراسیون کارخانجات (تعویض تمامی فیلترها)
 انجام آنالیز و پایش‌های دوره‌ای از خروجی‌ها و عوامل آلاینده (آب، خاک، هوا- خوداظهاری در پایش)
 اجرای پروژه EMS
 انجام مطالعات مدیریت پسماند و اجرای آن براساس قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی کشور
 پاکتراشی اراضی آغشته به پسماند
 طراحی و ساخت 2دستگاه سیستم (تایرواش) ماشین‌آلات
 مالچ‌پاشی مستمر سطوح کیک با آغاز فصل گرما (دانش فنی مالچ‌پاشی روی پسماندهای معدنی با روش نوین حاصل فعالیت تیم تحقیقاتی شرکت است.)
  حفر 3حلقه چاه پیزومتری و کنترل و پایش مستمر آب‌های زیرزمینی
 محصور‌سازی‌ محل دپوی پسماند توسط دیوار بتنی
  بهسازی و بهبود عملکرد سیستم تصفیه‌خانه فاضلاب انسانی
  به‌روزرسانی سیستم کنترل آلایندگی (آنلالیزور آنلاین)
  اجرای آزمایش‌های دوره‌ای کارکنان به‌صورت منظم و براساس آخرین الزامات وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی
  اورهال و به‌روزرسانی مدارهای تصفیه آب‌وهوا
  تعویض تمامی فیلترهای تصفیه گاز (آذر‌ماه نود و هشت)
اعضای هیأت مدیره و مدیران شرکت، خود را متعهد و موظف به صیانت و حفظ سلامت کارکنان و محیط‌زیست دانسته و تمامی تلاش خود را جهت اجرای منویات ادارات ذی‌ربط ازجمله محیط‌زیست استان، اداره بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اداره کار و رفاه اجتماعی و دیگر ارگان‌های ذی‌ربط می‌دانند.
متعاقب مقاله‌ای که در تاریخ 4دی‌ماه سال98 علیه این شرکت و فعالیت‌های آن در روزنامه همشهری به چاپ رسیده است، این شرکت شروع به بررسی صحت یا سقم این موضوع نمود. از آنجا ‌که در این مقاله به حضور جیوه در پسماندها و برخی از بخش‌های کارخانه اشاره دارد، لذا تمامی نمونه‌های اشاره‌‌شده در مقاله به یکی از معتبرترین آزمایشگاه‌های کشور ارسال گردید و نتایج حاصله توسط متخصصین شیمی‌ و محیط‌زیست کشور مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج آزمایش‌ها حاکی از عدم‌انطباق اطلاعات مندرج در روزنامه با واقعیت است. لذا این شرکت اطلاعات مندرج در این مقاله را کذب دانسته و حق اقدامات قانونی به‌دلیل نشر اطلاعات ناصحیح و ایجاد نگرانی‌های اجتماعی و... علیه این شرکت را برای خود محفوظ می‌داند.
در مقاله مذکور به نتایج پژوهش انجام شده در 11سال پیش اشاره شده است. حال سؤال اینجاست که چرا پس از گذشت 11 سال این مطالب در یک روزنامه کشوری آن هم در برهه‌ای خاص از زمان 5دی‌ماه 98 که هجمه‌ای از فشارهای سیاسی معاندان کشور مطرح بوده، منتشر شده است؟
یادآور می‌شود درج هرگونه اطلاعات تخصصی در جراید، به‌خصوص جراید کشوری نیازمند استفاده از متخصصان مرتبط با موضوع مربوطه و اطمینان از صحت اطلاعات است؛ لذا درج موارد مذکور توسط فردی با رشته تخصصی بیولوژی دریا نمی‌تواند از اعتبار کافی برخوردار باشد.
این شرکت هم‌اکنون با داشتن گروه تحقیقاتی منسجم و با بهره‌گیری از دانش اعضای محترم هیأت‌ علمی کشور و متخصصان در سیر توسعه پایدار گام برداشته و در این مسیر از تمامی مسئولان و متخصصان دعوت می‌کند تا با همراهی خود به رونق تولید این استان و میهن عزیزمان کمک کنند.»

توضیح همشهری
روزنامه همشهری همواره به‌منظور صیانت از مردم در برابر آسیب‌های زیست‌محیطی، گزارش‌هایی درباره آلودگی‌های صنعتی و شهری منتشر کرده است. اهمیت حفظ سلامت مردم بر کسی پوشیده نیست و گزارش‌های روزنامه همشهری درباره ساماندهی پسماند‌های باقیمانده از کارخانه‌های سرب و روی در زنجان با همین هدف منتشر شد. دپوی بیش از 5میلیون پسماند سرب و روی در زنجان مسئله‌ای کوتاه‌مدت نیست و از دیرباز گریبان شهروندان زنجانی را گرفته است. آلاینده‌های دپوی غیراصولی بارها زنجانی‌ها را به تحصن و اعتراض واداشته است. نتیجه تحقیق 10 سال پیش دانشگاه شهیدبهشتی به سفارش سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز به این دلیل منتشر شد که مسئولان فعلی در مقوله ساماندهی میلیون‌ها تن پسماند دپو شده به موضوع جیوه در مطالعات ارزیابی خود توجه نشان دهند. سلامت و امنیت روانی شهروندان زنجانی برای همگان اهمیت دارد و انجام هر پروژه ساماندهی باید با حساسیت بالا صورت گیرد. باتوجه به این موارد بهتر آن بود که شرکت‌ملی سرب و روی ایران به جای گزارش عملکرد نتایح بررسی‌های صورت‌گرفته بر پسماندهای صنعتی را ارایه می‌کرد.