یادداشت
افزایش همبستگی اجتماعی در جشن‌های ملی
حسین ایمانی جاجرمی|جامعه‌شناس:
کارکرد مراسم‌هایی شبیه جشن چهارشنبه آخر سال افزایش همبستگی اجتماعی، ایجاد حس هویت مشترک و تعلق خاطر بین مردم است و به‌دلیل همین ویژگی‌هاست که جشن‌هایی مثل چهارشنبه آخر سال تا‌کنون ماندگار شده‌اند. این جشن تنها متعلق به ما نیست و به مرزهای فعلی کشورمان نیز محدود نمی‌شود و می‌توان آن را در کشورهای ترکیه، سوریه، عراق و... نیز مشاهده کرد. جشن ملی چهارشنبه آخر سال در گذشته بیشتر جشنی محله‌ای بوده و با حضور خانواده‌ها در محله‌ها برگزار می‌شده است و بزرگترها این مراسم را مدیریت می‌کردند. متأسفانه در سال‌های گذشته نسبت به این مراسم ملی و سنتی بی‌مهری‌هایی صورت گرفته و عده‌ای سعی کردند بدون توجه به ریشه‌های تاریخی و اجتماعی این جشن، آن را از جامعه حذف کنند. این جشن حتی زمانی که ایرانیان اسلام را پذیرفتند نیز مورد قبول مردم بود و منافاتی با دین اسلام نداشت و وارد فرهنگ اسلامی - ایرانی شد اما در سال‌های اخیر بی‌توجهی و بی‌مهری به این آیین باعث شد که این سنت فرهنگی به نوعی دچار تغییرات شود. یعنی به جای اینکه از طرف بزرگان فامیل و محله مدیریت شود بازیگر اصلی این برنامه مراسم بچه‌ها و نوجوانان و بخشی از جمعیت بزرگسال شدند که این مراسم را به انفجار نارنجک، ترقه و... تقلیل دادند، درصورتی که این مراسم مجموعه‌ای از عناصر مختلف بود که قسمتی کوچکی از آن پریدن از روی آتش است، دید و بازدید اقوام، تعمیق روابط بین خویشان بخشی از این مراسم است اما ما به جای اینکه قدر این مراسم را بدانیم سعی در نابود کردن آن داشتیم درحالی‌که بسیاری از جوامع امروزی به‌دنبال فرصتی هستند تا مراسمی شبیه جشن چهارشنبه آخر سال ما را داشته باشند چرا که این مراسم‌ها نقش مهمی در اقتصاد شهری و شادی اجتماعی دارند. ما می‌توانیم از ظرفیت چهارشنبه آخر سال و جشن‌های سال نو استفاده کرده و آن را تبدیل به رویدادی کنیم که کارکرد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشد و در عین حال مسئولیت پذیری را به بچه‌ها یاد بدهیم. متأسفانه جامعه ما درون‌گراست و زمان‌هایی که مردم در فضای عمومی همه با هم هستند کم است و یکی از موارد معدود فرصت‌ها همین جشن چهارشنبه آخر سال است که از دست رفته و می‌توان آن را احیا کرد. در جامعه‌ای که مشکلات اقتصادی و افسردگی به‌عنوان پدیده‌ای رایج شناخته می‌شوند نمی‌توان با شعار و سخنرانی مشکلات را حل کرد ولی می‌توان با استفاده از ظرفیت آیین‌های ملی و فرهنگی مردم را شاد و اجتماعی‌تر کرد چرا که جامعه مایوس حتی اگر ثروتمند هم باشد، آینده‌ای ندارد.
برای این کار شهرداری‌ها و شوراهای شهر می‌توانند این جشن را در سراسر کشور به‌صورت محلی برگزار کنند و ابزار آلات بدون خطر را در اختیار مردم بگذارند و سعی کنند فضای مفرحی در جامعه ایجاد کنند. در کنار این می‌توان با ایجاد فضایی برای به فروش رساندن محصولات خانگی از قبیل انواع غذاها و دسرها و... به کسب و کارهای خانگی هم کمک و آن را حتی تبدیل به یک رویداد بین‌المللی کرد تا از کشورهای دیگر هم برای شرکت در این جشن به کشورمان بیایند؛ اتفاقی که نظیر آن را در بسیاری از کشورها می‌بینیم که با تبلیغ آیین‌های ملی و فرهنگیشان گردشگران را جذب می‌کنند و علاوه بر توسعه فرهنگی، از این راه به اقتصادشان هم رونق می‌دهند.
