براندازان نظام بدن

سمیرا رحیمی ـ روزنامه‌نگار

افزایش طول عمر، به تعویق انداختن کهولت سن، بهبود عملکرد مغز و ‌مقاوم‌سازی بدن دربرابر بیماری‌ها، اینها چند نمونه از تأثیراتی است که متحول ساختن سبک زندگی می‌تواند بر سلامت و زندگی انسان داشته‌باشد. تحول سبک زندگی می‌تواند شامل تغییر شغل، کاهش اضطراب، افزایش تحرک بدنی، ترک سیگار یا الکل و تغییر رژیم غذایی باشد. توجه به سلامت به واسطه افزایش آگاهی فردی در جوامع مختلف روزبه‌روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و به واسطه رواج یافتن این سبک، تفکر و رویکرد زندگی، اطلاعات مرتبط با فواید و مضرات هر رفتاری که افراد به‌صورت روزمره انجام می‌دهند یا موادی که به‌صورت غذا یا تنقلات وارد بدن خود می‌کنند، به وفور در دسترس است. برای مثال فردی که سیگاری است، تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند ادعا کند که از آسیب‌هایی که سیگار به ریه، معده، سیستم گردش خون و در نهایت قلب او وارد می‌کند بی‌اطلاع است. محققان دانشگاه هاروارد نکشیدن سیگار، عادت دادن خود به فعالیت‌های روزانه بدنی و ذهنی، مصرف روزانه مولتی‌ویتامین‌ها، به‌ویژه کلسیم و ویتامین دی، حفظ وزن سالم بدن، حفظ روند یادگیری، ایجاد شبکه اجتماعی قدرتمند، نظارت دائمی بر سلامت بدن، حفظ بهداشت دهان و دندان و کنترل وضعیت‌های مزمنی مانند فشار خون یا کلسترول بالا و مصرف مواد غذایی سالم و مفید برای بدن را اصلی‌ترین گزینه‌ها برای افزایش طول عمر و سلامتی معرفی کرده‌اند. رژیم غذایی از آنجا که با زندگی روزمره انسان‌ها سروکار دارد، شاید اصلی‌ترین موضوع در زمینه حفظ سلامتی باشد و دانستن اینکه چه مواد غذایی  به بخش‌های مختلف بدن آسیب وارد کند، می‌تواند به ایجاد و حفظ رژیم غذایی سالم کمک کند. در بدن انسان بیش از 22اندام وجود دارد که پوست، مغز، قلب، کلیه‌ها، کبد، لوزالمعده، معده، روده‌ها و ریه‌ها، حیاتی‌ترین این اندام‌ها به شمار می‌روند. حیاتی به این معنی که از کار افتادن یا آسیب دیدن آنها می‌تواند زندگی فرد را با خطر مرگ مواجه سازد. مواد غذایی‌ای که مصرف «بیش از اندازه» و «خارج از کنترل» آنها می‌تواند برای این اندام‌های حیاتی مضر باشند از این قرارند.


مواد غذایی آسیب‌ زننده به پوست

 نان سفید، نان شیرینی، پاپ‌کورن، انواع کیک‌ها و بستنی‌ها و شکلات شیرین
آسیب‌ها: تخریب کلاژن و الاستین پوست، کدر شدن پوست و افزایش چروک‌های پوستی
 آب نوشیدنی با بسته‌بندی پلاستیکی
آسیب‌ها: بیسفنول‌ ای( ماده شیمیایی درون بطری‌های پلاستیکی) می‌تواند احتمال بروز آکنه را افزایش دهد. 
 قهوه صبحگاهی و الکل
آسیب‌ها: کاهش آب درون سلول‌های پوستی، عمیق‌تر شدن چین‌های پوستی و کاهش شادابی پوست
 انواع چیپس‌ها و پفک‌ها
آسیب‌ها: خشک کردن پوست، کاهش رطوبت پوست و افزایش چین و چروک‌های پوستی
غذاهای هندی، پپرونی یا فست‌فودهای پرادویه
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به التهابات پوستی 


