فناوری، بزرگ‌ترین تهدید امنیتی انگلیس

اندرو پارکر، در 7 سال ریاست سازمان جاسوسی داخلی انگلیس MI5 با تهدیدها و چالش‌های زیادی، از گروه‌های افراطی اسلامی و سفیدپوست گرفته تا جاسوسی چین و روسیه، مواجه بوده است. با این حال بزرگ‌ترین چالش امنیتی آینده را فناوری و تأثیر آن بر ساختار نهادهای امنیتی می‌داند.
پارکر که بهار سال آینده دوره ریاستش در  MI5به پایان می‌رسد، در گفت‌وگویی اختصاصی با فایننشال تایمز، گفته است که فناوری، چگونگی عملکرد سرویس امنیتی انگلیس را تغییر داده است؛ این تغییرات شامل بازتعریف نحوه ارتباط این سازمان با شرکت‌های فناوری بخش خصوصی و تغییر اساسی شیوه نظارت بر اهداف امنیتی است. او گفته است که سازمان زیرنظرش، نمی‌تواند بدون کمک خرده‌فروشان، بانک‌ها و شرکت‌های خصوصی اینترنتی، به اطلاعات مربوط به 3هزار نفری که معمولا به‌صورت همیشگی زیرنظر هستند دسترسی داشته باشد؛ «شرکت‌های خصوصی بسیار بیشتر از چیزی که MI5 می‌تواند، درباره هر کدام از ما اطلاعات دارد. آنها، درباره افرادی که ما می‌خواهیم به‌صورت مداوم آنها را زیرنظر داشته باشیم هم از ما بیشتر اطلاعات دارند.»
او عقیده دارد که گام بعدی MI5 باید استفاده از یادگیری ماشینی برای استخراج این میزان از اطلاعاتی باشد که در اختیار شرکت‌های خصوصی قرار دارد. وزارت خزانه‌داری انگلیس هم در این‌باره بودجه‌ای را تصویب کرده است که در اختیار شرکت‌های استارتاپی قرار می‌گیرد تا برنامه‌ها و ابزار مورد نیاز MI5 را طراحی و تولید کنند.
با این حال، فناوری یکی از چالش‌های پیش روی سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی است. پارکر، در دوران مدیریت خود، با چالش‌ها و تهدیدهای زیادی مواجه بوده است. تنها 2ماه بعد از اینکه او به‌عنوان رئیس  MI5مشغول به‌کار شد، افشای گسترده اسناد آژانس امنیت ملی آمریکا توسط ادوارد اسنودن دنیا را شوکه کرد. با این حال، این باعث نشد که جنس تهدیدها فرق کند. امروز هم درست مثل آن زمان، ارزیابی‌ها از میزان خطر تروریسم افراطیون مذهبی و گروه‌های راست افراطی نگران‌کننده است. تفاوت در آن سال این بود که حساسیت‌ها به فعالیت سازمان اطلاعاتی و جاسوسی در دنیا افزایش یافت. پارکر در نخستین سال فعالیتش به‌عنوان رئیس MI5 به همراه روسای دیگر سازمان‌های امنیتی انگلیس، برای نخستین بار در یک جلسه عمومی در پارلمان این کشور حاضر و با سؤالات متعدد نمایندگان مواجه شد. این سازمان، بعد از آنکه 5حمله تروریستی در سال 2017- 4حمله در لندن و یک حمله در منچستر- باعث کشته شدن 36نفر شد، به‌شدت تحت فشار قرار گرفت. در بررسی‌های نهادهای ناظر دولتی مشخص شد که MI5 می‌توانسته، به‌خصوص در حمله منچستر، عملکرد بهتری داشته باشد. پارکر در آن زمان گفته بود که تروریسم افراطیون مذهبی، در بالاترین سطح قرار دارد.
