نخستین انتخابات کوباییها بدون برادران کاسترو
مردم کوبا امروز برای انتخاب نمایندگانی که رئیسجمهور بعدی این کشور را تعیین میکنند به پای صندوقهای رأی میروند
محمدامین خرمی|خبرنگار:
بیش از 8میلیون کوبایی امروز برای انتخاب نمایندگان مجلس ملی این کشور به پای صندوقهای رأی میروند؛ نمایندگانی که یکماه دیگر برای نخستین بار فردی را خارج از خانواده کاسترو بهعنوان رئیسجمهور انتخاب خواهند کرد.
«رائول کاسترو» که از سال 2008و پس از بیماری برادرش «فیدل» بهعنوان رهبر کوبا جانشین او شد، 5سال پیش اعلام کرد که تصمیم دارد از قدرت کنارهگیری کند و این آخرین دورهای است که در پست ریاستجمهوری باقی میماند. میگوئل دیاس کنل، نخستوزیر کنونی کوبا و نفر دوم دولت این کشور، جدیترین گزینه برای تصدی پست ریاستجمهوری است.
رائول کاسترو طبق اعلام قبلی قرار بود 2ماه پیش در پایان دوره پنجساله ریاستجمهوریاش از قدرت کنارهگیری و انتخابات را برگزار کند اما وقوع طوفان «ایرما» که منطقه بزرگی از کارائیب و جنوب آمریکا را در نوردید، برنامههای برگزاری انتخابات را به تعویق انداخت. ایرما بیش از 13میلیارد دلار به کوبا خسارت وارد کرد و رائول اعلام کرد بهخاطر مسئولیتی که در قبال وضعیت بحران زده کشور احساس میکند تصمیم دارد 2ماه دیگر نیز در قدرت بماند.
از کرسیهای محلی تا کرسی ریاستجمهوری
انتخابات درکوبا همانند نظام حاکمیتی تکحزبیاش پیچیدگیهای خاصی دارد و مختص به این کشور است. در انتخابات، رقابتی شکل نمیگیرد و نامزدها دیدگاههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود را برای مردم تشریح نمیکنند. در کوبا از تجمعهای انتخاباتی و راهپیمایی هواداران نامزدها هم خبری نیست. از تلویزیون هم مناظرهای پخش نمیشود. طبق قوانین موجود، هر نامزد تنها میتواند در یک صفحه زندگینامه خود را منتشر کند. این یک صفحه نیز تنها در جایگاههای تعیین شده در مکانهای عمومی و در مقابل شعب اخذ رأی نصب میشود. مقامهای دولتی کوبا معتقدند این شیوه به برگزاری یک انتخابات سالم و بدون تبلیغات جنجالی سیاسی منجر میشود.
انتخابات در کوبا در چند سطح برگزار میشود. در سطح محلی مردم به شیوه سنتی در مناطق مختلف شهری و روستایی به شیوه رأیگیری حضوری با بلند کردن دست، نامزدهای خود را برای حضور در انتخابات شورای شهر تعیین میکنند. اعضای شوراهای شهر 2ماه بعد در انتخاباتی که با تعرفه و از طریق صندوق رأی برگزار میشود، تعیین میشوند. این افراد وظیفه انتخاب شوراهای استانی و نامزدهای مجلس ملی را بر عهده دارند. از اینجا به بعد کمیسیون قدرتمندی وارد میشود که نبض انتخابات را در دست میگیرد. انتخابات در حلقهای صورت میگیرد که از سوی کمیسیون ملی انتخابات تعیین میشود. مجلس ملی یا همان «مجمع ملی قدرت خلق کوبا» دارای 612کرسی است و برای هر کرسی تنها یک نامزد وجود دارد. رأیدهندگان در برگه رأی خود تنها نام یک نامزد را مینویسند. کمیسیون ملی انتخابات، نیمی از نامزدها را از میان فهرست پیشنهادی شوراهای محلی و نیمی دیگر را براساس تشخیص خود تعیین میکند. اعضای کمیسیون ملی انتخابات را نهادهای اجتماعی وابسته به دولت تعیین میکنند. فدراسیون کارگری کوبا، کمیته دفاع از انقلاب، فدراسیون زنان کوبا، اتحادیه هنرمندان و نویسندگان، فدراسیون دانشجویان و فدراسیون کشاورزان برخی از مهمترین این نهادها هستند.