مواد غذایی آسیب ‌زننده به ریه‌ها

 سیب‌زمینی سرخ‌شده، سوخاری‌ها
آسیب‌ها: ایجاد تنگی نفس، افزایش فشار بر ریه‌ها در اثر افزایش وزن
 نمک
آسیب‌ها: ایجاد اختلالات تنفسی به‌دلیل افزایش حجم آب در بدن
 شیر، ‌پنیر، ماست (برای افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی)
آسیب‌ها: افزایش خلط و مختل شدن تنفس
 گل کلم، کلم بروکلی و سبزیجات مشابه، انواع نوشابه‌ (برای افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی)
آسیب‌ها: ایجاد نفخ، فشار به دیافراگم و مختل‌سازی‌ عملکرد ریه و تنفس
 سوسیس، هات‌داگ، کالباس، بیکن
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه


مواد غذایی آسیب ‌زننده به مغز

 نوشیدنی‌های گازدار، ورزشی، انرژی‌زا و آب‌میوه‌های کارخانه‌ای
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به آلزایمر، افزایش احتمال ابتلا به زوال عقل، ایجاد مقاومت انسولینی در مغز، کاهش عملکرد مغزی و توانایی یادگیری و کند شدن تشکیل نورون‌ها. افزایش احتمال التهابات مغزی و نقص حافظه.
 غلات فراوری شده مانند آرد سفید
آسیب‌ها: به واسطه افزایش قند خون، ‌آسیب‌هایی مشابه نوشابه‌های گازدار ایجاد می‌کند.
 روغن قنادی، مارگارین، کیک‌ها و کلوچه‌های آماده، غذاهای فست فود
آسیب‌ها: کاهش حجم مغز، کاهش قدرت شناختی، افزایش احتمال ابتلا به آلزایمر و ضعف حافظه
 چیپس‌ها، نودل‌ها، پاپ‌کورن‌های مایکروویوی، انواع سس‌ها، آب‌نبات‌ها و غذاهای از پیش آماده‌شده، سوسیس و کالباس
 آسیب‌ها: آسیب به بافت مغز، کاهش حجم بافت‌های مغزی، افزایش احتمال بیماری‌های تباه‌کننده مغز، کاهش میزان یادگیری و حافظه، افزایش احتمال ابتلا به التهابات مغزی و سرعت گرفتن کاهش قدرت استدلال، بروز اختلال در سیستم محافظ مغز (سد مغزی- خونی)
انواع مواد غذایی شیرین رژیمی حاوی آسپارتام مانند بستنی رژیمی، نوشابه بدون قند، آبمیوه‌های کم‌ کالری، آب‌نبات‌ها و آدامس‌های بدون قند
آسیب‌ها: بروز اختلالات رفتاری و شناختی، آسیب‌پذیرساختن مغز در برابر فشار اکسیداتیو، آثار منفی بر یادگیری و احساسات، کاهش عملکرد مغزی و احتمال ابتلا به افسردگی
 گوشت ماهی‌هایی با جثه‌های بزرگ مانند نیزه ماهی، کوسه، شمشیرماهی، ماهی تون، هامور (به‌دلیل بالا بودن حجم جیوه در گوشت این ماهی‌ها)
آسیب‌ها: مختل‌سازی سیستم عصبی مرکزی، فرستنده‌های عصبی و آسیب‌های جدی مغزی، مختل‌سازی‌ رشد مغز در جنین


مواد غذایی آسیب  ‌زننده به کبد

 شکر، قند، انواع نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های الکلی
آسیب‌ها: افزایش تولید چربی در کبد، احتمال ابتلا به کبد چرب و دیگر بیماری‌های کبدی
 چیپس، غذاهای نیمه‌آماده، فست فودها، کره‌های گیاهی، شیرینی‌ها
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به کبد چرب و نقص عملکرد کبد
 نمک، بیکن، سوسیس، ‌کالباس، حبوبات کنسروی
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به فیبروز کبدی، احتمال ابتلا به سیروز کبدی
  نان سفید، برنج، پاستا
آسیب‌ها: افزایش قند خون و احتمال ابتلا به کبد چرب


