30 درصد ایرانی‌ها، بیمه عمر دارند

خدیجه نوروزی_روزنامه نگار

ایران در رتبه دهم جهان و پنجم آسیا از نظر حادثه‌خیزی قرار دارد که این حوادث تلفات انسانی زیادی را به‌دنبال دارد. حوادثی چون سیل، زلزله، توفان، صاعقه، برف سنگین، رانش زمین، ریزش کوه، تصادف، سقوط هواپیما، آتش‌سوزی و... موجب شده تا ضریب نفوذ بیمه در کشور، به‌ویژه بیمه عمر در قیاس با سال‌های گذشته بهبود یابد. اما باید دید آیا پرداخت بیمه مسئولیت و بیمه عمر در کشوری حادثه‌خیز مانند ایران تبعاتی برای شرکت‌های بیمه‌گر به همراه داشته است یا خیر؟

تعهدات بیمه
گزارش بیمه مرکزی در رابطه با آمار میزان پرداخت دیه نشان می‌دهد که فقط در حوادث رانندگی موضوع بیمه شخص ثالث و حوادث راننده در سال 1397، مبلغ 11هزار و 277میلیارد و 736میلیون تومان توسط شرکت‌های بیمه به زیاندیدگان و ذی‌نفعان بیمه‌نامه‌ها پرداخت شده است. در کنار بیمه حوادث، طی سال‌های اخیر بیمه عمر رواج یافته و شرکت‌های بیمه برای جذب مشتری در این بخش تلاش زیادی می‌کنند. ویژگی بیمه عمر این است که پوشش بیمه عمر فرد متوفی جایگزین سهم مقصر حادثه در جبران خسارت نیست. به‌طور مثال چنانچه در یک حادثه چند نفر فوت شوند خانواده افراد دارای بیمه عمر، علاوه بر دریافت خسارت از مقصر حادثه یا بیمه‌گر او، از مزایای بیمه عمر نیز استفاده خواهند کرد. نکته دیگر این است که سرمایه تعیین شده در بیمه عمر که به بازماندگان پرداخت می‌شود لزوماً با حدود قانونی غرامت، تناسبی نداشته و در زمان صدور بیمه‌نامه با توافق طرفین تعیین می‌شود. همچنین براساس آمارهای موجود حدود 30درصد از جمعیت کشور به‌صورت اجباری (مانند کارکنان دولت)  یا اختیاری، تحت پوشش بیمه عمر قرار دارند. بنابراین در هر حادثه اجتماعی تعداد محدودی از متوفیان دارای بیمه عمر بوده و خانواده آنها می‌توانند نسبت به دریافت غرامت اقدام کنند. هم‌اکنون حق بیمه پوشش بیمه عمر با استفاده از جدول مرگ‌ومیر سال 90-1988TD کشور فرانسه تعیین می‌شود. آمار عملکرد سالانه این رشته بیانگر آن است که نرخ‌های مذکور فاصله زیادی با واقعیت روز جامعه ندارند و شرکت‌های بیمه با این سطح از حق بیمه جوابگوی تعهدات خود هستند. درصورتی که در چند دوره زمانی عدم‌تعادلی بین حق بیمه دریافتی بابت خطر فوت و خسارت‌های پرداختی مشاهده شود، به‌منظور تعیین حق بیمه واقعی و با استفاده از ظرفیت‌های موجود جدول یادشده مورد بازنگری قرار خواهد گرفت.


بیمه عمر، بازار هدف شرکت‌های بیمه
معصوم ضمیری، از مدیران صنعت بیمه، در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید:«بیمه عمر طی سال‌های اخیر در کشور ما توسعه پیدا کرده و خصوصا حق بیمه دریافتی مربوط به بیمه‌نامه‌های عمر به شرط فوت، از شرایط مناسبی برخوردار بوده و پرداخت خسارت نیز از جانب شرکت به بازمانده‌های بیمه‌شدگان وفات یافته، به‌نحوی رضایت‌بخش و قابل‌قبول است. نرخ حق بیمه اینگونه بیمه‌نامه‌ها از حدود 5سال پیش نه‌تنها دچار افزایش نشده بلکه کاهش نیز یافته است. بنابراین به‌نظر نمی‌رسد هم‌اکنون مشکل عمده‌ای از جهت پرداخت خسارت وجود داشته باشد».
ضمیری در مورد پرداخت خسارت‌های سنگین در حوادثی مانند سیل و زلزله می‌گوید:«برای پوشش حوادث فاجعه‌آمیز مانند زلزله، سیل و... معمولا شرکت‌های بیمه از پوشش‌های اتکایی بهره می‌برند، چون این قبیل حوادث به‌علت ناگهانی بودن در صورت وقوع، خسارات سنگینی را به شرکت‌های بیمه تحمیل می‌کنند. البته شرکت‌های بیمه ایرانی به‌دلیل وجود تحریم‌های بین‌المللی از این جهت با بازارهای جهانی در ارتباط نیستند.» وی ادامه می‌دهد:«اگرچه بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به نوعی یک سیستم بیمه اتکایی داخلی طراحی کرده است که از طریق آن، شرکت‌های مختلف بیمه در داخل کشور این نوع پوشش‌ها را به یکدیگر ارائه می‌دهند، اما قطعا این سیستم مزایای گسترده بازارهای جهانی را در برندارد و سیستم کامل و بهینه‌ای نیست».
این فعال صنعت بیمه می‌گوید: «شرکت‌های بیمه برای تهیه پوشش جهت تعهدات مازاد خود، هر ساله برای عضویت در سیستم بیمه اتکایی حق عضویت پرداخت می‌کنند. این مشارکت باعث می‌شود که در برخی موارد به اندازه توان نگهداری هر شرکت، مورد بیمه شده تحت پوشش همان شرکت و مازاد آن، تحت پوشش بیمه اتکایی قرار ‌گیرد».