سهم‌خواهی قاچاق لوازم آشپزخانه

فرخنده رفایی_خبرنگار

بیشتر وسایل آشپزخانه از برقی گرفته تا چینی و فلزی با وجود مصرفی‌بودنشان، سال‌های سال مهمان آشپزخانه‌ها هستند و اغلب جز با خراب‌شدن و از کارافتادن، با وسیله نو جایگزین نمی‌شوند. البته هستند کسانی که دستشان می‌رسد و می‌توانند چندسال یک‌بار لوازم خانه و آشپزخانه را عوض کنند و طرحی نو دراندازند، اما بیشتر مردم زمانی برای خرید لوازم خانگی به بازار می‌روند که نیاز داشته باشند؛ در واقع کاهش قدرت خرید مردم موجب شده است تا مشتریان اینگونه وسایل گزینه تعمیر و حتی خرید محصولات برقی دست‌دوم در فضای مجازی را جایگزین پرداخت هزینه‌های بالا برای خرید اینگونه اقلام کنند. کاهش تقاضا و قدرت خرید مشتریان به یکی از عوامل مؤثر در تشدید رکود بازار تبدیل شده است اما نباید از سهم عرضه محصولات تقلبی و لوازم آشپزخانه خرد قاچاق و فاقد ضمانت و کاهش اقبال مشتریان به بازار اینگونه محصولات غافل شد. همچنین برخی تولیدکنندگان ایرانی محصولات خود را با بسته‌بندی و به نام برخی برندهای مشهور خارجی در بازار عرضه می‌کنند.

برندهای لوازم خانگی موجود در بازار تنوع بسیار زیادی دارند و به‌دلیل نوسان قیمت ارز به طرز چشمگیری گران‌تر از گذشته شده‌اند. این باعث‌شده بسیاری از افراد با بودجه محدودی که دارند توانایی خرید خود را از دست بدهند. برندهای خارجی طبیعتا قیمت‌های بالاتری دارند و بیشتر از داخلی‌ها دور از دسترس می‌نمایند. اما داشتن اطلاعاتی از بازار می‌تواند خرید را تا حدودی آسان‌تر کند.

ظروف چینی
در زمینه ظروف چینی برندهای معروف ایرانی سال‌هاست که بازار کشور را دراختیار گرفته‌اند و کیفیت بالای تولیدات آنها، نیاز به واردات را تا حد بسیار زیادی کاهش داده است. البته هنوز هم می‌توان چینی‌های خارجی را در بعضی فروشگاه‌ها پیدا کرد ولی بخش عمده‌ای از بازار، تولید داخل است. برندهای سرویس چینی از لحاظ کیفیت، تنوع رنگ، کشور تولیدکننده، جنس بدنه، تعداد پارچه، تعداد نفرات، تنوع طرح، قابلیت استفاده در مایکروفر و ماشین ظرفشویی و گارانتی تفاوت‌هایی با هم دارند که در قیمت آنها هم تأثیرگذار است و باید براساس نیاز و شرایط استفاده، خریداری شوند. سرویس‌های چینی‌ به اشکال و قالب‌های مختلفی در بازار یافت می‌شوند. قالب گرد که مدل سنتی و قدیمی ظروف چینی است هنوز هم بیشترین طرفدار را دارد اما قالب‌های مستطیل یا حتی دفرمه و بدون شکل هندسی منظم هم طرفداران خودشان را دارند. طرح‌های ظروف چینی هم متفاوت است؛ از گلدار و نسبتا شلوغ گرفته تا طرح مدرن و خلوت و بدون طرح تنها با حاشیه‌ای نازک به رنگ طلا، نقره یا پلاتین. نوع چیدمان خانه و دیگر وسایل و ظروف آشپزخانه می‌تواند در انتخاب طرح مناسب‌تر مؤثر باشد. تولیدات شرکت‌های ایرانی سازنده ظروف چینی هم‌اکنون طیف گسترده‌ای از طرح و رنگ و مدل را شامل می‌شود که دست مشتری را برای انتخاب باز می‌گذارد. برندهای معروف چینی خارجی در بازار ایران، رزنتال، باواریا، رویال، پی‌لی‌وی فرانسه، ویلاری اندباخ، دی‌برن و... هستند که قیمت این ظروف از یک‌ونیم تا چندین میلیون تومان متغیر است. برندهای معروف چینی ایرانی هم شامل چینی تقدیس، چینی زرین، مقصود، توس، پردیس کاشان و... است که قیمت یک دست کامل آنها بسته به تعداد پارچه تعداد نفرات و... حدود 2میلیون تومان است. ناگفته نماند که همین سرویس را تا 2سال پیش می‌شد با کمتر از 700هزار تومان خرید. برخلاف آنچه به‌نظر می‌رسد، در بازار ظروف کریستال بیشتر کالاهای موجود تولید داخل است و یکی دو کارخانه تولید ظروف کریستال نیاز بازار را تامین می‌کنند اما محصولات یکی از این شرکت‌ها بعد از بسته‌بندی در کشورهای اطراف دوباره وارد کشور شده و به نام کریستال چک با قیمتی بالاتر به فروش می‌رسد. یک دست فنجان تولید داخل حدود 70-60هزار تومان قیمت دارد اما همین محصول وقتی به نام کریستال چک به فروش می‌رسد قیمتش به 260تا 300هزار تومان می‌رسد.