مواد غذایی آسیب  ‌زننده به لوزالمعده

 غذاهای فراوری شده، شیرینی‌ها، سوسیس و کالباس، پاستا، نان سفید
آسیب‌ها: آسیب‌پذیری در برابر ابتلا به نقص لوزالمعده، برهم‌خوردن تنظیم تولید انسولین
 گوشت قرمز
آسیب‌ها: افزایش میزان تری‌گلیسرید، احتمال ابتلا به بیماری‌های مرتبط با لوزالمعده
 الکل
آسیب: افزایش تولید انسولین، کاهش میزان آنتی‌اکسیدان‌ها، افزایش ابتلا به بیماری‌ لوزالمعده
 لبنیات پر چرب
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به نارسایی لوزالمعده



مواد غذایی آسیب‌  زننده به روده‌ها و معده

 گوشت، شیر، پنیر، ماست
آسیب‌ها: تغییر ساختار میکروبی روده‌ها، ‌افزایش احتمال ابتلا به بیماری التهابی روده
 آب میوه‌های ترش، نوشابه، نوشیدنی‌های گازدار، عسل، چاشنی‌ها، ‌حمس
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر، ‌افزایش اسید معده
 غذاهای سرخ‌کردنی مانند سیب‌زمینی سرخ‌شده، چیپس، همبرگر
آسیب‌ها: ایجاد درد، احتمال ابتلا به اسهال، التهاب روده، احتمال رشد باکتری‌های مضر درون روده
 انواع شیرینی و شکلات و نوشابه
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به اسهال



مواد غذایی آسیب  ‌زننده به کلیه‌ها

 نمک
آسیب‌ها: افزایش فشار خون و نقص عملکرد کلیه
 انواع غذاهای فراوری شده مانند سوسیس و کالباس
آسیب‌ها: افزایش فسفر درون بدن و آسیب‌دیدگی کلیه‌ها
 گوشت قرمز
آسیب‌ها: برهم‌خوردن تنظیمات کلیه، بروز اسیدوز، آسیب‌دیدگی کلیه
 شیرینی‌ها و شکلات‌ها
آسیب‌ها: افزایش احتمال ابتلا به دیابت و فشار خون که هردو باعث ازکارافتادگی و آسیب کلیوی می‌شوند.
 الکل
آسیب‌ها: افزایش دوبرابری احتمال ابتلا به بیماری مزمن کلیوی



مواد غذایی آسیب‌زننده به قلب

 انواع شیرینی، آب‌نبات و شکلات شیرین، انواع چیپس و سیب‌زمینی سرخ‌‌شده
آسیب‌ها: افزایش احتمال گرفتگی عروق و حمله قلبی
 بیکِن
آسیب‌ها: افزایش چربی مضر خون، افزایش احتمال بروز حمله قلبی، مختل کردن عملکرد قلب 
 گوشت قرمز
آسیب‌ها: افزایش کلسترول خون و در نتیجه افزایش احتمال بروز حمله قلبی
 نوشابه‌های گازدار
آسیب‌ها: افزایش فشار خون، افزایش احتمال ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی و سکته قلبی
 کلوچه‌ها، کیک‌ها و مافین‌ها
آسیب‌ها: افزایش تری‌گلیسرید خون، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی
 هات‌داگ، سالامی، سوسیس و کالباس
آسیب‌ها: افزایش احتمال گرفتگی عروق قلبی و بروز حمله قلبی
 برنج سفید، نان، ماکارونی و پاستا
آسیب‌ها: افزایش چربی دورشکم، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی 
 پیتزا (غیرخانگی)
آسیب‌ها: افزایش احتمال بروز سکته قلبی
 الکل
آسیب‌ها: افزایش تری‌گلیسرید، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند ایست قلبی، ابتلا به فشار خون بالا
 کره
آسیب‌ها: بالابردن کلسترول بد خون، افزایش احتمال بروز سکته قلبی