بعد از عبور این دوره پرتنش، پارکر تلاش کرد با احتیاط، رویکرد بازتری از خود نشان دهد و ترکیب متنوع‌تری از کارمندان تحت امر خود را دور هم جمع کند و همکاری‌ها با بخش خصوصی را افزایش دهد. رئیس MI5 که دانش‌آموخته علوم طبیعی از کمبریچ است به‌صورت ویژه‌، به افزایش مهارت 4هزار کارمند زیرنظر خود در بخش‌های مختلف توجه نشان داد. از نخستین ابتکارات او جذب نیروهای جدید از خانواده‌های نه‌چندان از نظر اجتماعی مرفه و همینطور افرادی بود که پیشینه نژادی متنوعی داشتند. با این حال بیشترین تلاش او، در زمینه همکاری با بخش خصوصی بوده و دیدگاه‌های خاصی هم در این زمینه داشته است. از یک سو، او به خوبی می‌دانست که  MI5 باید برای تامین فناوری‌های مورد نیاز خود با بخش خصوصی همکاری کند. از سوی دیگر، او از افرادی است که معتقدند شبکه‌های اجتماعی باید همکاری بیشتری در زمینه اشتراک اطلاعات با سازمان‌های دولتی داشته باشند. از نظر او، این سازمان‌ها «مسئولیتی» اخلاقی دارند که در موارد ویژه، پیام‌های رمزگذاری شده مظنونان تروریستی را بعد از شکاندن رمز در اختیار سازمان‌های امنیتی قرار بدهند.
هرچند فناوری بزرگ‌ترین منبع تغییر در دوران 36ساله خدمت پارکر در MI5 بوده است، تهدیدهای دیگر هم به روز شده‌اند. افراطیون مذهبی، همچنان یک تهدید عمده هستند اما خطر راست‌های افراطی، عملا فراتر از آنهاست. در سال‌های گذشته، MI5 رسیدگی به تهدیدهای گروه‌های راست افراطی سفید‌پوست را از پلیس انگلیس تحویل گرفته است. در نیمی از 6 توطئه تروریستی که در سال 2019خنثی شده، پای سفید‌پوست‌های افراطی در میان بوده است. پارکر درباره این گروه‌ها می‌گوید: «آنها از هر چیزی که سفید و بریتانیایی نباشد متنفر هستند و همین به آنها انگیزه می‌دهد. این نگاه در جامعه مطلقا تحمل‌پذیر نیست. ما به همان اندازه که به گروه‌های افراطی مذهبی توجه می‌کنیم، به گروه‌های راست‌گرای افراطی هم توجه نشان می‌دهیم.»
دیگر تغییر عمده این است که در سال‌های اخیر، چین هم در کنار روسیه به یکی از منابع اصلی جاسوسی از محیط‌های آکادمیک و صنعتی بریتانیا تبدیل شده است. برای دولت انگلیس، این مسئله بسیار حساس است زیرا چین، خود را دشمن دولت بریتانیا نشان نمی‌د‌هد و اتفاقا یکی از شرکای عمده اقتصادی انگلیس است. با این حال چین، در پی رسیدن به اهداف اصلی که خود عمدتا اقتصادی هستند، دست به جاسوسی می‌زند. چین، در این راه، دست به اقداماتی مانند استخدام اتباع انگلیسی و یا سرقت مالکیت معنوی به‌خصوص در بخش دفاعی می‌زند. پارکر با اشاره به این اقدامات چین می‌گوید: «این، بخشی از فعالیت دولت چین است که ما باید مقابل آن بایستیم.»
او معتقد است که در آینده، هوش مصنوعی در قواعد جاسوسی و امنیتی، انقلابی عظیم به پا خواهد کرد اما در نهایت، ‌این افسران و مأموران امنیتی هستند که باید تصمیم نهایی را بگیرند و اقدام کنند؛ وی می‌گوید: «فناوری هرگز جایگزین نیاز ما به داشتن نگاه انسانی نخواهد شد چون فناوری و داده هرگز نمی‌تواند بگوید که چه چیزی در سر افراد می‌گذرد.»