ظروف فلزی
در زمینه تولید ظروف فلزی هم بازار دست داخلی‌هاست. ست‌های قابلمه و ماهیتابه‌ تولید برندهای ایرانی، هم از ظاهر خوب و متنوعی برخوردارند و هم کیفیت نسبتا مناسبی دارند. به هرحال، تحریم‌ها اجازه واردات را نمی‌دهد و حتی اگر بدانیم کیفیت برندهای ایرانی از انواع خارجی پایین‌تر است هم گزینه دیگری برای انتخاب نداریم. البته در فروشگاه‌های لوازم آشپزخانه هنوز هم نام برندهای معروف خارجی مثل دسینی(ایتالیا)، یونیک(انگلستان) و راسل(ترکیه) به گوش می‌خورد ولی لوازم این برندها یا خرید قبلی است و یا در کارخانه‌های ایرانی تولیدشده و به نام برند خارجی به فروش می‌رسد. یک فروشنده لوازم آشپزخانه که سرویس قابلمه با برند دسینی در ویترین دارد در این زمینه به خبرنگار همشهری می‌گوید: آنچه تحت عنوان برند یونیک در بازار کشور ما عرضه می‌شد هیچ وقت تولیدات کشور انگلیس نبود بلکه در چین تولید و وارد کشور می‌شد اما امروز همان هم وجود ندارد و شرکت‌های تولیدکننده ایرانی در کنار اجناسی که با برند خودشان به بازار عرضه می‌کنند، محصولاتی را هم با برندهای اروپایی به بازار می‌دهند که فقط از لحاظ قیمت با ایرانی‌ها متفاوت است. کامران کریمی می‌افزاید: طی یک سال گذشته هیچ وارداتی در زمینه لوازم آشپزخانه نداشته‌ایم و همه برندهای خارجی موجود در فروشگاه‌ها، تولید داخل کشور است. به گفته این فروشنده اعتماد و استقبال خریداران از اجناس خارجی باعث شده در شرایطی که واردات با مشکلاتی مواجه است و کالای اصلی به کشور وارد نمی‌شود، برخی تولیدکننده‌ها با استفاده از نام برند خارجی سود بیشتری به جیب بزنند درحالی‌که مشتری نمی‌داند آنچه می‌خرد واقعا خارجی نیست. ارشیا، کاج تفلون و اورانوس، برندهای معروف تولیدکننده قابلمه و سایر ظروف فلزی آشپزخانه در ایران هستند که تحت نام دسینی هم کالا تولید می‌کنند. اکنون یک سرویس قابلمه و ماهیتابه بین یک تا 2میلیون تومان قیمت دارد و اگر برندی خارجی باشد تا 4میلیون‌تومان هم فروخته می‌شود. قیمت زودپز از 800هزار تومان شروع می‌شود و تا یک‌میلیون و 800هزار تومان برای یک دست زودپز دوقلو با اندازه متوسط افزایش می‌یابد. پارس‌استیل و ناب‌استیل از شرکت‌های تولیدکننده لوازم استیل هستند که تولیداتشان کیفیت مناسبی دارد. یک دست کامل قاشق و چنگال نیز که معمولا در کیف‌ها یا جعبه‌های چندطبقه عرضه می‌شود، بسته به تعداد نفرات و طرح و... بین یک‌میلیون و 400تا 5میلیون تومان قیمت دارد. البته قاشق و چنگال چینی هم در بازار وجود دارد که بین 800هزار تا 3میلیون تومان به فروش می‌رسد. اگر قاشق و چنگال تولید برندهای معتبر اروپایی در مغازه‌ای مانده باشد هم قیمتش بالای 10میلیون تومان است.