وکلای مجلس ملی وظیفه قانونگذاری و تغییر قانون اساسی را بر عهده دارند. آنها همچنین «شورای ملی» متشکل از نخستوزیر، 5معاون رئیسجمهور، یک دبیر و 23عضو دیگر را انتخاب میکنند که در مرحله بعد مسئول انتخاب رئیسجمهور هستند.
جدیترین گزینه ریاستجمهوری
کوبا دارای نظام تکحزبی است اما براساس قانون اساسی این کشور، نمایندگان مجلس لزوما نباید از اعضای حزب حاکم یعنی حزب کمونیست باشند. هرچند، بیشتر نمایندگان عضو حزب کمونیست هستند. رائول کاسترو، رهبر حزب کمونیست طی 10سال گذشته در جایگاه رئیسجمهور کوبا، فرد اول کشور به شمار میرفت و قدرت مطلق در دست او بود. پیش از او برادرش فیدل چنین جایگاهی داشت. رائول اکنون بر رهبری حزب کمونیست متمرکز میشود که جایگاهش به هیچ وجه کمتر از جایگاه رئیسجمهور نیست.
«الساندرو کاسترو»، فرزند رائول، یکی از متنفذترین چهرههای سیاسی و نظامی در کوباست اما گزینه ریاستجمهوری پس از پدرش نیست. «میگوئل دیاس کنل» نخستوزیر کنونی کوبا و فرد مورد علاقه رائول کاسترو گزینه اصلی ریاستجمهوری است. میگوئل 57ساله دانشآموخته مهندسی الکترونیک است اما از دوران جوانی وارد حزب کمونیست شد و در ردههای حزب پیشرفت کرد. او به ایدههای لیبرالش معروف است. او یک انقلابی است که به حقوق زنان معتقد است، آزادیهای مدنی را تا حدودی میپذیرد و به دسترسی آزادانه به دنیای اینترنت تأکید دارد.
در مورد جایگاه میگوئل دیاس کنل بهعنوان رئیسجمهور کوبا باتوجه به ادامه حضور رائول کاسترو بهعنوان رهبر حزب کمونیست در عرصه سیاسی، ابهامات بسیاری مطرح شده است. با وجود این، جدا شدن کرسی ریاستجمهوری از کرسی رهبری حزب کمونیست با گذشت 6دهه از انقلاب کوبا، رویدادی بزرگ در تاریخ این کشور به شمار میرود.
کوبای کاسترو
نام خانواده «کاسترو» با نام انقلاب کوبا گره خورده است؛ ابتدا فیدل انقلابی و سپس رائول کاسترو. مردم کوبا از سال 1953علیه دیکتاتوری فلوخنسیو باتیستا که تحت حمایت آمریکا بود شوریدند و 5سال و5ماه بعد به پیروزی رسیدند. آنها انقلابشان را به فیدل کاسترو سپردند که کاریزمایش محور انقلاب بود. او طی 5دهه حضورش در قدرت کشورش را به نماد مقاومت در برابر آمریکا تبدیل کرد. کاسترو به گفته خودش از 634فقره سوءقصد جان به در برد. او 2سال پیش در 90سالگی در شهر هاوانا، پایتخت کوبا، درگذشت. رائول کاسترو، رئیسجمهور کوبا، در سخنانی در تلویزیون ملی این کشور خبر درگذشت فیدل کاسترو، رهبر انقلاب کوبا را اعلام کرد. جسد کاسترو طبق وصیت خودش خاکستر شد و در قبرستان سانتا ایفیخنیای سانتیاگو دِ کوبا در کنار قبر خوزه مارتی، قهرمان استقلال کوبا دفن شد. مراسم تدفین کاسترو بدون حضور رسانهها و تنها با حضور اعضای خانوادهاش برگزار شد. رائول از سال 2006زمانی که وضعیت جسمانی فیدل بسیار وخیم شد، عملا قدرت را در دست داشت اما 2سال بعد و با کنارهگیری رسمی برادرش از قدرت، بهعنوان رهبر حزب کمونیست و رئیسجمهور کوبا نقش بیشتری در فضای سیاسی و اقتصادی این کشور بهدست گرفت. اصلاحات اقتصادی در کوبا و برقراری رابطه با آمریکا، 2میراث ماندگار رائول بوده است.