بازار لوازم برقی خرد 
در زمینه لوازم برقی خرد هنوز تولیدات داخلی نتوانسته‌اند اطمینان مشتریان بازار را به‌دست آورند و با برندهای مطرح لوازم خانگی در دنیا برابری کنند. هنوز مردم سراغ اتوی تفال و غذاساز مولینکس و چرخ‌گوشت کن‌وود را از فروشنده‌ها می‌گیرند و به برندهای ایرانی کمتر اعتماد دارند. البته بعضی از برندها مثل پارس‌خزر، اسنوا، امرسان، هیمالیا، اخوان، بی‌مکث و بوتان در زمینه تولید انواع لوازم خانگی بزرگ و کوچک فعالیت دارند ولی در تولید لوازم برقی آشپزخانه‌ای هنوز جای شرکت‌هایی که محصولاتی با سطح بالایی از کیفیت ارائه کنند و بتوانند وابستگی به واردات را کاهش دهند، خالی است. بیشتر لوازم خرد خانه و آشپزخانه مثل اتو، غذاساز، چرخ‌گوشت، سرخ‌کن، آبمیوه‌گیری، ساندویچ ساز و... وارداتی است و به گفته فعالان بازار، اغلب هم به‌صورت غیررسمی به کشور وارد می‌شوند. 

صرفه قاچاق لوازم  آشپزخانه
یک فروشنده لوازم آشپزخانه به همشهری  می‌گوید: بیشتر لوازم خرد خانه و آشپزخانه مثل اتو، غذاساز، چرخ گوشت، سرخ‌کن، آبمیوه‌گیری، ساندویچ‌ساز و... وارداتی است و اغلب هم به‌صورت قاچاق به کشور وارد می‌شوند. قیمت یک اتوی بخار باکیفیت در بازار جهانی 50دلار است که اگر از مسیر قانونی وارد کشور شود این قیمت به 100دلار می‌رسد و وارد‌کننده باید آن را بالای یک‌میلیون تومان بفروشد که به‌صرفه نیست. او با بیان اینکه اکنون هیچ قطعه فلزی را نمی‌توان به شکل رسمی حتی از دبی وارد کشور کرد  می‌افزاید: دورزدن مسیرهای قانونی، از یک سو به‌دلیل تحریم‌ها و از سوی دیگر به‌دلیل قوانین دست‌وپاگیر واردات، به عملی رایج در زمینه واردات بسیاری از کالاها تبدیل شده و بخش عمده‌ای از بازار را کالای قاچاق تشکیل می‌دهد. این در حالی است که چندی پیش رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی فلزی، قاچاق 95درصدی در بازار لوازم خانگی را تکذیب و اعلام کرده بود که قاچاق به‌شدت و وسعتی که مطرح می‌شود، نیست و بخش اعظم بازار لوازم خانگی را تولیدکننده‌های داخلی تامین می‌کنند. فریدون نصیری تأکید کرده بود که بعد از تحریم و مسائل ارزی، بسیاری از واردکنندگان به سمت تولید داخل آمدند یا کالا را از تولید‌کننده داخلی می‌خرند. بررسی قیمت‌ها در بازار این محصولات نیز نشان می‌دهد که اکنون پلوپز پارس‌خزر دو نفره تا شانزده نفره به نرخ 450تا 900هزار تومان و غذاساز یکی از برندهای خارجی با قیمت یک میلیون و 200هزار تا 4میلیون تومان به فروش می‌رسد. همچنین حداقل قیمت جاروبرقی خارجی 2میلیون تومان است و جاروبرقی پارس‌خزر به نرخ حداقل یک میلیون و 500هزار تومان به مشتریان عرضه می‌شود. تولید داخل، واردات رسمی یا قاچاق، هرچه هست اکنون بازار لوازم خانگی راکد است. نصیری با تأیید این رکود می‌افزاید: اگر رکود در بازار ملزومات آشپزخانه به همین منوال ادامه داشته باشد نمی‌توانیم شرایط خوبی را برای این صنعت پیش‌بینی کنیم. اما فروشندگان از رئیس اتحادیه امیدوارترند. آنها می‌گویند همانطور که هرسال در ماه‌های پایانی سال بازار تکان می‌خورد و خرید افزایش می‌یابد، امسال هم می‌توان به بهبود شرایط بازار امیدوار بود.

نبض بازار
اکنون پلوپز پارس‌خزر دونفره تا شانزده‌نفره به نرخ 450تا 900هزار تومان و غذاساز یکی از برندهای خارجی با قیمت یک میلیون و 200هزار تا 4میلیون تومان به فروش می‌رسد. همچنین حداقل قیمت جاروبرقی خارجی 2میلیون تومان است و جاروبرقی پارس‌خزر به نرخ حداقل یک میلیون و 500هزار تومان به مشتریان عرضه می‌شود

کالاهای ایرانی به نام خارجی
به‌نظر می‌رسد در بازار ظروف کریستال بیشتر کالاهای موجود تولید داخل است اما محصولات یکی از این شرکت‌ها بعد از بسته‌بندی در کشورهای اطراف دوباره وارد کشور شده و به نام کریستال چک با قیمتی بالاتر به فروش می‌رسد